1 Kings
Ya meippanggep nunyan libluh e 1 Kings
Netey hi David e patul et hi Solomon e u-ungnga tu hu neihullul ni hi-gatun nampatul di Israel. Hedin hi Solomon, man kayyaggud niya nelaing ni patul. Impekapya tu hu Tempol di Jerusalem niya dakel hu edum ni impahding tun panyaggudan idan tutu-u tu. Ey nandingngel anin di edum ni bebley.
Netey hi Solomon et meihullul ni nampatul hi Rehoboam e u-ungnga tu. Nem nginhay nan Jeroboam hu kelebbengan nan Rehoboam ni mampatul. Yadda hampulun helag Israel ey pinili da hi Jeroboam ni pampatul da. Et huyya negedwaan ni Israel et mambalin ni dewwan bebley. Nengadanan huyyan appit ni north ni Israel ey Judah hu neingedan di appit ni south. Wada hakey idan nunyan dewwan bebley ey wada patul da ey wada sindalu da.
Hedin netey hu patul da, ey kameihhullul hu lakin u-ungngan nunman ni patul. Emin ida nampatul di Israel di appit ni north ey lawah ida, tep eleg da u-unnuden hi Apu Dios. Nem yad Judah di south ey wadadda edum ni kayyaggud ni nampatul diman, tep inu-unnud da hi Apu Dios.
Ya neitudek eyad libluh:
1. Yadda neipenahding eman ni eleg ni megedwa hu bebley di Israel. (chapters 1–11)
2. Yadda neipenahding eman ni negedwaan ni Israel et mambalin ni dewwan bebley. (chapters 12–22)
1
Yan nea-ammaan David
1 Nea-amma law hi David e patul et anin ni ta-ta-kepen da pewengngal dan hi-gatu ey kapyatun kamektel. 2 Et humman hu kan idan bega-en tun hi-gatuy “Apu, heballi ew kami menemmak ni kamenikken ni bii et ipaptek daka. Meki-uggip ni hi-gam et man-a-attung kayu et agka maktel.”
3 Et da epeepengen hu kebebbebley di Israel ni hamak dan kat-agun bii ey wada himmak dad Sunem e hi Abishag hu ngadan tu et ilaw dad kad-an David e patul. 4 Kayyaggud ni peteg hu ang-ang nunman ni bii. Ey tuka peka-ippaptek humman ni patul. Kameki-uggip humman ni bii nan hi David, nem endi impahding tun hi-gatu.
Implanuh Adonijah ni hi-gatu mampatul
5-6 Netey hi Absalom et hi law Adonijah e u-ungngad David nan Haggit hu pengulwan ida etan ni lakin u-ungngan David. Hi Adonijah ey kakkayyaggud hu kalinaki tu. Eleg ene-ehhelan ametu hi David di hipan impenahding tu. Entanni ey immalid nemnem tu e hi-gatu law mampatul et umladdan kalesah, yadda kebayyu et ayagan tu neliman tuun pangkadwatu.
7 An nekihummangan nan Joab e u-ungngan Seruiah et hi Abiathar e padi ey kanday dammutun hi-gatu mampatul. 8 Nem hedin di Sadok e padi, hi Benaiah e u-ungngan Jehoiada, hi Nathan e prophet, hi Simei, hi Rei, et yadda guwalyan David man eleg da iebulut ni an mampatul hi Adonijah.
9 Hakey ni aggew ey an nan-appit hi Adonijah etan di kandan Uleg ni Batu e neihnup di hebwak di Enrogel. Immaladdan kalneroh, ya bulug ni baka et ya mangkateban pakeetteng tun baka. Inaygan tudda hu aaggi tun lakin u-ungngan David, yadda opisyal di Judah et ida makihemul, 10 nem eleg tu ayagan hi Solomon e hakey ni agitu, anin hi Nathan e prophet, hi Benaiah et yadda etan guwalyan patul.
Hi Solomon hu nampatul
11 Entanniy limmaw hi Nathan nan Bathsheba e inan Solomon et kantun hi-gatuy “Kaw eleg mu dengelen e impambalin Adonijah e u-ungngan Haggit hu annel tun patul? Ey eleg amtan nan David e patul hu meippanggep nunman. 12 Hedin pinhed mun meihwang hu biyag yun han-inan Solomon, u-unnud yu eya itugun ku. 13 Lakkay di kad-an nan David e patul et kammuy ‘Apu patul, kaw eleg mu isapatah ni hi-gak e ya u-ungngak e hi Solomon hu meihhullul ni hi-gam ni mampatul? Kele yan nunyay hi Adonijah hu nambalin ni patul?’ ” 14 Kan pay Nathan ey “Hedin dedngelek e kayu kamanhuhhummangan, umhegeppak ali ma-lat iuh-uh ku e makulug hu muka pan-e-hela.”
15 Et lumaw hi Bathsheba di kuwaltuh nan patul. Neka-a-amma law et kaipappaptek etan ni kat-agun bii e hi Abishag e iSunem. 16 Nanyuung hi Bathsheba ni panlispituh tu ey kan David ni hi-gatuy “Hipa ibbagam?”
17 Kan Bathsheba ey “Apu patul, insapatah mu lad ngadan Apu Dios e Dios mu e hi Solomon e u-ungnga ta hu meihhullul ni hi-gam ni mampatul, 18 nem yan nunya ey nambalin ni patul hi Adonijah ey eleg mun hekey amta. 19 An nan-appit ni dakel ni lakkitun baka, yadda kalneroh et yadda mangkateban pakeetteng tun baka. Inaygan tudda hu u-ungngam ni laki, hi Abiathar e padi et hi Joab e ap-apun sindalum et ida makihemul, nem eleg tu ayagan hi Solomon e u-ungnga ta. 20 Apu patul, kehehheggedan emin ni tuudyad Israel hedin hipa puttuken mun meihhullul ni hi-gam ni mampatul. 21 Hedin mettey ka ey eleg mu putuken hu mampatul, mambalin kamin u-ungnga ta e hi Solomon ni buhul nunman alin mampatul.”
22 Nanengtun ida kamanhuhhummangan ey dimmateng hi Nathan di baley etan ni patul. 23 Waddadda nanghel etan ni patul e wada hi Nathan et paeyag tu. Himmegep hi Nathan et manyuung di hinanggan David e patul 24 et kantuy “Apu patul, kaw inhel mu e hi Adonijah hu meihhullul ni hi-gam ni mampatul? 25 Tep yan nunyan aggew ey limmaw ni an nan-appit ni dakel ni lakkitun baka, yadda kalneroh et yadda mangkateban pakeetteng tun baka. Inaygan tuddan emin hu lalakkin u-ungngam, hi Joab e ap-apun sindalum, et hi Abiathar e padi. Et immen idan nunya e ida kamanhahamul ey daka pan-itkuk e kanday ‘Hi Adonijah hu mannenneng ni mampatul!’ 26 Nem eleg dakemi ayagan e hi-gamid Sadok e padi, hi Benaiah et hi Solomon. 27 Kele anhan eleg mu peamtaddan opisyal mu e hi-gatu ihhullul mun mampatul hedin kantu et hi-gam nengiolden eyan neipahding?”
28 Entanni ey immehel law hi David e kantuy “Yu ehel nan Bathsheba et umlidya.” Immali et umehneng di hinanggan David. 29 Kan David ni hi-gatuy “Issapatah kun hi-gam di ngadan nan Apu Dios e wadan ingganah ni nengihwang ni hi-gak di emin ni buhul ku 30 e ippahding kun nunya humman ni insapatah ku. Et tistiguk hu Dios ni Israel e hi Solomon e u-ungnga ta hu meihhullul ni hi-gak ni mampatul.”
31 Nanyuung hi Bathsheba di hinanggan David ni panlispituh tu et kantuy “Apu patul, manbi-biyag ka et anhan kuman ingganah.”
32 Entanni ey impaeyag David hi Sadok e padi, hi Nathan e prophet et hi Benaiah e u-ungngan Jehoiada. Immalidda 33 et kantun hi-gaday “Awit yudda hu opisyal ku et pantakkay yud kebayyuk hi Solomon e u-ungngak et lumaw kayud ahhullan di Gihon. 34 Hedin dimmateng kayudman, duyagan di Sadok nan Nathan ni lana hu ulun Solomon, ma-lat keang-angan tu e hi-gatu mampatul di Israel. Hedin negibbuh, patnul yu hu tangguyup et itkuk yu hu ‘Mannenneng hi Solomon ni mampatul!’ 35 Kadwai yulli mewan ni pambangngadan tun yuddungan tu eyad yuddungngak. Hi-gatu hu pinutuk kun meihhullul ni hi-gak ni mampatul eyad bebley tayud Israel et yad Judah.”
36 Immehel hi Benaiah ey kantuy “Meippahding emin huttan ni inhel mu ey tetbalen et anhan Apu Dios e Dios mu, 37 ey baddangan tu et anhan hi Solomon henin nemaddangan tun hi-gam, ey nehahhammad ali et anhan hu pan-ap-apuan tu nem ya nan-ap-apuam.”
38 Di Sadok e padi, hi Nathan e prophet, hi Benaiah e u-ungngan Jehoiada et yadda guwalyan David ey inlaw da hi Solomon di Ahhullan di Gihon. Ey hi Solomon ey nantakkay di kebayyun ametu e hi David. 39 Inukat Sadok etan neiha-adan ni lanan olibah ni intabin tun inla tud Tabernacle et duyagan tu ulun Solomon. Impatnul da hu tangguyup et itkuk idan emin ni tuu hu “Mannenneng ni mampatul hi Solomon!” 40 Kinadwaan da mewan ni nambangngad e tagan da tekuk ey pampetnul da hu ayyuding ni gayeda et heni wada yegyeg.
41 Kamangkegibbuh di Adonijah et yadda etan ineyagan tun kamanhahamul ey dingngel da hu kamangngangala. Dingngel Joab hu tangguyup ey kantuy “Kele wada nakka deddengngelan kamangngangalad bebley?”
42 Eleg tu imuhen hu tuka pan-e-hela ey dimmateng hi Jonathan e u-ungngan Abiathar. Kan Adonijah ey “Ikay dih. Kayyaggud kan tuu et inamtak et kayyaggud dama hu in-alim ni e-helem.”
43 Himmumang hi Jonathan ey kantuy “Beken ni kayyaggud. Hi Solomon hu pinilin David ni meihullul ni hi-gatun mampatul. 44 Intu-dak tud Sadok, hi Nathan, hi Benaiah, et yadda guwalya tu et kadwaan da Solomon. Ey impantakkay dad kebayyun patul. 45 Et duyagan di Sadok nan Nathan ni lana hu ulu tud Ahhullan di Gihon et hi-gatu law mampatul. Nambangngad idad bebley ey katkuk ida tuun anla da et humman hu dingngel yun kamangngangala. 46 Hi Solomon law hu patul. 47 Limmaw idan emin hu opisyal di kad-an David e patul et kanday ‘Hi Apu Dios e muka daydayawa hu ngenamung ni memaddang nan Solomon et mema-man mandingngel nem hi-gam ey nehahhammad pay hu pan-ap-apuan tu nem hi-gam.’ Ey nanyuung hi David e patul di kametun pandeyyaw tun Apu Dios 48 et mandasal e kantuy ‘Daydayawen daka e Ap-Apu e Dios ni Israel tep pinutuk mu u-ungngak ni meihullul ni hi-gak ni mampatul! Ey tep impannaneng muwak ni mategu ma-lat ang-angen ku.’ ”
49 Dingngel idan nekiemung nan Adonijah ey pinhakkeyey nebukal ida e wada hakkeyey nanglaw di lawwan tu. 50 Hedin hi Adonijah simmakut nan Solomon et lumaw etan di Tabernacle et tu itnged di dugun etan ni altar. 51 Wada nengipeamtan Solomon e simmakut hi Adonijah ni hi-gatu et immen e tuka itettenged di dugun etan ni altar e kantuy “Ettu anhan et isapatah nan patul e hi Solomon e eleg da-ak petteya?”
52 Kan Solomon ey “Hedin kayyaggud peang-ang-ang tu et mabalin ni medinnellak ni hi-gatu, anin ni hakey ni bewek tu et endi an me-gah, nem hedin lawah hu nemnem tu, mahapul ni mettey.” 53 Immitu-dak hi Solomon ni an mengewwit ni hi-gatu et da awiten di altar. Dimmateng di kad-an Solomon et manyuung. Kan Solomon ni hi-gatuy “Anemut kad baley yu.”