Kisah Para Rasul
Yesus me menaa yadoonaa seta bagee yuwa me Roh pesee kaa ukuwanaa, peenaa seta menaa
Mee kapogee mee ko Lukas me Teopilus see mée to paagoo wiyaagoo yaebeamaata kapogee. Lukas me petamanii kapogee mee ko Yesus kabata yoo kaama epoo to wodoo pakaa-seometa yoo too yaayupii da kuwa Wa me ukuwanaa, peenaa seta menaa yuwa uduma yaebeamaata.
Mee kapogee yiba menaa kuwa ko Yesus pakaa-seometa kaama wodoo Wa me topenaa seta bagee yuwa Roh Kudus okoo yiba esee-aweta kaama omaago ma ukuwanaa, peenaa seta menaa kuwa. Yesus me topenaa seta bagee kuwa eto mee kapogee yiba Yesus me menaa yadoonaa seta bagee see ekaa mee ebeamaata, ogei menaa kaa rasul see ekaa weeyaa.
Pasal 1-12 yiba ko okoo me Israel magaa kaa petamanii yadoonaa seta menaa agoo, kuwa ko Yerusalem magaa ma, Yudea wee kaa magaa ma, Samaria wee kaa magaa ma kuwa magaa kuwa kaa yadoonaa segee seta menaa topa. Pasal 13-28 yiba ko mée tomaa-tomaa apanaa yuwa okoo me magaa kaa yadoonaa segee naadi kaama beesekaa Roma magaa kaa too yadoonaa seta menaa topa. Okoo me kuwa menaa yadoonaa segee seta kuwa Yahudi bagee yuwa me be, Musa me menaa kuwa sikii yoka naadi okoo wegee-wegee seta. Kiya okoo Roh pesee kaa makii taa, Yesus mee mikee Ebo Kristus ii see menaa mee kisee too yaweganaa segee seta. Lukas waa miya Paulus ma epo peenaa seta. Kuwa epo peenaa seta menaa kuwa ko pasal 16, 20, 21, 27, 28 kuwa yiba agoo.
Paulus wa me kuwa menaa yadoonaa seta kuwa ko eta wedo. Eta wedo yadoogeeta kaama mée me Yesus me doometa menaa be kaa Paulus mee peneata Roma magaa kaa Ebo Kaisar paagoo badaa maata. Mee kaama asii menaa kuwa mee kapogee yiba ebeano taa.
Yesus mee epoo to wodoo pakaa-seometa kaama wodoo tahun amaamo waa naa omemaata tahun 63 mee yiba mokoo Lukas me mee kapogee yaebeamaata.
Mee kapogee yiba mena kutuu yuwa kuwa ko kisee:
1:1-26 Petamanii menaa ma, Roh mee diitoo taai see aseta menaa ma
2:1–8:3 Roh mee eseta kaama Yerusalem magaa kaa Yesus me menaa yadoonaa seta menaa
8:4–12:25 Yudea wee kaa magaa kaa ma, Samaria magaa kaa ma Yesus me menaa yadoonaa seta menaa
13:1–14:28 Paulus me Yesus me menaa yadoonaa seta kuwa petamanii etaa kaa menaa
15:1-35 Yerusalem magaa kaa ebo menaa daakomeeta menaa
15:36–18:22 Paulus me Yesus me menaa yadoonaa seta kuwa wiyaagoo to etaa kaa menaa
18:23–21:16 Paulus me Yesus me menaa yadoonaa seta kuwa wedaagoo to etaa kaa menaa
21:17–26:32 Yahudi bagee me Paulus peneata Yerusalem magaa kaa ma, Kaisarea magaa kaa ma kiyoo digiyoo ee yiba dogeamaata kaama wa me wegagee seta menaa
27:1–28:31 Paulus mee Roma magaa kaa badaa maata menaa
1
1 Epao, Teopilus. Eto mee kapogee mee ko ni me wiyaagoo to kapogee kaebeataaka. Ni me petamanii kaebeamaama kapogee mee ko Yesus me ukuwanaa, peenaa seta menaa yuwa ma, Wa me mée topenaa seta menaa yuwa ma kuwa uduma petamanii kaama kisee too 2 epoo to wodoo badaa maageemi yoo too kuwa menaa yuwa uduma daamaa kaebeamaama. Kuwa ko Waa epoo to wodoo badaa magaano taa kaboo Wa me menaa nadoonaasi naadi wiginta bagee yuwa paagoo "Kisee ukuwaai, kisee ukuwaai" see menaa eebaa kuwa Roh Kudus me pesee kaa daamaa ase-manee seta. 3 Waa boodi ma boota kaama aya andoo peemi wodoo Wa me menaa yadoonaa seta bagee yuwa paagoo peenaa seta. Okoo me Waa mikee aya andoo peepi ii see gaasi naadi agiyoo miya okoo paagoo maamaa deeyaabuu seta. Unu mée wiyaa to kuwa okoo me Waa deege-deege seta, bedaa Ogatamee Wa too ebo mée eetuyaa menaa kuwa miya Wa me okoo paagoo eewegagee seta.
Yesus me Wa me menaa yadoonaa see bagee yuwa eewegata menaa
4 Kaawaa ena Yesus ma okoo paaya enaataa naano agiyoo notaaki too Wa me asiino, "Eto kiipaa Yerusalem magaa kaa too toogee taai, apanaa magaa kaa se peenaa taai. Nagamee me ikii paagoo kiniita see kiseta Mée mee kiniitagi, Ani me kisema see see yoka nakaayoo diitoo segee taai. 5 Mee ko idukaa Yohanes wa me uwo yiba mée yatukumeta kiya bedaa eebaa umiino taa kaa ikii Roh Kudus yiba kitukumaatagi yoka nakaayoo too diitoo segee taai" see asigi. Luk 3:16, Yoh 1:33
6 Kaawaa ena ma Yesus me menaa yadoonaa see bagee yuwa Waa ma enaataa kutuu semaata kaama okoo me asiino, "Tuhan, idukaa Israel magaa kaa inii Israel bagee yuwa too ebo toogee seta see see Aa eto kiipaa miya inii ebo mée tuyaape ye?" see asegea naaki Yeh 37:24-27 7 Wa me asiino, "Kuwa ko Nagamee Wa me too ukuwaaniyaayaa agiyoo da. Mee naagoo, mee naagoo kuwa Wa too ipi yoka koogo tooi. 8 Kiya eebaa umiino taa kaa Roh Kudus mee ikii kaa eseanta kaama pesee kikiyaatagi. Pesee kikiyaata kaama ikii Yerusalem magaa ma, Yudea wee kaa magaa ma, Samaria wee kaa magaa ma kuwa magaa kuwa kaa Ni me menaa nadoonaa taatagea, bedaa kisee too uwo otoo to kaa, maga otoo to kaa bagee paagoo miya naweganaa segee taatagea" see asigi. Luk 24:47-49
Yesus epoo to wodoo pakata menaa
9 Kuwa menaa eewegamaata kaama Ogatamee me Waa epoo to wodoo pakayaagi. Pakagi, pakagi kisee deatookea naaki sinu yuwa yibaa taa pakaa-booneenigi, ewo. 10 Epoo to yaato maamaa pakaa-diitoo taakea naaki taka ena okoo geboo da kaa poodee see dokaa maata see bagee wiya yiinaageeta topea. 11 Kuwa mée wiya me asiino, "Ei, Galilea wee kaa bagee yuwa, ikii kaasee kaa aii epoo to yaato pakaa-diitoo taakea ya? Yesus mee epoo to wodoo pakapi see deepea see see Waa bedaa kisee metaki isiitagi" see asegea.
Yudas mee boopi naadi wa me komoo mée waa ena wiginta menaa
12 Yesus mee Zaitun kutuu to kaa kaama epoo to wodoo pakaa-seometa kaama Wa me menaa yadoonaa see bagee yuwa esedoota Yerusalem magaa kaa ekaapa see yoo esegea. 13 Eseemaata kaama okoo me omegee see ee kaa asii mee kakadee kaa pakagea. Kuwa bagee ekaa yuwa ko Petrus, Yohanes, Yakobus, Andreas, Pilipus, Tomas, Bartolomeus, Matius, Yakobus ena mee, Alpeus yoopaa mee, kiyoo kaama Simon, yape tukuu mée, bedaa Yudas ena mee, Yakobus yoopaa mee wodopasi. 14 Api noonaa miya kiyoo topea. Yesus baayo Maria mee miya topa, Yesus ebee nokaa yuwa miya topea. Okoo uduma ena dimii, ena menaa kaa epo enaataa sembahyang segeekea.
15 Kiyoo topea bagee okoo eebaa, mée seratus dua puluh mokoo. Kaawaa ena Petrus mee yiinaageeta asiino, 16 "Neawaagi nokaa, neebee nokaa ikii nayii. Kuwa Yesus peneasiino see bagee eemimi mée Yudas mee, wa me ukuwata peeta yuwa kuwa idukaa Roh Kudus me Daud paagoo 'Wa me kisee ukuwaatagi, kisee ukuwaatagi' see menaa kuwa aseta. Kuwa menaa wegawoo naadi kaama mikee eto uwa daaga. 17 Yudas mee inii epo peenaa see mée, Yesus me menaa epo yaweganaasi naadi wiginta mée kiya" see asigi.
18 Yudas me pedeo agiyoo ukuwataa to kaa maseta kepee kuwa me maga ena edaamea. Mee magaa kaa waa okaamaata kaama eseanigi naaki yoogaa yuwa pagimedaa simi. 19 Kuwa menaa yuwa Yerusalem magaa kaa bagee uduma yeemaata kaama mee magaa mee okoo me menaa kaa Akeldama see ekaa muntaamea. Akeldama see ekaa mee wegayu ko Tadaa Magaa see ekaa mee. Mat 27:6-8
20 Bedaa Petrus me asiino, "Idukaa Mazmur kapogee yiba Daud me ebeamaata menaa ena mee ko kisee:
'Mee pedeo agiyoo ukuwata mée wa me omegee sipi ee mee
mée ena ma se umii, aii kisee too ekeasii' see menaa ebeamaata. Mzm 69:26
Bedaa mena ena ma kisee:
'Wa me komoo apanaa bagee agoo kiyaano daamaa' see menaa miya ebeamaata. Mzm 109:8
21 Kisee ebeamaata yoka eto ko Yudas wa me komoo toono mée ena niiwigineai. Mee mée mee gaayu ko waa idukaa petamanii kaama Tuhan Yesus inii paagoo omegee seta kaboo kaama waa miya inii ma epo enaataa peenaa segee seta mée waa ena inii wigineano daamaa. 22 Mee mée mee waa miya Yesus mee Yohanes me uwo yatukumemaata kaama asii kisee too epoo to wodoo badaa maageemi yoo too kuwa yaayupii kuwa uduma deepi mée gaayu too daamaa. Waa ma inii 'Yesus mee aya andoo peepi see kuwa deepe yoka' see menaa epo weganaasi naadi niiwigineai" see asigi.
23 Okoo me maamee daamaa, maamee daamaa naadi kaama mée ekea wiya ekaa maagea. Ena mee ekaa da ko Yusup Barsabas, ena mee ekaa da ko Matias. Barsabas wa ekaa da ena mee ko Yustus see ekaa mee. 24 Okoo me sembahyang taano, "Tuhan, mée me dimi menaa ipi see Mée mee A too yoka kuwa mée wiya kuwa A me wigintaata mée mee ii see kuwa inii daamaa mée deeyaai. 25 Yudas mee A me menaa kadoonaa, A me agiyoo kaukuwanaa see kuwa wa me be kaa kaekeasimi. Wa me pedeo ukuwataa to masigi yoka sikii. Wa me wisintaami yuwa kuwa apanaa bagee me kaukuwageesi yoka A me wigintaata mée to mee inii mée deeyaai" see asegea. 26 Kisee aseta kaama Ogatamee me wigintaata mée to 'Mee ii' see ipi kaano see naadi agiyoo ena maadeekea naaki Matias kaa kega. Mee kaama wodoo Yesus me menaa yadoonaa see mée gaasi ma wiyaagoo to mée mee ko Matias mee.