5
بَهتاوری
(لوکا 6:20–23)
1 مردمانی مزنێن مُچّیئے گِندگا رند، ایسّا کۆهێئے سرا سر کپت. وهدے بُرزگا نِشت، مرید هم آییئے کِرّا آتکنت. 2 گڑا اے ڈئولا آیانی تالیم دئیگا لگّت:
3 «بَهتاور اَنت هما که آیانی روه وار و بَزّگ اِنت، چیا که آسمانی بادشاهی همایانیگ اِنت.
4 «بَهتاور اَنت هما که گَمیگ و پُرسیگ اَنت، چیا که آیان تسلّا و دِلبڈّیَ* 5:4 دِلبڈّی، بزان تسلّا، اُمێتواری. رَسیت.
5 «بَهتاور اَنت هما که نرم‌دل و مهربان اَنت، چیا که زمینئے میراس بَرۆک هما بنت.
6 «بَهتاور اَنت هما که هَکّ و اِنساپئے شدیگ و تُنّیگ اَنت، چیا که آ سێرَ بنت.
7 «بَهتاور اَنت هما که په دگران رهمَ کننت، چیا که آیانی سرا هم رهم کنگَ بیت.
8 «بَهتاور اَنت هما که دِلِش پاک و ساپ اِنت، چیا که آ هُدایا گندنت.
9 «بَهتاور اَنت هما که سُهل و اێمنیَ کارنت، چیا که آ هُدائے چُکّ نامێنگَ بنت.
10 «بَهتاور اَنت هما که په هُدائے راهئے گِرَگا بُهتام† 5:10 بُهتام، بزان ملامت، تُهمت. جنَگ و آزار دئیگَ بنت، چیا که آسمانی بادشاهی همایانیگ اِنت.
11 «بَهتاور اێت شما که په منیگی مردم شمارا دُژمانَ دئینت و آزارَ رسێننت، شمئے پُشتا درۆگَ بندنت و بدَ گوَشنت. 12 گَل و وَشدل ببێت و شادهی بکنێت، چیا که آسمانا شمئے مُزّ سکّ باز اِنت. پێسریگێن نبیانی سرا هم اے ڈئولێن آزارِش رسێنتگ.
واد و رُژن
13 «شما جهانئے واد اێت، بله اگن وادئے تام برئوت، گڑا چۆن پدا وادۆک بوتَ کنت؟ اَبێد چه‡ 5:13 اَبێد چه، بزان گئیر چه. دور رێچگ و مردمانی پادمالیا نون دگه هچ کارا نئیئیت.
14 «شما جهانئے نور و رُژن اێت، شهرے که کۆهێئے سرا اِنت، چێر و اَندێم بوتَ نکنت. 15 هچکَس رۆکێن چِراگا تَگارێئے§ 5:15 تَگار، بزان مزنێن جُهلێن درپ، هیران، لگن. چێرا اێرَ نکنت، چِراگدانئے سرا اێریَ کنت تان آییئے رُژنایی په لۆگئے سجّهێن مردمان برسیت. 16 همے ڈئولا شمئے رُژن، مردمانی دێما شَهم بدنت تان شمئے نێکێن کاران بگندنت و شمئے آسمانی پتا ستا بدئینت و بساڑاینت.* 5:16 ساڑایگ، بزان ستا کنگ.
شَریَتئے سَرجمی
17 «گُمان مکنێت که من په تئورات و نبیانی هبرانی کار نبندگ و ناکار کنگا آتکگان. من په آیانی کار نبندگ و ناکار کنگا نئیاتکگان، په آیانی سَرجم کنگا آتکگان. 18 شمارا راستێنَ گوَشان، زمین و آسمانئے گار و بێران بئیگا پێسر، شَریَتئے یک آب† 5:18 آب، بزان هرپ، اَنگرێزی: letter in the alphabet. و ٹِکّے هم گارَ نبیت تان سجّهێن سَرجم مبنت. 19 پمێشکا اگن کَسے چه شَریَتئے پرمانان گوَنڈترێنے سُست بگیپت و کار مبندیت و دگران هم اَنچش درس و سَبک بدنت، آ، آسمانی بادشاهیا کَسترێن زانگَ بیت. بله کَسے که اے پرمانانی سرا کارَ کنت و دگران هم سۆجَ دنت، آسمانی بادشاهیا مزن زانگَ بیت. 20 پمێشکا شمارا گوَشان، اگن شمئے پهرێزکاری و شَرکِردی چه پَریسی و شَریَتئے زانۆگرانی کِردا گێشتر مبیت، هچبر آسمانی بادشاهیئے دروازگا پُترت نکنێت.
کُشت و کۆش
(لوکا 12:58–59)
21 «شما اِشکتگ که گۆن پێشیگێن مردمان گوَشگ بوتگ: ‹هۆن و کۆش مکن،‡ 5:21 دَرگوَز 20:13. هرکَس هۆنَ کنت، آییئے دادرسی§ 5:21 دادرسی، بزان هَکّێن پئیسَله، هما شئور که چه دادگاهانَ کئیت، داوَری. و داوریَ بیت و مئیاریگ کنگَ بیت.› 22 بله من شمارا گوَشان، هرکَس وتی براتئے سرا زَهرَ گیپت، آ هم هَکدیوانئے* 5:22 هَکدیوان، بزان آمیدگِس، دادگاه. دێما مئیاریگ کنگَ بیت. کَسے که وتی براتا زا و زَکَت بکنت، هَکدیوانا مئیاریگ کنگَ بیت، کَسے که وتی براتا ‹هۆڈ› و ‹اَهمکَ› گوَشیت، تَهتَرونئے† 5:22 تَهتَرون، بزان جهنّم، دۆزه. آسئے سِزاوارَ بیت. 23 پمێشکا اگن کُربانجاها، کُربانیگ کنگئے وهدا یات و تْرانگا کپتئے که تئیی براتا گۆن تئو گِلَگے هست‌اِنت، 24 وتی کُربانیگا همۆدا کُربانجاها بِلّ و برئو پێسرا گۆن وتی براتا سُهل کن، گڑا بیا کُربانیگ بکن. 25 اگن کَسێا گۆن تئو اَڑ و داواے هست و ترا هَکدیوانا بارت، گڑا رَسَگا پێسر، راها گۆن آییا وتی اَڑا بگیشّێن و سُهل بکن. چُش مبیت کازیئے دێما برگ ببئے، آ ترا اَپسرئے دستا بدنت و اَپسر ترا بَندیجاها ببارت و جێل بکنت. 26 ترا راستێنَ گوَشان، تان زَرّانی گُڈّی پئیی و پئیسها پُرَّ نکنئے، چه اۆدا آزاتَ نبئے.
زِنا و تلاک
27 «شما اِشکتگ که گوَشگ بوتگ: ‹زِنا مکن›.‡ 5:27 دَرگوَز 20:14. 28 بله من شمارا گوَشان، اگن کَسے په بدچمّی و دِلدُزّی جنێنێا بچاریت، بزان وتی دلا، گۆن هما جنێنا زِنایی کرت. 29 پمێشکا اگن تئیی راستێن چمّ ترا دێم په گناها ببارت، آییا کَشّ و دئور بدئے، چیا که چه سَرجمێن جانئے تَهتَرونا کپگا په تئو شرتر همِش اِنت که تئیی جسمئے یک بند و بۆگے چه تئو جتا ببیت. 30 همے ڈئولا، اگن تئیی راستێن دست ترا دێم په گناها ببارت، گڑا آییا بُرّ و دئور بدئے، چیا که چه سَرجمێن جانئے تَهتَرونا رئوگا په تئو شرتر اِش اِنت که تئیی جسمئے یک بند و بۆگے چه تئو جتا ببیت.
31 «اے هم گوَشگ بوتگ: ‹اگن کَسے وتی جنا یله بکنت، گڑا باید آییا تلاک‌نامَهے بدنت›.§ 5:31 شَریَتئے دومی رهبند 24:1. 32 بله من شمارا گوَشان، اگن جنێنێا زِنا نکرتگ و مرد آییئے سئون و تلاکان بدنت، بزان آییئے زِنهکاریئے سئوَبَ بیت و اگن کَسے هما جنۆزامێن جنێنا سور و سانگ بکنت، گڑا بزان گۆن آییا زنا کنت.
سئوگند
33 «شما اے هم اِشکتگ که گۆن پێشیگێن مردمان گوَشگ بوتگ: ‹وتی سئوگندا مپرۆش، هُداوندئے دێما وتی سئوگندا پوره بکن›.* 5:33 بچار: لاویان 19:12؛ شَریَتئے دومی رهبند 23:21. 34 بله من شمارا گوَشان، هچبر سئوگند مئوَرێت، نه په آسمانا، چیا که هُدائے تَهت اِنت، 35 نه په زمینا، چیا که هُدائے پادانی چێرئے پدگ و چارچۆبه اِنت، نه په اورْشَلیما چیا که ‹مزنێن بادشاهئے› شهر اِنت. 36 په وتی سرا هم سئوگند مئوَر، چیا که سرئے مودانی یک ٹالێا سیاه و اِسپێت کرتَ نکنئے. 37 پمێشکا اۆدا که ‹هئو› گوَشگی اِنت، بگوَشێت ‹هئو› و اۆدا که ‹اِنّه› گوَشگی اِنت، بگوَشێت ‹اِنّه›. چه اِشیا گێشتر شئیتانئے کار اِنت.
بێرگیری
38 «شما اِشکتگ که گوَشگ بوتگ: ‹په چمّا چمّ و په دَنتانا دَنتان›.† 5:38 دَرگوَز 21:24. 39 بله من شمارا گوَشان، رَدکارێن مردمانی کارانی دێما مه‌اۆشتێت، اگن کَسێا تئیی راستێن گُبّا‡ 5:39 گُبّ، بزان گۆنگ. شَهماتے جت، دومیا هم آییئے نێمگا بتَرّێن. 40 اگن کَسے په تئیی جامگئے کَشّگا ترا هَکدیوانا ببارت، وتی کباها§ 5:40 کباه، بزان جُبّه. هم آییا بدئے. 41 اگن کَسے ترا په زۆر و بیگاری هزار گامئے* 5:41 اَسلیگێن یونانی نبشتانکَ گوَشیت: «میلیُن»، بزان کِساس یک و نێم کیلومیتر. پَند جنَگَ پرماییت، دو هزار گام آییئے همراهیا برئو. 42 کَسے که چه تئو لۆٹیت، آییا بدئے و اگن یکّے وامَ لۆٹیت، چَک و پَد مبئے.
مَسیهی مِهر
(لوکا 6:27–36)
43 «شما اِشکتگ که گوَشگ بوتگ: ‹گۆن وتی همساهگا مِهر بکن† 5:43 لاویان 19:18. و گۆن وتی دژمنا نپرت›. 44 بله من شمارا گوَشان، گۆن وتی دژمنا مِهر بکنێت و په همایان که شمارا آزارَ دئینت نێکێن دْوا بلۆٹێت، 45 تان وتی آسمانی پتئے چُکّ ببێت، چیا که آ وتی رۆچا په نێک و بدانَ دْرپشێنیت‡ 5:45 دْرپشێنگ، بزان شهم دئیگ، رُژنا کنگ، جلشکێنگ. و وتی هئورا په پهرێزکار و رَدکارانَ گوارێنیت. 46 اگن تهنا گۆن هما مردمان مِهر کنێت که گۆن شما مِهرَ کننت، گڑا شمارا چۆنێن مُزّے رسیت؟ سُنگی§ 5:46 سُنگ، بزان مالیات، ٹئیکس. و مالیاتگیر* 5:46 بنی اِسراییلیان، سُنگی و مالیاتگیرێن مردم نادۆست اتنت، چیا که آ رومئے هکومتئے کارنده اتنت و بازێنێا په وتی نپ و سوتّا چه مردمان گێشێن سُنگ و باجَ گپت. همے ڈئولا نکننت؟ 47 اگن اێوکا وتی براتان دْرود و دْرَهبات† 5:47 دْرود و دْرَهبات، بزان سلام و اَلئیک. بگوَشێت، گڑا چه دگران شمئے شرتری چی اِنت؟ زانا، آ هُداناباورێن درکئوم هم اَنچشَ نکننت؟ 48 پمێشکا شما باید تمان و بےائیب ببێت، اَنچش که شمئے آسمانی پت وتی جاها تمان و بےائیب اِنت.
*5:4 5:4 دِلبڈّی، بزان تسلّا، اُمێتواری.
†5:10 5:10 بُهتام، بزان ملامت، تُهمت.
‡5:13 5:13 اَبێد چه، بزان گئیر چه.
§5:15 5:15 تَگار، بزان مزنێن جُهلێن درپ، هیران، لگن.
*5:16 5:16 ساڑایگ، بزان ستا کنگ.
†5:18 5:18 آب، بزان هرپ، اَنگرێزی: letter in the alphabet.
‡5:21 5:21 دَرگوَز 20:13.
§5:21 5:21 دادرسی، بزان هَکّێن پئیسَله، هما شئور که چه دادگاهانَ کئیت، داوَری.
*5:22 5:22 هَکدیوان، بزان آمیدگِس، دادگاه.
†5:22 5:22 تَهتَرون، بزان جهنّم، دۆزه.
‡5:27 5:27 دَرگوَز 20:14.
§5:31 5:31 شَریَتئے دومی رهبند 24:1.
*5:33 5:33 بچار: لاویان 19:12؛ شَریَتئے دومی رهبند 23:21.
†5:38 5:38 دَرگوَز 21:24.
‡5:39 5:39 گُبّ، بزان گۆنگ.
§5:40 5:40 کباه، بزان جُبّه.
*5:41 5:41 اَسلیگێن یونانی نبشتانکَ گوَشیت: «میلیُن»، بزان کِساس یک و نێم کیلومیتر.
†5:43 5:43 لاویان 19:18.
‡5:45 5:45 دْرپشێنگ، بزان شهم دئیگ، رُژنا کنگ، جلشکێنگ.
§5:46 5:46 سُنگ، بزان مالیات، ٹئیکس.
*5:46 5:46 بنی اِسراییلیان، سُنگی و مالیاتگیرێن مردم نادۆست اتنت، چیا که آ رومئے هکومتئے کارنده اتنت و بازێنێا په وتی نپ و سوتّا چه مردمان گێشێن سُنگ و باجَ گپت.
†5:47 5:47 دْرود و دْرَهبات، بزان سلام و اَلئیک.