Soru: Kutsal Kitap Üçlü Birlik hakkında ne öğretir?

Yanıt: Hıristiyanlığın Üçlü Birlik kavramının en zor yanı, bunu yeterli bir şekilde açıklamanın mümkün olmayışıdır. Üçlü Birlik, bir insanın açıklaması bir yana, anlaması tamamen imkânsız olan bir kavramdır. Tanrı bizden çok daha büyüktür, bu yüzden O’nu tamamen anlamayı beklememeliyiz. Kutsal Kitap, Baba’nın Tanrı, İsa’nın Tanrı ve Kutsal Ruh’un Tanrı olduğunu öğretir. Kutsal Kitap ayrıca bir tek Tanrı olduğunu da öğretir. Üçlü Birlik’in farklı kişilerinin birbirleriyle ilişkisi hakkında bazı gerçekleri anlayabilsek bile, nihai olarak bu konu insan aklı için anlaşılmazdır. Ancak bu, Üçlü Birlik’in doğru olmadığı ya da Kutsal Kitap’ın öğretilerini temel almadığı anlamına gelmez.

Üçlü Birlik, tek Tanrı’nın üç Kişi’de var olmasıdır. Bunun hiçbir şekilde üç tane Tanrı olduğunu önermediğini anlamalıyız. Bu konuyu incelerken, “Üçlü Birlik” sözünün Kutsal Yazılar’da yer almadığını aklımızda tutalım. Bu terim, birde üç olan—üç tane beraber var olan, birlikte sonsuz olan Kişi’nin Tanrı’yı oluşturmasını tanımlamaya çalışmak için kullanılır. “Üçlü Birlik” sözüyle temsil eden kavramın Kutsal Kitap’ta yer alması çok önemlidir.

Aşağıda Tanrı Sözü’nün Üçlü Birlik hakkında söyledikleri yer almaktadır:

1) Bir tek Tanrı vardır (Yasa’nın Tekrarı 6:4; 1 Korintliler 8:4; Galatyalılar 3:20; 1 Timoteos 2:5).

2) Üçlü Birlik üç Kişi’den oluşur (Yaratılış 1:1, 26; 3:22; 11:7; Yeşaya 6:8, 48:16, 61:1; Matta 3:16-17, 28:19; 2 Korintliler 13:14). Yaratılış 1:1’de, İbranice’de çoğul bir isim olan Elohim kullanılmıştır. Yaratılış 1:26, 3:22, 11:7 ve Yeşaya 6:8’de “biz” şeklinde çoğul bir zamir kullanır. Elohim sözcüğü ve “biz” zamiri, İbranice’de kesinlikle ikiden fazladan söz eden çoğul biçimlerdir. Bu durum Üçlü Birlik için belirgin bir sav oluşturmadığı halde, Tanrı’nın çoğulluk yönünü belirtir. İbranice’de Tanrı anlamına gelen Elohim sözcüğü kesinlikle Üçlü Birlik’e imkân veren bir sözcüktür.

Yeşaya 48:16 ve 61:1’de Oğul, Baba ve Kutsal Ruh’tan söz ederek konuşmaktadır. Burada konuşanın Oğul olduğunu görmek için, Yeşaya 61:1’i Luka 4:14-19’la kıyaslayın. Matta 3:16-17 İsa’nın vaftiz olayını tanımlar. Bu ayetlerde Baba Tanrı, Oğul’dan hoşnut olduğunu ilan ederken Kutsal Ruh Tanrı’nın Oğul’un üzerine indiği görülmektedir. Matta 28:19 ve 2 Korintliler 13:14 Üçlü Birlik’teki üç ayrı kişisinin örnekleridir.

3) Üçlü Birlik’in üyeleri çeşitli ayetlerde birbirlerinden ayrılmışlardır. Eski Antlaşma’da “RAB” ismi “Rab” isminden ayrılmıştır (Yaratılış 19:24; Hoşea 1:4). RAB’bin bir Oğlu vardır (Mezmur 2:7, 12; Süleyman’ın Özdeyişleri 30:2-4). Ruh, “RAB”den (Çölde Sayım 27:18) ve “Tanrı”dan (Mezmur 51:10-12) ayırt edilir. Oğul Tanrı, Baba Tanrı’dan ayırt edilir (Mezmur 45:6-7; İbraniler 1:8-9). Yeni Antlaşma olan İncil’de İsa, Baba’nın bir Yardımcı yani Kutsal Ruh’u göndereceğinden söz eder (Yuhanna 14:16-17). Bu da, İsa’nın Kendisini Baba ya da Kutsal Ruh olarak görmediğini gösterir. Ayrıca Müjdeler’de İsa’nın Baba’yla konuştuğu bütün diğer zamanları da düşünün. İsa Kendisine hitap ederek mi konuşuyordu? Hayır. Üçlü Birlik’in bir başka kişisine, Baba’ya hitap ederek konuşuyordu.

4) Üçlü Birlik’in her üyesi Tanrı’dır. Baba Tanrı’dır (Yuhanna 6:27; Romalılar 1:7; 1 Petrus 1:2). Oğul Tanrı’dır (Yuhanna 1:1, 14; Romalılar 9:5; Koloseliler 2:9; İbraniler 1:8; 1 Yuhanna 5:20). Kutsal Ruh Tanrı’dır (Elçilerin İşleri 5:3-4; 1 Korintliler 3:16).

5) Üçlü Birlik’in içinde sıralama vardır. Kutsal Yazılar, Kutsal Ruh’un Baba ve Oğul’un altında olduğunu ve Oğul’un da Baba’nın altında olduğunu gösterir. Bu içsel bir ilişkidir ve Üçlü Birlik’teki hiçbir kişinin tanrılığını inkâr etmez. Bu sadece, bizim sınırlı akıllarımızın, sonsuz Tanrı hakkında anlayamayacağı bir alandır. Oğul hakkında bakınız Luka 22:42, Yuhanna 5:36, Yuhanna 20:21 ve 1 Yuhanna 4:14. Kutsal Ruh hakkında bkz. Yuhanna 14:16, 14:26, 15:26, 16:7 ve özellikle Yuhanna 16:13-14.

6) Üçlü Birlik’in bireylerinin farklı görevleri vardır. Baba evrenin (1 Korintliler 8:6; Vahiy 4:11); ilahi vahiy (Vahiy 1:1); kurtuluş (Yuhanna 3:16-17) ve İsa’nın insan işlerinin nihai kaynağı ya da nedenidir (Yuhanna 5:17, 14:10). Bütün bu şeyleri Baba başlatır.

Oğul, Baba’nın Kendisi aracılığıyla aşağıdaki işleri yaptığı vekilidir: evrenin yaratılışı ve korunup devam ettirilmesi (1 Korintliler 8:6; Yuhanna 1:3; Koloseliler 1:16-17); ilahi vahiy (Yuhanna 1:1, 16:12-15; Matta 11:27; Vahiy 1:1) ve kurtuluş (2 Korintliler 5:19; Matta 1:21; Yuhanna 4:42). Baba bütün bu şeyleri Kendi vekili olarak işlev gören Oğul aracılığıyla yapar.

Kutsal Ruh, Baba’nın aşağıdaki işleri yapma aracıdır: evrenin yaratılışı ve korunup devam ettirilmesi (Yaratılış 1:2; Eyüp 26:13; Mezmur 104:30); ilahi vahiy (Yuhanna 16:12-15; Efesliler 3:5; 2 Petrus 1:21), kurtuluş (Yuhanna 3:6; Titus 3:5; 1 Petrus 1:2) ve İsa’nın işleri (Yeşaya 61:1; Elçilerin İşleri 10:38). Böylece, Baba bütün bu şeyleri Kutsal Ruh’un gücüyle yapar.

Üçlü Birlik’e örnek vermek için birçok girişimde bulunulmuştur. Ancak popüler örneklerin hiçbiri tamamen doğru değildir: Yumurta (ya da elma) örnekleri yeterli değildir çünkü yumurtanın kabuğu, beyazı ve sarısı, yumurtanın kısımlarıdır, bu kısımlar kendi başlarına yumurta değildirler, aynı şekilde elmanın kabuğu, meyvesi ve çekirdekleri de elmanın kısımlarıdır ama bu kısımlar kendi başlarına elma değildir. Baba, Oğul ve Kutsal Ruh, Tanrı’nın kısımları değildir; her biri Tanrı’dır. Su örneği biraz daha iyidir ama yine de Üçlü Birlik’i yeterli bir şekilde tanımlamakta yetersizdir. Sıvı, buhar ve buz, suyun biçimleridir. Baba, Oğul ve Kutsal Ruh, Baba’nın biçimleri değildir, her biri Tanrı’dır. Bu yüzden bu örnekler bize Üçlü Birlik hakkında bir fikir verse de, verdikleri bu fikir tamamen doğru değildir. Sonsuz bir Tanrı, sınırlı bir örnekle tamamen tanımlanamaz.

Üçlü Birlik doktrini, Hıristiyan kilisesinin tarihinin bütünü boyunca bölücü bir konu olmuştur. Üçlü Birlik’in ana yönleri Tanrı Sözü’nde açıkça sunulduğu halde, yan konuların bazıları çok açık değildir. Baba Tanrı’dır, Oğul Tanrı’dır ve Kutsal Ruh Tanrı’dır—ama bir tek Tanrı vardır. Kutsal Kitap’ın Üçlü Birlik doktrini budur. Bunun ötesinde, konunun üzerinde bir dereceye kadar tartışılabilir ve bu da gerekli değildir. Üçlü Birlik’i sınırlı insansal akıllarımızla tamamen tanımlamaya çalışmak yerine, Tanrı’nın büyüklüğü ve O’nun sonsuz yüksek doğasına odaklanmanın bize daha çok yararı olur. “Tanrı'nın zenginliği ne büyük, bilgeliği ve bilgisi ne derindir! O'nun yargıları ne denli akıl ermez, yolları ne denli anlaşılmazdır! "Rab'bin düşüncesini kim bilebildi? Ya da kim O'nun öğütçüsü olabildi?” (Romalılar 11:33-34).