27
Zen² tsú² Po¹ la³ tɨ³ juú² Roma
Jáun² né³, jmɨ́¹ ca³lɨ́n¹³ tsú² hi³ má²hniáuh³² tsáu¹³ jnoh¹ hué³² Italia, jáun² ca³jɨenh³ tsú² Po¹ jo³cuo² hliáu³ tsá² chín¹ jmáɨ² Julio la³ má²quionh³ tsá² tson³ siánh³ siáh³. Julio hí³ jmɨ́¹ ñi³quionh¹³ cun³ nió³ hliáu³ tsá² téh²³ tsú² “Hliáu³ Joh¹ Tsá² Cuá¹lɨ́n³ Mɨ³chí¹”. Juú² Cesarea jáun² ca³tauh²¹ jnoh¹ cáun² mu² pa²¹, mu² jáun² ja³ tɨ³ juú² Adramitio, hi³ la³ tsó³² siáh³ hi³ cáun² hi³ cáun² juú² tioh³ can³² jmɨ́²miih²¹ hué³² Asia. Ja³bí¹ jmɨ́¹ quiúnh¹ jnoh¹ Aristarco jmɨ́¹jáun², tsá² zian² juú² Tesalónica juú² hɨ́n¹³ tɨ³ hué³² Macedonia. Jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² ca³cháu³² jnoh¹ juú² Sidón nio² can³² jmɨ́²miih²¹. Ñí¹ jáun² ca³ja³ mií³ tsɨ́³ Julio hí³ ñí¹con² Po¹, hi³ ca³cué³ jáɨ¹³ hi³ tsa³jɨen³ Po¹ há²mei²¹ quioh²¹ nɨ́¹juáh³ zia³² cáun² hi³ ma³hau³ tsá² hí³. Jmɨ́¹ ca³hué² jnoh¹ jáun² juú² Sidón jmɨ́¹ ja³² chí³ tiá³ lɨ́n³² tɨ³ juɨ³² ñí¹ hí¹tsáu²³ jnoh¹, jáun² tɨ³ cuá² cáun¹ bíh¹ ca³háɨ³² hué³² Chipre nio² jáun² chu³ jmáɨ² jmɨ́¹ ca³nga² jnoh¹ jo²¹ ñí¹ tiá² nga³ he³ tiá³ chí³. Ja³bí¹ cáun² ca³nga¹ bíh¹ jnoh¹ có³² Cilicia jɨ³ hué³² Panfilia nɨ́² siáh³, jáun² ca³cháu³² jnoh¹ juú² Mira, juú² hɨ́n¹³ tɨ³ hué³² Licia.
Ñí¹ jáun² ca³jɨ́e³ hliáu³ tsá² chín¹ cáun² mu² pa²¹ siáh³ siáh³, mu² ja³ tɨ³ juú² Alejandría hi³ la³ tsó³² tɨ³ hué³² Italia. Jáun² mu² jáun² ca³tauh²¹ jnoh¹ siáh³ hi³ ngau³ jnoh¹ juɨ³² tiáuh¹. Tion³ cu³tí³ bíh¹ ca³cháu³² jnoh¹ ñí¹ má²janh² juú² Gnido, hliáun³ bíh¹ ca³lá² jmáɨ¹ ca³lé³ jnoh¹ hú¹ juɨ³². Quí¹ la³ má²ja³² jáun² bíh¹ tiá³ chí³ tɨ³ juɨ³² ñí¹ hí¹tsáu²³ jnoh¹ jáun², jáun² cu³tsa³² tɨ³ juɨ³² can³² ñí¹ lɨ́³ cáun² tiéi² hna¹³ hué³² Creta nio² chu³ jmáɨ² bíh¹ ca³nga¹ jnoh¹ cú²jueh³², ñí¹ téh²³ tsú² jáun² Salmón, juɨ³² ñí¹ tiá² nga³ he² tiá³ chí³. Tion³ bíh¹ ca³cháu³² jnoh¹ cun³ cá² tsó¹³ hué³² Creta jáun², ñí¹ nio² juú² Buenos Puertos nio² can³² jmɨ́²miih²¹, juú² nio² má²janh² juú² Lasea.
Hliá² jlánh¹ hliáun³ jmáɨ¹ ca³lé³ bíh¹ jnoh¹, jáun² ca³lɨ³ háɨnh¹³ juɨ³² ñí¹ jmɨ́²miih²¹, quí¹hliá² jmɨ́¹ má²ca³nga² bíh¹ jmáɨ¹ hi³ jlánh¹ má²hɨen²¹ tsá² *judíos, [jáun² má²má²janh² jmɨ́¹ ñí¹cuóu³ bíh¹ jmɨ́¹jáun²]. Hi³ jáun² Po¹ jmɨ́¹ ca³hɨ́e³ cáun² jú¹ tson², hi³ ca³juáh³:
10 ―Hnoh² tsá² quiúnh¹, jná¹³ jɨ́e³² hi³ jlánh¹ háɨnh¹³ juɨ³² ñí¹ tsáu¹³ dí² nɨ́¹juáh³ hi³ cáun² lɨ́¹ hue¹³. Já² tsa³hín³ bíh¹ mu² la³ má²quionh³ lio²¹ hi³ tioh³, hi³ hí¹ la³ tɨ³ hmóu³² yáh³ dí² tsa³héin³ lɨ́¹³.
11 Tɨ³la³ tiá² ta²¹ ca³taunh³ yáh³ hliáu³ tsá² chín¹ hi³ ca³juáh³ jáun² Po¹, jë¹ tsá² cuá¹quian³² bíh¹ mu² ca³taunh³ tsú² ta²¹, jɨ³ jë¹ hnga² tsá² quioh²¹ bíh¹ mu². 12 Quí¹ tiá² jmɨ́¹ chú²¹ yáh³ ñí¹ jmɨ́¹ ca³quiú² tsú² mu² jáun², quí¹hliá² má² jmɨ́¹ ñí²cuóu³ bíh¹ siáh³, jáun² míh¹ tiá² la³jɨ́n³² tsú² ca³lɨ́n¹³ hi³ cu³tsa³² tsa³táunh¹ tɨ³ chí¹ján³, la³ tɨ³ juú² Fenice, juú² hɨ́n¹³ hué³² Creta jáun², jáun² ñí¹ jáun² quiú¹³ tsú² mu² nɨ́¹juáh³ hi³ lɨ́¹³ tá¹la³ ngá¹³ jáun² jmɨ́¹ ñí¹cuóu³. Nɨ́¹juáh³ hi³ tionh² tsú² Fenice jáun² né³, jniá³ jmɨ́²miih²¹ tɨ³ cuá² chu²¹ jɨ³ tɨ³ cuá² cáun¹ nɨ́¹juáh³ hi³ dí¹jɨ́e²³ tsú² tɨ³ ñí¹ tá²tsɨ²¹ hiú².
Ja³² jmɨ́³chí³ tá¹la³ ná¹han³² tsú² jmɨ́²miih²¹
13 Jmɨ́¹ má²lɨ́²jɨ́e³ tsú² jáun² hi³ huán¹ bíh¹ la³ ja³² chí³ tɨ³ la³ quián³, jáun² ca³lɨ́n¹³ tsú² hi³ má²lɨ́¹³ bíh¹ tsa³táunh¹ siáh³ juɨ³² tiáunh¹. Jáun² ca³huén² tsú² siáh³ quionh³ mu² pa²¹ jáun² hi³ ja³taunh²¹ juɨ³² tiáunh¹ tɨ³ juɨ³² can³² hué³² Creta jáun². 14 Jmɨ́¹ má²cu³lé³ jáun², cu³tsa³² bíh¹ jmɨ́¹ ja²¹ jmɨ́³chí³ tiá³ cu³tí³, hi³ ca³jmú³ hian² tsɨ́³ ñí¹con² mu², jmɨ́³chí³ jáun² téh²³ tsú² “nordeste”. 15 Tɨ³ có³² bíh¹ ca³hliá³ chí³ mu² jáun², jáun² cáun² ngau³ la³ cun³ ja³² chí³ jáun² bíh¹ cú²jueh³² mu² jáun². 16 Jmɨ́¹ ca³nga² jnoh¹ jáun² tɨ³ jo²¹ ñí¹ tiá² nga³ póh²³ chí³ quioh²¹ hué³² pih²¹ jmáɨ² Cauda nio² chu³ jmáɨ², jmɨ́¹jáun² tion³ cu³tí¹³ bíh¹ ca³tiau¹³ jnoh¹ hi³ ca³táunh¹ mu² pih²¹ tɨ³ la³ ñéih³ quioh²¹ mu² pa²¹, mu² pih²¹ hi³ liaun³² tsú² hi³ jmɨ́¹ chí¹cuounh³² jáun² mu² pa²¹. 17 Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² ca³tsáɨh³ tsú² hñe¹³ mu² pa²¹ jáun², quí¹ hi³ hnió³ tsú² lɨ³ pin³. Jmɨ́¹jáun² ca³sió³ tsú² hmɨh³² pa²¹ can²³ chí³ hi³ jmɨ́¹ he¹ chi³cuú², jáun² cáun² ngau³ ca³lá² la³ cun³ ja³² chí³ jáun² bíh¹ mu², quí¹hliá² jmɨ́¹ juénh² tsú² hi³ nɨ́² lɨ́¹ ca³hiéih³ mu² ñí¹ ná¹juɨ²¹ záɨ¹ lɨ́¹ nio¹ hi³ téh²³ tsú² Sirte. 18 Jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun² siáh³, la³ má²ja³² jáun² bíh¹ jmɨ́³chí³ tiá³ lɨ́n³², jáun² cu³tsa³² ca³ma³liáu³² tsá² quionh³ tsá² cuá¹quian³² hí³ mu² hi³ cuɨ́²³ lio²¹; 19 hí¹ la³ tɨ³ hi³ quioh²¹ mu² hi³ ñi³quian²¹ hí¹tiá³ yáh³ ca³cuɨ́³ tsá² hí³ siáh³ ñí¹ má²hnɨ³² jmáɨ¹ jáun². 20 Hliáun³ jmáɨ¹ bíh¹ tiú²uú² cá²jnia³ hiú², hi³ sa³jun³ chí¹jmaɨ²¹ bíh¹ jniá³ siáh³ ta³ já¹niéi², hi³ jlánh¹ chí¹ñi¹ ja³² siáh³ jmɨ́³chí³ jáun², jáun² tiú²uú² jmɨ́¹ haɨ³² yáh³ jnoh¹ tsɨ́³ hi³ liáu³.
21 Jmɨ́¹ má²ngau³² hliáun³ jmáɨ¹ hi³ tiú²uú² hin² ca³jmú³ má³², jáun² Po¹ ca³jmú³ zenh² ja¹ tsá² hí³ hi³ ca³juáh³ la³ lá²:
―Hnoh² tsá² quiúnh¹, jmɨ́¹ hniáuh²¹ bíh¹ hi³ táunh¹³ hnoh² ta²¹ la³ cun³ jáɨ¹³ hi³ ca³juo³ jná¹³ jáun² hnoh², hi³ tiá² jmɨ́¹ hniáuh²¹ hue¹³ dí² hué³² Creta, hi³ jáun² tiá² jmɨ́¹ quieinh²¹ dí² la³ lá², sa³jun³ jmɨ́¹ tsa³hín³ siáh³ hi³ quiú¹³ dí². 22 Jáun² ta³né³² juanh³² jná¹³, ma³hiún¹³ náh² honh², quí¹ hí¹ jan² yáh³ hnoh² tiá² jún³ uá¹jinh¹ ca³ja³hín³ mu² lá². 23 Quí¹ jmɨ́¹ hua² hmáɨ³ ca³jnia³ jan² tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³² jéin³² jná¹³, tsá² lɨ́²zen³ Dió³² Juóu³² jná¹³, Dió³² Tsá² ma³con²¹ jná¹³; 24 tsá² hí³ né³ lɨ́²zéi³² jná¹³ la³ lá²: “Hnú² Po¹, ha³ lɨ́² juenh³, quí¹ hniáuh³² bíh¹ cuá¹ma³jnia¹³ hnú² ta³ ñí¹ *tsá² cuá¹lɨ́n³ mɨ³chí¹ já¹ juú² Roma. Ja³bí¹ lión³² Dió³² la³jɨ́n³² tsá² quiúnh¹ hnú² nɨ́² ñí¹ hmú²¹, quí¹ cun³ñí¹ hi³ Dió³² já³² mií³ tsɨ́³”. La³ nɨ́² bíh¹ lɨ́²zéi³² jná¹³ tsá²cuú² tsá²ta³ Dió³². 25 Hi³ jáun² ma³hiún¹³ náh² honh², quí¹ cáun² bíh¹ nio² tsɨn³² jná¹³ hi³ tson² ma³tí³² Dió³² la³ cun³ hi³ má²lɨ́²juáh³ nɨ́² tsá²cuú² tsá²ta³. 26 Tɨ³la³ cu³ jáun² ca³tɨ²¹ quieinh²¹ bíh¹ jnoh¹ hi³ tsa³hín³ mu² lá², hi³ tá¹tauh¹ dí² cáun² hué³² nio² chu³ jmáɨ².
27 Hua² hi³ ca³tsɨn¹³ jáun² quia³quiún³ jmáɨ¹ tá¹la³ má²hí¹tsau³² jáun² mu² rá¹quí² rá¹ca³² hñu³ jmɨ́²miih²¹ ñí¹ má²téh²³ tsú² jáun² Adriático, la³ cun³ chu³ nie² jáun² ca³lɨ³lieih²¹ tsá² quionh³ tsá² cuá¹quian³² hí³ mu² hi³ má²hí¹háɨ³² má²janh² ñí¹ má²lɨ́³ hué³². 28 Jmɨ́¹jáun² ca³chá³ tsú² héih³² quionh³ cáun² hñe¹³ má²lɨ́³ re² nɨ́¹juáh³ hín² cónh³ tí³ tɨ³ la³ ñe¹ jmáɨ², jáun² jmɨ́¹ tí³ quiú³ ñí³. Jmɨ́¹ má²cu³lé³ jáun² ca³chá³ tsú² siáh³ héih³², jáun² quia³hñá³ ñí³ bíh¹ jéi³²í¹ tɨ́³. 29 Jmɨ́¹jáun² ca³juénh² tsú² quí¹ nɨ́² lɨ́¹ ca³hiéih³ mu² jáun² quɨ́n¹, jáun² ca³na³tsɨ́³ tsú² hñe¹³ quiún³ mí¹ñí² cáh¹ lɨ́n²¹, hi³ ca³tóh³ tsú² tɨ³ ñeh² jmáɨ² tɨ³ cu³hna²¹ mu². [Mí¹ñí² jáun² jniá³ la³jmɨ́¹ jniá³ mí¹ñí² mɨ³juɨ́¹³]. Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³hiu³ ca³mɨ́³ tsú² ñí¹con² Dió³² hi³ jniá³² tia³juɨ³². 30 Hi³ jáun² tsá² quionh³ hí³ tsá² cuá¹quian³² mu² jmɨ́¹ má²hnió³ huén³² mu² jáun², jáun² ca³sió³ tsú² mu² pih²¹ hi³ liaun³² tsú² hi³ jmɨ́¹ má²hu²¹ jáun² hñu³ mu²; ca³jmú³ tsú² la³juah²¹ dúh¹ hi³ tóh³² tsú² siáh³ mí¹ñí² cáh¹ jáun² tɨ³ mɨ³chí¹ mu².
31 Tɨ³la³ Po¹ la³juɨ³² ca³záɨh³ hliáu³ tsá² chín¹ la³ má²quionh³ hliáu³ joh¹ la³ lá²:
―Nɨ́¹juáh³ tiú²uú² tiáunh¹ tsá² ó³² mu² lá², jáun² tiú²uú² lɨ́¹³ yáh³ liáun³ náh².
32 Jmɨ́¹jáun² la³juɨ³² ca³quieh³ hliáu³ hñe¹³ hi³ jmɨ́¹ tsɨ²¹ mu² pih²¹ jáun², jáun² ca³táh³ mu² pih²¹ hi³ ta³tsɨ²¹ ñí¹ jmáɨ².
33 Jmɨ́¹ má²já²jnia² jáun² né³, ca³záɨh³ Po¹ la³jɨ́n³² tsá² hí³ hi³ chú³² cuh³ tsú² ca³lá² má³², hi³ ca³juáh³ la³ lá²:
―Hnoh² tsá² quiúnh¹, já² quia³quiún³ jmáɨ¹ máh³ má²tí³ hi³ chih³² hnoh² ziú³ máh¹ jɨ³ hi³ tiá² má³² má²ca³quɨéɨh³ hnoh² siáh³. 34 Jáun² jná¹³ juanh³² hi³ chú³² cúh¹³ hnoh² ca³lá² má³²; hniáuh³² bíh¹, quí¹ jáun² bíh¹ liáun³ hnoh². Quí¹ [hí¹ cáun² yáh³ tiá² hi³ quiunh²¹ tsá² ñí¹ tiauh¹ dí² lá²,] hí¹ cá² máɨh³² yáh³ jñú² chí¹ dí² tiá² lɨ́¹ tsa³háɨ³.
35 Jmɨ́¹ má²lɨ́²juáh³ jáun² la³ nɨ́² Po¹ ca³can³ cáun² hí³ siuh²¹, Dió³² tín² ca³cuéh³ tiá¹hmah¹ ta³ ñí¹ la³jɨ́n³² tsá² hí³, jáun² ca³háɨ³² hná¹ hi³ ca³cúh². 36 Jmɨ́¹jáun² ca³joh¹³ siáh³ tsá² ná¹jɨ́e²³ hí³ pí³ hi³ ca³tia³ tsɨ́³ cuh³. 37 La³ cun³ ñí¹ la³jáɨ³² jnoh¹ jáun² jmɨ́¹ tiéi³ jnoh¹ tun³ nio² hña³láun³ tsɨ²¹ hnaɨh³² nio² quiún³ tsɨ²¹ quia³jñéi³ tsáu². 38 Jmɨ́¹ má²lɨ́²cuh³ tsú² jáun² la³ cun³ hi³ ñí¹cuh³ né³, ca³huéh³ tsú² la³jɨ́³² cuú²miih²¹ hi³ jmɨ́¹ tioh³ hñu³ mu² hi³ ca³súh³ tɨ³ hñu³ jmɨ́²miih²¹, quí¹hliá² ca³lɨ³hnió³ tsú² hi³ son¹³ ca³lá² héi² mu² jáun².
Tsúnh² juoh¹ mí¹ siún¹ nio² bíh¹ mu² pa²¹
39 Jmɨ́¹ cá¹jniá²¹ jáun², tiá² jmɨ́¹ lɨ́²cuoh² yáh³ tsá² ná¹quian³² hí³ mu² hué³² ñí¹ má²ca³cha³táunh¹ dí² jáun², tɨ³la³ jmɨ́¹ ca³jɨ́e³ tsú² hi³ la³ zia³² cáun² ñí¹ rá¹hu²¹ ca³lá² jmɨ́²miih²¹ hué³² jáun², ñí¹ zia³² ñí¹ rá¹jáun²³ záɨ¹ ñí¹ quiéin² can³² jmáɨ², jáun² ca³lɨ́n¹³ tsú² hi³ jmu³ pí³, neh²¹ nɨ́¹juáh³ tioh²¹ hi³ tsa³tinh¹ quionh³ mu² pa²¹ jáun² la³ tɨ³ jáun². 40 Jáun² cu³tsa³² cáun² ca³quieh³ bíh¹ tsú² hñe¹³ hi³ jmɨ́¹ ná¹tsɨ²¹ jáun² mí¹ñí² cáh¹ hi³ ca³tóh³ tsú² jáun² tɨ³ ñeh² jmɨ́²miih²¹ jmɨ́¹ hua² jáun². Ja³bí¹ la³ cun³ jmɨ́¹jáun² ca³záɨh³ tsú² hñe¹³ hi³ jmɨ́¹ hñe² jo²¹hmá² míh¹ hi³ hu²¹ chu³ jmáɨ² hi³ cónh³² tsú² nɨ́¹juáh³ hín² tɨ́h³ hnió³ tsú² tsó³² mu². Jmɨ́¹ lɨ²¹ jáun² né³ ca³háɨ³² tsú² siáh³ chi³cuú² hmɨh³² pa²¹ hi³ can²³ jáun² chí³ tɨ³ mɨ³chí¹ mu², jmɨ́¹jáun² ngau³ mu² jáun² tɨ³ juɨ³² ñí¹ rá¹jáun²³ jáun² záɨ¹ quiéin². 41 Tɨ³la³ jmɨ́¹ cá¹chó²¹ jáun² mu² ñí¹ cuú² máɨ²³ jmáɨ² né³, tɨ³ có³² bíh¹ ngau³ mu² hi³ ca³hiéih³ chí¹ ñí¹ la³ má²ná¹juɨ²¹ záɨ¹. Ja¹ záɨ¹ jáun² bíh¹ ca³ta³chí¹quéɨh²³ chí¹ mu² jáun², hí¹ cú¹pih²¹ yáh³ tiú²uú² lɨ³ jɨ́eh³. Jmɨ́¹jáun² ca³lɨ³liau³ hi³ tsúnh² tɨ³ cu³hna²¹ mu² quí¹hliá² jlánh¹ tiá³ ja³² ma³ quin³² ma³ cu³ tsɨn¹ jmɨ́²miih²¹.
42 Jmɨ́¹jáun² jmɨ́¹ hnió³ hliáu³ jngɨh³ la³jɨ́n³² tsá² tson³, hi³ jáun² tiá² liáun³ tsú² hi³ ra³tsɨ³² jmáɨ². 43 Tɨ³la³ hliáu³ tsá² chín¹ hí³ né³ ca³lɨ³hnió³ lión³² Po¹, jáun² tiá² jáɨ¹³ ca³cué³ yáh³ tsú² hi³ jngɨh³ tsá² quionh³ tsú² tsá² tson³. Tɨ³ héih³² ca³jmú³ bíh¹ tsú² hi³ nɨ́¹juáh³ tsá² tɨn² ca³ jmáɨ², tsá² hí³ tín² tónh³² jmáɨ² la³ñí¹ hi³ tính³² tɨ³ ñí¹ quiéin²; 44 tɨ³la³ ñí¹ tsá² cá²tsáun¹ jáun² né³, quionh³ jo²¹hmá² bíh¹ já¹taunh²¹, ho³lá²dá² quionh³ juoh¹ hmá² hi³ jmɨ́¹ lɨ́³ mu². La³ jáun² bíh¹ lɨ³ hi³ ca³liáu³ jnoh¹ la³jáɨ³² hi³ ca³cháu³² ñí¹ quiéin².