18
/Kikeenam Yēēsu nteenee kitay /kēēsār 
(Mataayo 26:47-56; Māārkō 14:43-50; Luuka 22:47-53) 
 1 Yu keewaany ꞉Yēēsu kusaay, kwooyyo āk rubiikyii tuybēyēēt ake nyēē /kikēēkuurēē Kiitrōōn ankuba ākoy mbareetaab *musēytuuniinēk nyēē kimii wōlooto.  2 Kiinkēt ꞉nkinee Yuuta nyoo kichoomtooy Yēēsu mbaraanaa, kuuyu kikicham ꞉Yēēsu kōōmuunyēē wōlooto āk rubiikyii. Māārkō 14:32; Luuka 22:39 Yoowa. 12:4  3 Yooto, kuwēēto keey ꞉Yuuta biikaab lukēēt nyēē mining' nyēbo Rooma kutākyinē keey mbaraanaa. Kiboontootē keey mbo riibiikaab kaab *kibkōrōs nyēē wōō ākoo *Farisaayeek. Kikirat keey ꞉bichoo kuyem. Kinamaat kariikwaa, taariinek āk nōmōryēēk.  4 Kiinkētē ꞉Yēēsu kiy ake tukul nyēē kimii wokuyēyāktōōs. Kuchō taay ankuteebee bichooto kule, “So, ōchēēng'ē ng'oo?”  5 Kulē ꞉bichoo, “Yēēsu nyēbo Nāāsārēēt.” Kumwoochi ꞉Yēēsu kule, “Ntēē anii ꞉nyi.” Kimii ꞉Yuuta nyoo kichoomtooy Yēēsu kukēēyyo āk bichooto.  6 Kumwoochinē ꞉Yēēsu bichoo kule, “Anii ꞉nyooto” kōōtuytuuy ꞉bichoo ānkōōryookyi keey ng'wēny.  7 Kuteebee ꞉Yēēsu subak bichoo kule, “So, ōchēēng'ē ng'oo?” Kuwāl ꞉bichoo kule, “Yēēsu nyēbo Nāāsārēēt.”  8 Kumwoochi ꞉Yēēsu kule, “Nto yu kāāmwoowook kule anii ꞉nyooto. Yoo ākoo anii ꞉nyēē ōchēēng'ē, kany kubēēchi keey ꞉murēchu āboontē keey.”  9 Kumwooyē ꞉Yēēsu kuu nyooto kuyityiin ꞉yoo kimwooyē kule māmii ꞉rubiintēēnyii mbo akeenke nyēē mākubot. Yoowa. 6:39 
 10 Yooto, kung'us ꞉Bētērō chōōkiit nyēē kiboonto ankuchwen yiititaab taay nyēbo motwooriintēētaab kibkōrōs nyēē wōō. (/Kikēēkuurēē motwooriintoonoo Māālkō.) Luuka 22:36, 38  11 Nteenee kumwoochi ꞉Yēēsu Bētērō kule, “Ibērē ꞉inyiing' tōōs ‑māāchāmē ꞉anii nyalilta nyēē kaakuyeyta ꞉Baaba kule ānyōōru? Ikētyi chōōkiing'uung' kiraaru!” Māārkō 10:38; 14:36; Yoowa. 12:27  12 Kumwoochi ꞉nyēē wōō nyēbo lukēēt biikyii bo lukēēt āk riibiichoo kibo *Kōōtaab Yēyiin kule kunam Yēēsu ankurat. 
 13 Yu kaakunam ꞉bichoo Yēēsu kōōmutyi kurook *Anaas nyoo ki boontēētaab biikooy bo Kayaafa. Kayaafa ꞉nyēē ki kibkōrōs nyēē wōō ām kēnyiinooto. Luuka 3:2; Yoowa. 18:24  14 Ki inee ꞉nyēē kiirwookyinē kāāntōōyikaab Yuutayeek kule kaykay kume ꞉chiito akeenke sukusobcho ꞉biiko. Yoowa. 11:49-50 
Kituuch keey ꞉Bētērō nyēbo taayta 
(Mataayo 26:69-70; Māārkō 14:66-68; Luuka 22:55-57) 
 15 Yooto koonaamaat ꞉Simōōni Bētērō ākoo rubiintēēt ake, Yēēsu. /Kiinkētoot rubiintoonoo ake ām wōlēē kimii ꞉chiichoo wōō bo kōrōs. Kunyoo, kiiwut ꞉inee kayaata.  16 Nteenee king'ētunēē ꞉Bētērō saang' yēbo oreetaab tuuytaab kayaata. Kiiyeey lēt ꞉rubiintoonoo ānkumwoochi chēēbto nyēē kiriibē oreet kule koomut Bētērō kuchō āriit. Māārkō 14:54  17 Kumwoochi ꞉chēēboo Bētērō ām yooto bo oraanaa kule, “Inyiing' oob ꞉rubiintēēt ake nyēbo chiichi?” Kulē ꞉Bētērō, “Ābēērē keey!”  18 Kikaytit ꞉kwēēmowuunooto ānkimii ꞉riibiik alake ākoo motwoorik alak chēbo kayaata kuywēē āng'oong'tiit kukēēyyoong'iis. Kiwokōōyyoonyēē ꞉nkinee Bētērō yooto ānkuyu āng'oong'tiinoo. 
Kiteebee ꞉Anaas Yēēsu ng'aleek 
 19 Yooto kulēēnchi *꞉kibkōrōs nyēē wōō* Kasee Luuka 3:2. /Kitākēēkuurē Anaas kule kibkōrōs nyēē wōō ānkoo ki Kayaafa ꞉nyēē kimii yiisyēēt yooto. Yēēsu, “Mwoowoo baa kurubta keey rubiikuuk āk kāānēētiisyēēng'uung'.”  20 Kumwoochi ꞉Yēēsu kule, “Kyāāmwoowu ng'aleechu kukas ꞉chii ake tukul. Māmii ꞉kiy nyēē kyaawuny ām kāānēētiisyēēnyuu. Kyaaneet biiko ām kooriikaab saayeet āk *Kōōtaab Yēyiin wōlēē kiiruruukyinē keey ꞉Yuutayeek tukul. Mat. 4:23; Māārkō 14:49; Yoowa. 7:14, 26; 6:59; Yēyuut. 26:26  21 Itēēbēēnoo nyēbo nee? Iteebee biiko choo kikāsē kiyēē kyāāmwooyē. Kubooyiit man, inkēt ꞉bichoo kiyēē kyaamwaay.” 
 22 Koorabaach ꞉riibiintēēt kumwoochinē kule, “Ing'āloolē kuu nyooto ām taayeetaab *kibkōrōs nyēē wōō?” Yoowa. 19:3; Yēyuut. 23:2  23 Kulēēnchi ꞉Yēēsu, “Yoo ākoo mii ꞉kiyēē kaamwaay nyēē miyaat imwoowu. Nto yoo ākoo bo man ii, irābookyoo nee?”  24 Kumwooy ꞉Anaas kule /kiimut Yēēsu kurataat ākoy kaab Kayaafa, kibkōrōs nyoo wōō. 
Kituuch keey ꞉Bētērō nyēbo āyēēng' āk sōmōk 
(Mataayo 26:71-75; Māārkō 14:69-72; Luuka 22:58-62) 
 25 Kumii ꞉Bētērō kuywēē mayaa, /keeteebee kule, “Inyiing' oob rubiintēēt ake nyēbo chiichiin?” Kutuuch keey ꞉Bētērō kule, “Ābēērē keey.”  26 Kimii ꞉chiito ake nyēē ki motwooriintēētaab kibkōrōs nyēē wōō. Kibo ꞉chiichooto areetaab muroonoo kichwēnē ꞉Bētērō yiitit. Kuteebee ꞉motwooriintoonoo Bētērō kule, “So, mā inyiing' ꞉nyoo kēēboontē keey Yēēsu ām mbaraanaa?” Yoowa. 18:10  27 Kulē ꞉Bētērō subak, “Ābēērē keey.” Kooturkuuch ꞉kirkōōnkiit yooto bakeenke. 
Kiisimchi ꞉kāāntōōyikaab Yuutayeek Bilaato kule kubakach Yēēsu 
(Mataayo 27:1-2, 11-31; Māārkō 15:1-20; Luuka 23:1-5, 13-25) 
 28 Yu kāyyēēkunēē /kiimuustee Yēēsu kaab *Kayaafa, /ānkiirēkēērchi bāytooyiintēēt nyēbo kōōrēētaab Rooma. /Kikēēkuurēē bāytooyiintoonoo *Bilaato. Manaacham ꞉kāāntōōyichoo bo Yuutayeek kōōwut kaytaab bāytooyiintoonoo bo Rooma, kuriib tiliilinng'waa sukutas taay āk *Saakweetaab Keeytaayeet.  29 Kunyoo, kuchuyta ꞉Bilaato saang' sukung'āloolchi kāāntōōyichoo. Kuteebee kule, “Nee ꞉nyēē koleel ꞉chiichi?”  30 Kuwāl ꞉bichoo kule, “Nto kamaleelaat nto kāmākiimutuung'.”  31 Kumwoochi ꞉Bilaato bichoo kule, “Bōōkuumu ꞉akweek nkityō kurubta keey kiruutēkwook.” Kulē, “Ntēē ‑/mākēēchāmwēēch kēētilchi chii meet.”  32 Kiyityiin ām kēēliitēnyi, ꞉kiyoo kimwooyē ꞉Yēēsu kurubta keey āk wōlēē kimakumeeta. Mat. 20:19; Yoowa. 3:14; 8:28; 12:32-33 
 33 Yooto, kooyeey ꞉Bilaato kō. Kukuur Yēēsu ankuteebee kule, “Inyiing' ꞉bāytooyiintēētaab Yuutayeek?”  34 Kuwālchi ꞉Yēēsu kule, “Wōlēē isōōtitooy ꞉inyiing' nkit nto wōlēē mwooytoowuung' ꞉biiko?”  35 Kuwālchi ꞉Bilaato Yēēsu kule, “Yoo 'keekas, āyēku ꞉anii Yuutāyiin sōō? Māku biikwook āk mbo kibkōrōs ꞉chēē kākwēruung' ichōō wōli āmiitē. Kiy nee nyēē 'kweeyey ꞉inyiing'?”  36 Yooto, kumwooy ꞉Yēēsu kule, “Mābo ꞉bāytooyiisyēēnyuu kōōrooni. Nto kābo kōōrooni, nto kookwaam ꞉rubiikyuu booryēēt kuyeeta simanama ꞉kāāntōōyichoo bo Yuutayeek. Māchōōnēē ꞉bāytooyiisyēēnyuu kōōrooni!” Yoowa. 6:15  37 Kuteebee ꞉Bilaato Yēēsu kule, “Kunyi ākoo iyēku sōō, bāytooyiin?” Kulēēnchi ꞉Yēēsu, “Inyiing' ꞉nyēē 'keemwaay. /Kikēēsicho kule chaaneet biiko ng'ālyoontēētaab man nyēbo Yēyiin. Kiyooto ꞉nyēē kiyeya sāāchōō kōōrooni. Chii nyēbo man kukāswoo.” Yoowa. 3:32-33; 8:47; 19:12; 1Tēm. 6:13; 1Yoowa. 4:6  38 Kuteeb ꞉Bilaato kule, “Manta ꞉nee?” 
Yooto, kung'eet ꞉Bilaato ānkuwo saang' subak wōlēē kimii ꞉Yuutayeechaa ānkumwoochi kule, “Lēyyē, ntēē ‑māākāsē lēēlis nyēē boonto ꞉chiichi!  39 Nteenee kurubta keey ākoo ātēbuutēkwook, kwāātyooktoowook kwaak kibratyaa akeenke ām kēnyiit yoo ōmiitē saakweeng'woong' bo Keeytaayeet. Ara ōmāchē ātyooktoowook bāytooyiintooni bo Yuutayeek?”  40 Kubōloobōlchi ꞉bichoo barak kule, “Ityaakte Baraaba.” /Kikikeenam Baraaba /ankeerat kuuyu ki ꞉chii nyēē ki kāwōōtyoo. 
18:2 Māārkō 14:32; Luuka 22:39
18:2 Yoowa. 12:4
18:9 Yoowa. 6:39
18:10 Luuka 22:36, 38
18:11 Māārkō 10:38; 14:36; Yoowa. 12:27
18:13 Luuka 3:2; Yoowa. 18:24
18:14 Yoowa. 11:49-50
18:16 Māārkō 14:54
*18:19 Kasee Luuka 3:2. /Kitākēēkuurē Anaas kule kibkōrōs nyēē wōō ānkoo ki Kayaafa ꞉nyēē kimii yiisyēēt yooto.
18:20 Mat. 4:23; Māārkō 14:49; Yoowa. 7:14, 26; 6:59; Yēyuut. 26:26
18:22 Yoowa. 19:3; Yēyuut. 23:2
18:26 Yoowa. 18:10
18:32 Mat. 20:19; Yoowa. 3:14; 8:28; 12:32-33
18:36 Yoowa. 6:15
18:37 Yoowa. 3:32-33; 8:47; 19:12; 1Tēm. 6:13; 1Yoowa. 4:6