19
Yēēsu ākoo Sakaayo 
 1 Kitas taay ꞉Yēēsu āk rubiikyii ankuyit Yēērikō.  2 Kimii ꞉chiito ake wōlooto nyēē /kikēēkuurēē Sakaayo. Ki kāāruruukiintēētaab *syuuruut nyēē wōō ānkiboonto bāytit nyēē wōō miisin.  3 Kisyeem ꞉Sakaayo kule kukas Yēēsu, nteenee kimēēmuuchē, kuuyu ki chaang' ꞉biiko, nto subak kibar ꞉nwookinto.  4 Yu kakas kuu nyooto, kulabat taay ankuwokulaany mōkōywēēt ake sukukas Yēēsu nyēē karaam.   5 Yu kayit ꞉Yēēsu yooto, kukas barak ānkumwooy kule, “Sakaayo, rēku baa areet akeenke, kuuyu āyēku ra toontēēng'uung'.”  6 Kukāsē ꞉Sakaayo kuu nyooto, kurēku areet akeenke ānkuwēēto keey Yēēsu ākoy kanyii nyēē kabaybayiit miisin.  7 Nteenee mānāāng'ērēkyi ꞉biiko alake ng'aleechaa. Kiing'unyng'uunyiis kule, “Nto yu kāruutoochi ꞉Yēēsu chii nyēē tinyē ng'ōōki kuu nyi?” Mat. 9:10 
 8 /Kēēmii /kyoomiisyē, kōōyyo ꞉Sakaayo ānkumwooy kule, “Mokoryoontēēt, +māānēmu kisiincheetaab beesaanikyuu ānkāākoochi bānoonik. Nto yēē ākoo mii ꞉chii nyēē kyāānēmunēē cheechii chēē chaang' kusiir chēē /kikēēmāchēē āruruuchootē syuuruut, +māāyookyi kunyil ang'wan ām choo kyaa-am.” Chuy. 22:1; Ēsēk. 33:14-16  9 Kumwooy ꞉Yēēsu kule, “/Kaakiiraraach ra kayi, kuuyu kēēkoosēē keey ꞉chiichi Yēyiin kuu Abraam. Mat. 3:9; Luuka 3:8; 13:16; Yoowa. 8:33-47; Yēyuut. 16:31; Room. 4:12, 16-17; Kala. 3:7, 29  10 Kyāāchōōnii ꞉anii, *Wēritaab Chii, chāāchēēng'ootē ānku chāārāroochootē biiko chēē kiikubootyo.” Luuka 5:32; 1Tēm. 1:15 
Iyēyiisyēē nyēē karaam kiyēē /kākēēkōōning' 
(Mataayo 25:14-30) 
 11 Kibērē ꞉biiko chēē chaang' tōōs mākubāytooyiis ꞉Yēēsu yoo kayit Yēērusālēēm. Nteenee mēēbērē kimii wokuyēyāktōōs kuu wōloo kiisōōtitooy ꞉icheek. Nto kumii ꞉Yēēsu tākōōmuunyē, kumwoochi biiko kule, Luuka 11:2; 24:21  12 “Kimii ꞉mokoryoontēēt ake nyēē kimāchē kuwo kōōrēēt ake nyēē kilōō, /bokēēng'oobchi kāāmuukēywēēkaab bāytooyiisyēēt sichokubayta kōōrēēnyii.  13 Kumānāāwo, kukuur motwoorikyii taman ānkōōkoochinoot chii ake tukul beesaanik chēē tēē chēbo ake. Kimwoochi chii kuyēyiisyēē laatit nyeenyii kubās keey ākoy bēsyēēt nyēē kēēyēēwunēē ꞉inee. Māārkō 13:34; Yēyuut. 1:11; 2:33-36  14 Nteenee kitay ꞉biikyii. /Kikiiyookto biiko alak wokumwaayta kule māmāchē ꞉icheek bāytooyiintoonoo. Yēyuut. 4:17; 5:28; 13:44-46; 28:25-28 
 15 Yu kēēyēēw ꞉chiichoo ām ruutooy /kukaakeeng'aab kuyēk bāytooyiintēēt, kukuur motwoorikyii taman choo kiikoochinootē beesaanik chokōōboor ꞉chii ake tukul laatit nyeenyii nyēē kiikunyōōr.  16 Kumwooy ꞉nyēbo taay kule kibās keey ꞉cheechii kunyil taman.  17 Kulēēnchi nyoo ꞉bāytooyiintēēt, ‘Kuu yoo kwēēriib tukuuchoo kō ng'ēri nyēē karaam, +maayeyiing' ibayte kiriinkōōsyēk taman.’ 
 18 Kumwooy ꞉nyēbo āyēēng' kule, ‘Mokoryoontēēt, kookunyil ꞉cheechuu muut.’  19 /Kēēmwoochi nyoo kule, ‘+Meebayte ꞉inyiing' kiriinkōōsyēk muut.’ Luuka 12:42-44; 16:10 
 20 Kookeer ꞉ake kumwoochi bāytooyiintoonoo kule, ‘Beesaanikuuk ꞉chu. Kyaaratee ankeet ankaakonor nyēē māmii ꞉kiy nyēē kitwa.  21 Kyaakas kule iwuuy 'ankiicham ibirtooy biich ikēsē kiyēē kimēēchoonē ānkiiruruuchēē wōlēē mānēēyis.’  22 Yooto, kulē ꞉bāytooyiintēēt, ‘Imiyaat. Kubaring' ꞉ng'aleekuuk nkityō. Yoo ākoo inkētē ꞉inyiing' kule āwuuy ꞉anii ankyaacham ābirtooy biich ākēsē kiyēē kimāāchoonē ānkāāruruuchēē wōlēē mānāāyis ii,  23 kwaaming' ꞉nee simeekonoree beesaanikyuu lēnkuut sukubāsu keey? Nto 'kiiyey kuu nyooto, nto kāchāānyōōru beesaanichaa kukāākutāsyi keey ꞉kiy barak.’ 
 24 Kuweech keey ꞉bāytooyiintoonoo ānkumwoochi motwoorik alak kule, ‘Ōnēmunēē nyi beesaanichaa ānkōōkoochi chiito nyoo kōtāsyi keey ꞉cheechii miisin kusiir chēbo chuut tukul.’  25 Nteenee kimwooy ꞉choo kule, ‘Mokoryoontēēt, ntēē chaang' ꞉chēē boonto ꞉nyoo, bo nee /kēētāsyi alak?’  26 Kumwoochi ꞉bāytooyiintoonoo kule, ‘Kātāwuu nyooto sinee, nteenee chiito nyoo kāyēyiisyēē kiyēē /kākiikoochi, /kēētāsyinē ake, nto nyoo māyēyiisyēē, /kiinēmunēē mbo nyooto kāboonto. Mat. 25:29  27 Nteenee kurubta keey ākoo buunichoo kāākuwēēkyoo keey, ōkwēru choo ankuboobakach ākāsē.’ ” 
/Kikeetorooch Yēēsu ām Yēērusālēēm kuu Bāytooyiin 
(Mataayo 21:1-11; Māārkō 11:1-11; Yoowaana 12:12-19) 
 28 Yu kāyyēēkunēē, kutas taay ꞉Yēēsu āk baanaa. Kimiitē ꞉Yēēsu taay kutēē yooto tukul kutākyinē keey Yēērusālēēm. Nto yityo bokurwoowunēē Beetannyaa. 
 29 Yu kāng'ēētyēē Beetannyaa, kuba nto yu kēē-āyēēchēē keey Beetfaaka ām yēē kibo Lekemeetaab *Musēytuuniinēk, kumwoochi ꞉Yēēsu rubiikyii āyēēng' kule,  30 “Obe ākoy saang'iin. Yoo kooyit yooto, +mōōnyōōru sikiryo nyēē tāku siirwaak kurataat amanaakesen chii bēsyēēt ake. Otyaach ānkōōkwērwoo. Luuka 23:53  31 Nto yoo kateebeenaak ꞉chii kule ōtyookyinē nee sikiryēēt, ōlēēnchi ‘Māchē ꞉Mokoryoontēēt.’ ” 
 32 Kiba ꞉rubiichoo ānkubokunyōōr sikiryoonoo kuu wōloo kimwooytoochinē ꞉Yēēsu.  33 Kumii kōōtyoochē, kuteebee ꞉biikaab sikiryēēt kule, “Ōtyookyinē nee sikiryoonoo?”  34 Kukētyi ꞉rubiichoo bichoo kule, “Māchē ꞉Mokoryoontēēt.”  35 Kukwaanta sikiryoonoo ākoy yoo kimii ꞉Yēēsu. Kuyitu, kōōrēēku sirookwaa chēē kikiiliiktēē keey ānkwoolyāktēē bataytaab sikiryēēt sukutēbēē ꞉Yēēsu. 
 36 Kumii ꞉Yēēsu kuwēētii, kōōrēēkunoot ꞉biiko alake sirookwaa chēē kikiiliiktēē keey ānkōōyiitoot kēēltaab too. 2Bāy. 9:13  37 Yu kayit ꞉icheek yēē kyoobuksēē ꞉kēēlto ām Lekemeetaab *Musēytuuniinēk, kutoow ꞉biiko kusilto Yēyiin ām ng'erekweek. Kityēēnootē yooto ꞉tukul kubo tukuuk chēbo kwōng'uut chēē kiikuyeyaan ꞉Yēēsu. Luuka 2:20; 24:52-53  38 Kikuurchinootē ꞉bichoo barak kumwooyē kule, 
“Ibēruuroot ꞉Bāytooyiintēēt nyi chōōnii 
ām kaayneetaab Yēyiin. 
Chōōnēē ꞉tāloosyēēt kibkōōnkōy. 
Wōō ꞉Yēyiin, lēyyē.” 1Bāy. 1:38-40 Tyēēn. 118:26; Luuka 2:14 
 39 Nteenee kimwoochi *꞉Farisaayeek alake chēē kimii yooto Yēēsu kule, “Kāānēētiintēēt, ānkiiburyoong'tē bichukuuk kumātākumwooy ng'aleechu.”  40 Kukētyi ꞉Yēēsu Farisaayeechaa kule, “Kāāmwoowook, yoo kāsiisyo ꞉bichu, kung'āloolē ꞉rwoontōōk.” Aabak. 2:11; Luuka 19:44; 21:5-6, 20-24 
Kiriiree ꞉Yēēsu biikaab Yēērusālēēm 
 41 Yu kātoobēn Yēērusālēēm, kuriiree biikaab kiriinkoonooto kut kutēy ꞉lōōkik. Isa. 22:4  42 Kimwooyē kule, “Ābērē nto ōnkētē kiyēē māchāktōōs oyey sōōnyōōru tāloosyēēt. Nteenee ōmiitē mēēnān. Kiruu. 32:28-29; Yēyuut. 28:26-27; Room. 11:8, 10  43 Mii ꞉bēsyēēt nyēē mākusēētyook ꞉buunik ānkōōkwēnkwēēnook nyēē māmii wōlēē ōchiirtēē.  44 +/Mākiimukuus kiriinkooni āk biikyii tukul nyēē māng'ētu mbo ꞉rwaa kukeekemeer keey ake, kuuyu kyoomoonte bārooyinto nyēē kikiikukōōnook ꞉Yēyiin.” Luuka 21:20-24 Luuka 21:6; 1:68 
Nyēbo āyēēng' kukwētēē ꞉Yēēsu biiko biiwuutaab Kōōtaab Yēyiin 
(Mataayo 21:12-17; Māārkō 11:15-19) 
 45 Yu kayit ꞉Yēēsu Yēērusālēēm, kōōwut biiwuutaab *Kōōtaab Yēyiin ānkutoow kukwet biiko chēē kimii kwooltooy tukuukwaa ām yooto,  46 kumwoochinē kule, “Mwooyē ꞉Yēyiin ām siruutēk kule, ‘Bo ꞉kanyuu saayeet,’ nteenee kyooweech ꞉akweek kuyēk kēbēnnyoo wōlēē wunyēē keey ꞉sāsiik.” Luuka 2:49 
Kiyēbchi yiit ꞉biiko chēē chaang' Yēēsu 
 47 Kiinēētiisyē ꞉Yēēsu kwaak ām *Kōōtaab Yēyiin ām bēsyōōsyēk chēē ng'ēri chēē kimii kukwoonii. Kimii ꞉mbo kibkōrōs chēē wōōyēch āk kāānēētikaab kiruutēk ākoo kāāntōōyik alak kuchēēng'ē kule kubakach Yēēsu. Mat. 26:55; Māārkō 11:18; Luuka 21:37; Yoowa. 7:1; 18:20  48 Nteenee kimēēmuuchē kuuyu kiwoolchinē Yēēsu ꞉biiko chēē chaang' kwaak chēē kibokuyēbchinē yiit ng'aleekyii. Luuka 20:19; 21:38; 22:2 
19:7 Mat. 9:10
19:8 Chuy. 22:1; Ēsēk. 33:14-16
19:9 Mat. 3:9; Luuka 3:8; 13:16; Yoowa. 8:33-47; Yēyuut. 16:31; Room. 4:12, 16-17; Kala. 3:7, 29
19:10 Luuka 5:32; 1Tēm. 1:15
19:11 Luuka 11:2; 24:21
19:13 Māārkō 13:34; Yēyuut. 1:11; 2:33-36
19:14 Yēyuut. 4:17; 5:28; 13:44-46; 28:25-28
19:19 Luuka 12:42-44; 16:10
19:26 Mat. 25:29
19:30 Luuka 23:53
19:36 2Bāy. 9:13
19:37 Luuka 2:20; 24:52-53
19:38 1Bāy. 1:38-40
19:38 Tyēēn. 118:26; Luuka 2:14
19:40 Aabak. 2:11; Luuka 19:44; 21:5-6, 20-24
19:41 Isa. 22:4
19:42 Kiruu. 32:28-29; Yēyuut. 28:26-27; Room. 11:8, 10
19:44 Luuka 21:20-24
19:44 Luuka 21:6; 1:68
19:46 Luuka 2:49
19:47 Mat. 26:55; Māārkō 11:18; Luuka 21:37; Yoowa. 7:1; 18:20
19:48 Luuka 20:19; 21:38; 22:2