11
Nə kənə nə waa Yɩɩ nə wuuu, ndə nə nɩbara-ba tə nə
(Zwan 8.56; 1 Piyɛrə 1.8)
1 Də lìù nə keni ʋ waa Yɩɩ nə wuuu, kʋ də̀ń nə yɩ bɛ̀eɛ̀e? Kʋ də̀ń nə yɩ, ʋ dí yáá, ʋ yə̀ə́ də, ʋ jə wiən tə, ʋ nə jə tə yala. Yá kʋ yɩ, sə ʋ ya lìù tə, də ʋ nə yə̀ə́ də, wiən tə, ʋ nə ba na yii wa, wulə cɩ́gá cɩ́gá, ʋ ba tə yoo bɛ̀eé.
2 Nə nɩbara-ba tə ken ba waa Yɩɩ nə wuuu, kʋ mʋ̀ yɩrɩ nə, Yɩɩ dàń bɩrɩ də, ʋ pùə́ poli ba yuu wa.
3 Nə də keni nə waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, nə yə̀ə́ də, kʋ yɩ kʋ twá ʋ sʋgʋ tə nə, lʋʋ ma fwa. Mə kʋ twá nətʋ, nə dàń ma yə̀ə́ də, kʋ yɩ, Yɩɩ twá wiən tə nə, nə yɩ́á nə ba na, ʋ ma fwa wiən tə, nə yɩ́á nə na.
(Tʋtʋnan 7.2-7, 20-36)
4 Abɛlə* 11.4 Abɛlə də Kayɛn yà yɩ nubɩa. Ba bələ tə mama yà yɩ Adamə də Ɛvə bɩa. Kayɛn nə gʋa Abɛlə. ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ʋ ma fwa *joŋi, kʋ nə ziən, kʋ doni Kayɛn joŋi tə. Yɩɩ swɩ̀n də, Abɛlə yɩ cɩ́gá tíú ʋ mʋ̀ Yɩɩ yáá con, ʋ nə keni ʋ waa ʋ nə yɩrɩ. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Yɩɩ ma sɛ̀e ʋ jon ʋ joŋi wiən tə. Abɛlə tɩga, yá ʋ nə ken ʋ waa Yɩɩ nə tə pɩn, ʋ sʋgʋ tə wulə.
5 Enokə ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Yɩɩ ma tì wá tɩa yuu, ʋ ja dɩ̀ ʋ con. Yɩɩ pɩn Enokə wà twá də tɩan, ʋ ma bà ʋ mʋ̀ Yɩɩ *sàń. Yá ba yà kʋ́ʋ̀ wàrɩ̀ wá, ba pìí ba nɩ, Yɩɩ nə tì wá, ʋ kə ʋ con tə yɩrɩ. Yá máŋá tə, Yɩɩ tə nə wà Enokə tì, ʋ ja dɩ̀ ʋ sàń nə, ba swɩ̀n ʋ yoo də, ʋ ya lìù tə, ʋ nə poli Yɩɩ pùə́. 6 Kʋ yɩ lìù tə, ʋ nə ken ʋ waa Yɩɩ cɩcɩ nə wuuu, nə wàá Yɩɩ pùə́ ʋ poli. Lìù tə, ʋ nə boli Yɩɩ yɩra, ʋ mɛ, sə ʋ pa cɩ́gá də, Yɩɩ wulə, Yɩɩ ga yɩ lìù tə, ʋ nə pɩn ŋwɩ́rán lɩ̀à tə nə, ba nə pɩ̀à wá.
7 Nowe ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Yɩɩ twá kʋ nə, ʋ ma bɩrɩ wá yìə̀n, tə nə bɩ̀àn, tə yà nə ba na yɩ́á wa. Ʋ tì Yɩɩ sʋgʋ tə, ʋ ma fwa cɩ́gá. Ʋ fwa nɩ́á yuu bori nəfarʋ, sə ʋ ma jon ʋ dìə̀ lɩ̀à. Kʋ yoo təntə, ʋ nə fwa, kʋ bɩrɩ də lɩ̀à† 11.7 Kʋ máŋá tə wa, Yɩɩ pɩn dwà nəfarʋ nà, lɩ̀à tə duən tə mama ga tɩ, ba mé kʋ nɩ́á tə wa. tə duən tə mama fwa cʋna. Yá ʋ dàń nə ken ʋ waa Yɩɩ nə tə pɩn, Yɩɩ lwarɩ wá, ndə lìù tə nə, ʋ nə yɩ cɩ́gá tíú ʋ mʋ̀ Yɩɩ yáá con.
8 *Abərahamə ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Yɩɩ nə kúrí wá, ʋ sɛ̀e Yɩɩ nii tə. Ʋ vəli lʋʋ don wa, Yɩɩ nə kàn nii də, ʋ wá pa wá. Máŋá tə, ʋ yà ma vəli lá, ʋ yà yə̀rì bwálɩ́ tə, ʋ nə vələ. 9 Abərahamə ken ʋ waa Yɩɩ nə. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ʋ va ʋ jə̀ń lʋʋ tə wa, Yɩɩ nə kàn nii də, ʋ wá pa wá. Ʋ yɩn vee kʋ lʋʋ nii təntə wa bɩna də bɩna. Ʋ mʋ̀ də ʋ bɩa bələ tə nə yɩn gansilə tə wa. Kʋ mʋ̀ nə yɩ *Yɩzakə də *Zwakɔbə. Yɩɩ kàn kʋ mʋ̀ nikanɩ təntə Yɩzakə də Zwakɔbə də con, ndə Abərahamə nə. 10 Abərahamə cɩ́gá yà dànɩ̀, sə tɩʋ tə lwə̀, sə kʋ dəkuu də ga ja dɩ̀àn. Yá Yɩɩ dàń nə tún kʋ tɩʋ tə dəkuu, ʋ mʋ̀ ga nə lwə̀ kʋ də.
11 Sara ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Yɩɩ pa, ʋ wànɩ́ bìú ʋ lʋrɩ. Yá ʋ yà ga yɩ lìù tə, ʋ nə jigə kazʋnʋ, ʋ kʋ́ʋ̀ wàrɩ̀ bìú ʋ lʋrɩ. Sara yà yə̀ə́ yoo nədʋ. Ʋ yà yə̀ə́ də, Yɩɩ ba ʋ nikanɩ yuu wa zaŋa. 12 Kʋ mʋ̀ nə pɩn, máŋá tə wa, Abərahamə, ʋ nə yɩ bɛɛ nədʋ, nə twi ʋ bwànɩ̀, ʋ nɩ dwíí. Kʋ kwa nə, dwíí təntə púlí ndə kacɩlacɛ nə lanworu wa. Ba dáá ndə mʋʋ nii kasɩlʋ də nə. Ba wàrɩ̀ Abərahamə bɩa tə nii ba gàlɩ̀.
13 Mə lɩ̀à təntə mama nə keni ba waa Yɩɩ nə wuuu, ba ga tɩ, də ba tə wà wiən tə nɩ, Yɩɩ nə kàn nii, sə ʋ pa ba. Ba mʋ̀ yɩ, ba zɩgɩ kwa, ba na wiən təntə, ba ga fwa pupwən tə yɩrɩ. Ba swɩ̀n nəpon nəpon də, ba yɩ vərə, ba nyɩna tɩʋ ga tə̀lə́ tɩa ka tə yuu wa. 14 Lɩ̀à tə nə swɩ̀n kʋ nətʋ tə, bɩrɩ nəpon nəpon də, ba pɩ̀à ba nyɩna tɩʋ. 15 Ba yà kʋ́ʋ̀ ba kʋ tə, ba nə nan ba yá, tə yoo bʋŋa. Kʋ fɩra yà nə jə ba, ba yà tə wàá cwəŋə ba nɩ, ba pìí ba vəli ba sàń təntə wa. 16 Kʋ cɩ́gá mama yà yɩ tɩʋ tə nə ziən, kʋ doni won don mama nə, ba yà pɩ̀à. Kʋ yɩ bwálɩ́ tə nə wulə Yɩɩ sàń nə, nə ba pɩ̀à. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, cavɩra ba Yɩɩ jə, sə ba ja wá, ba bon ba nyɩna Yɩɩ. Kʋ yɩ cɩ́gá, ʋ tətə nə tanɩ tɩʋ, ʋ pa ba.
17 Abərahamə ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Yá Yɩɩ dàń yà pɩ̀à, sə ʋ ja Abərahamə də̀ń nə. Yɩɩ lòrì wá, sə ʋ tì ʋ bìú Yɩzakə, ʋ ma fwa joŋi ʋ pa wá. Abərahamə dàń ma tì ʋ bidʋa kələn tə, sə ʋ ma fwa joŋi, ʋ pa Yɩɩ nə. Máŋá tə, Abərahamə fwa kʋ yoo təntə, də Yɩɩ dí yáá, ʋ kàn nii də wá nɛɛ kapʋpʋ. 18 Yɩɩ yà swɩ̀n Abərahamə con, ʋ wʋ́: «Kʋ wá twá Yɩzakə, n mʋ̀ Abərahamə n ma na bɩa». 19 Abərahamə yà yə̀ə́ də, Yɩɩ jə dɩ̀àn, sə ʋ zɩ̀n tɩga tətə tɩan wa. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Yɩɩ ma pìí ʋ pa wá ʋ bìú Yɩzakə, ndə ʋ nə tɩga, ʋ pìí ʋ bwin ʋ nan tɩan wa.
20 Yɩzakə ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ʋ ma lòrì Yɩɩ, sə ʋ fwa zəni, ʋ pa Zwakɔbə də Esaʋ‡ 11.20 Zwakɔbə də Esaʋ yà yɩ Yɩzakə bɩa. nə, yìə̀n tə yɩrɩ, tə nə bɩ̀àn.
21 Zwakɔbə ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, máŋá tə, ʋ tɩan nə yí, ʋ twɩn Zwʋzɛfə bɩa tə duən kwa, ʋ lòrì Yɩɩ, sə ʋ fwa zəni, ʋ pa ba lìù mama nə. Yá ʋ nyɩ́ ʋ daduu yuu, ʋ kwá tɩa, ʋ pa dun Yɩɩ nə.
22 Zwʋzɛfə§ 11.22 Zwʋzɛfə yɩ Zwakɔbə bɩa fugə bələ tə wa fugə nədʋ nii bìú. Ʋ nubɩa tə jɩn wá, ba yə̀ baywələ yuu wa, ba ja va Ezwipətə. Ʋ dí càn zənzən, yá kʋ kwa nə, ʋ dàń jigə pɩ̀ʋ́. ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ʋ tɩan máŋá nə yí, ʋ swɩ̀n *Yɩzərayɛlə lɩ̀à ka nan *Ezwipətə nagwanaa tə wa yoo. Ʋ pɩn ba nii, sə ba lwarɩ nətʋ, ba nə mɛ, sə ba fwa də ʋ kurən tə.
23 *Moyizə nyɩna-ba ken ba waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba nə lʋrɩ wá, ba jɩn wá, ba sə̀gə̀ cànɩ̀ batwa, ba nə nɩ də bìú tə ziən yɩrɩ. Yá fən wà ba jɩn, sə ba cʋ̀gʋ̀ nii tə, Ezwipətə pɩ̀ʋ́* 11.23 Ezwipətə pɩ̀ʋ́ Farawon yà pɩ̀à, ʋ gʋ bisɩmabarɩ tə mama, Zwifə-ba nə lʋrɩ. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba sə̀gə̀ Moyizə. Farawon tə nə tún. 24 Moyizə ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ʋ nə twi ʋ jì bɛɛ, ʋ vɩga, sə ba bon wá ‹Ezwipətə pɩ̀ʋ́ Farawon bʋ̀á bìú›. 25 Ʋ yà wàá ywánɩ́, ʋ də́, ʋ ga fwa pupwən cʋna wa, kʋ nə bá dàń kʋ ma zwɛ̀e. Yá ʋ kúrí ʋ tì, sə ʋ dí càn də Yɩɩ lɩ̀à tə. 26 Kʋ yɩ nywarɩ ŋwɩ́rán tə, ʋ nə wá na yáá nə ʋ ywàŋá. Ʋ nɩ də, ʋ nə dí cavɩra *Kərisə yɩrɩ, kʋ jə jɩjə zənzən. Kʋ nywarɩ tə dwə wiən tə, tə kwənə nə dáá, ʋ nə wá na Ezwipətə nagwanaa tə wa. 27 Moyizə ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ʋ nan Ezwipətə nagwanaa tə wa. Ezwipətə pɩ̀ʋ́ tə lɩŋa dàń zàn ʋ yuu, yá fən ga ba wá jə. Ʋ jɩn wʋdɩʋ zənzən, ndə kʋ yɩ ʋ mʋ̀ na Yɩɩ tə, lìù don nə wàrɩ̀ ʋ nɩ. 28 Moyizə ken ʋ waa Yɩɩ nə. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ʋ dɩ cànà tə, ba nə boŋə *Pakə, də̀ń. Ʋ pɩn, ba kə vàná jana mimiə tə nii nə, sə tɩan *malɩka tə dàn ká bà, kʋ gʋ Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə lìù mama təntən bìú.
29 Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə ken ba waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ‹mʋʋ nəsɩan› tə nɩ́á tə pwɛ̀e, ba ga twá kʋ wa, ba va tɩa nəkʋrʋ yuu, ba nan. Yá Ezwipətə nagwanaa lɩ̀à tə mʋ̀ nə pɩ̀à, sə ba galʋ, nɩ́á tə púə́ ba mama yuu nə, ba ga mé lá.
30 Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə ken ba waa Yɩɩ nə. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba kɩkarɩ Zweriko bə́rə́ naa tə dɩan barpɛ, kʋ ga làń kʋ tʋ bʋʋʋ.
31 Kacwarʋ don yɩn lá, ba nə boŋə Rahabə. Ʋ də ken ʋ waa Yɩɩ nə wuuu. Ʋ mʋ̀ kan təntə jɩn Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə zəni. Ba lɩ̀à təntə yà twi, sə ba balɩ Zweriko tɩʋ tə, ʋ mʋ̀ ga nə jɩn ba, ʋ sə̀gə̀. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, Yɩzərayɛlə lɩ̀à tə nə gʋa lɩ̀à tə, ba nə wà Yɩɩ nii zìlí tə, ba yá ʋ mʋ̀.
32 Bɛ̀eɛ̀e tətə nə à kʋ́ʋ̀ wá swɩ̀n? Máŋá tə̀lə́, sə à swɩ̀n Zwedeyon, də Barakə, də Saməson, də Zwefəte, də *Davidə, də Samɩyɛlə, də Yɩɩ nii *sʋ̀sʋ̀nà tə yoo. 33 Ba mʋ̀ lɩ̀à təntə ken ba waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba ta kʋ̀ʋ̀ də payun duən, ba ga də́ dɩ̀àn. Ba fwa yìə̀n tə də cɩ́gá, ba na won tə, Yɩɩ nə kàn nii, sə ʋ pa ba. Ba pɩn, gərən níə́ pú. 34 Ba pɩn, mən tə nə jə kələ kələ dəŋi. Ba gùrí ba jén lɩ̀à yáá nə, ba nə yà pɩ̀à, sə ba gʋ ba də lagʋrɩ sɩ̀án. Ba yà ba dɩ̀àn jə, yá ba ga pìí ba na dɩ̀àn. Ba yɩn babɩa kʋ̀ʋ̀ wa, ba ta vərə tə, ba nə yɩ ba dʋŋa, ba dɩŋɩ. 35 Kana duən yɩn lá, ba nə ken ba waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba pìí ba na ba lɩ̀à tə, ba yà nə tɩga, də ba bwin ba nan tɩga wa.
Yá ba kʋ́ʋ̀ ken càn zənzən lɩ̀à duən də nə, ba ga vɩ, sə ba pɩ̀à cwəŋə, ba ma jén tə càn tə yáá nə. Ba yà kúrí yozəŋu, tə nə dwə, ba tì. Kʋ mʋ̀ nə yɩ, sə ba pìí ba bwin ba nan tɩga wa. 36 Ba twɩn ba wa lɩ̀à duən. Ba mà ba də fɩfɩran. Ba vwa ba də banzala, ba kə bàń dii wa. 37 Ba dɩlɩ ba wa lɩ̀à duən də kapana, ba gʋ. Ba za ba lɩ̀à duən, ba gwəŋə bələ. Ba gʋa ba wa lɩ̀à duən də lagʋrɩ sɩ̀án. Ba wa lɩ̀à duən ba dii jə, sə ba pə̀ń. Pee də bʋ̀nɩ́ tanan nə yɩ ba ganan. Ba ba won mama jə. Lɩ̀à fwa ba con zənzən, ba pa ba də́ càn. 38 Ba yɩ lɩ̀à tə, ba twá kasɔɔ də pɛɛn yuu wa ba ywaŋa. Pɛɛn kwələn də tɩbʋnan bʋran wa nə, ba zwɩ ba pəni. Kʋ cɩ́gá wa nə, lɩ̀à təntə yɩ dun tɩ̀án Yɩɩ yáá con, ba doni lɩ̀à tə, ba nə wulə lʋʋ kʋ tə wa. 39 Ba lɩ̀à təntə mama ken ba waa Yɩɩ nə wuuu. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba poli Yɩɩ pùə́. Yá də kʋ mʋ̀ tə mama, ba yɩ́á wà won tə nɩ, Yɩɩ nə kàn nii də, ʋ wá pa ləzoni nə. 40 Cɩ́gá, Yɩɩ yà tanɩ won nəzəŋu kʋ nə dwə, ʋ tún nə nə. Ʋ swɩ̀n də, ʋ wá twá duən, ʋ pa kʋ mʋ̀ won təntə, nə mʋ̀ də ba mʋ̀ mɛ nə. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba mʋ̀ lɩ̀à təntə mama bá yí bwálɩ́ tə wa, ba yoo mama nə wá yà zəni, də nə nə twá nə tə̀lə́ ba wa.
*11:4 11.4 Abɛlə də Kayɛn yà yɩ nubɩa. Ba bələ tə mama yà yɩ Adamə də Ɛvə bɩa. Kayɛn nə gʋa Abɛlə.
†11:7 11.7 Kʋ máŋá tə wa, Yɩɩ pɩn dwà nəfarʋ nà, lɩ̀à tə duən tə mama ga tɩ, ba mé kʋ nɩ́á tə wa.
‡11:20 11.20 Zwakɔbə də Esaʋ yà yɩ Yɩzakə bɩa.
§11:22 11.22 Zwʋzɛfə yɩ Zwakɔbə bɩa fugə bələ tə wa fugə nədʋ nii bìú. Ʋ nubɩa tə jɩn wá, ba yə̀ baywələ yuu wa, ba ja va Ezwipətə. Ʋ dí càn zənzən, yá kʋ kwa nə, ʋ dàń jigə pɩ̀ʋ́.
*11:23 11.23 Ezwipətə pɩ̀ʋ́ Farawon yà pɩ̀à, ʋ gʋ bisɩmabarɩ tə mama, Zwifə-ba nə lʋrɩ. Kʋ mʋ̀ nə pɩn, ba sə̀gə̀ Moyizə.