Yohanee
Ke̱tɔ ne̱ Yohanee a kyo̱rɛɛ bo̱ le̱e̱ ase̱ŋ timaa‑o si‑o
1
Ane̱ŋ ne̱ Abware̱se̱ŋ‑ɔ du‑o
(Matiyo 3.1–12; Maak 1.1–8; Lukas 3.1–18)
1 Atɔ ke̱maa ke̱le̱e̱kaase̱‑ɔ,
Abware̱se̱ŋ kyɔ ɔ bo̱‑rɔ.
Abware̱se̱ŋ‑ɔ na Wuribware̱ i te.
Abware̱se̱ŋ‑ɔ na Wuribware̱ gye̱ ko̱ko̱ŋko̱.
2 Saŋ ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱ kaye̱‑ɔ,
Abware̱se̱ŋ‑ɔ na Wuribware̱ kyɔ bo̱ bo̱‑rɔ.
3 Mò̱ se̱ ne̱ Wuribware̱ a waa ke̱tɔ ke̱maa bo̱ bo̱rɔ.
Ke̱tɔ ke̱maa ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱‑ɔ, ɔ mo̱ŋ kwaye̱ mò̱.
4 Abware̱se̱ŋ‑ɔ se̱ ne̱ ke̱tɔ ke̱maa ye̱re̱
ke̱ e̱ nya ŋkpa.
Ŋkpa pɛɛɛ a le̱e̱ mò̱ ase̱ ne̱e̱.
Ŋkpa mɔ a taa ke̱laŋŋe̱rɔ baa ase̱sɛ.
5 Ke̱laŋŋe̱rɔ mɔ e̱ gye̱ ne̱ ke̱ e̱ laŋŋe̱ kibugyii‑ro,
ne̱ kibugyii‑o maa taare̱ a ko̱ kyo̱ŋ ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ.
6 Ɔnyare̱ ko̱ e̱ dɛɛ ɔ bo̱‑rɔ ne̱ baa te̱e̱ mò̱ ɛ Yohanee.
Ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱.
7 Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ ba bo̱ tɔwe̱ ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ ase̱ŋ
gywii ase̱sɛ, na bamo̱ pɛɛɛ nu ase̱ŋ‑ɔ, na bo̱ kɔɔre̱ gyi.
8 N gye̱ Yohanee fɔŋfɔŋ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ sa ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ,
mò̱ fe̱raa, Wuribware̱ a suŋ mò̱ ne̱e̱ fe̱yɛ
ɔ bo̱ tɔwe̱ ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ ase̱ŋ.
9 Abware̱se̱ŋ‑ɔ e̱ gye̱ ke̱laŋŋe̱rɔ kase̱ŋtiŋ amo̱
ne̱ ke̱ e̱ sa ase̱sɛ pɛɛɛ ke̱laŋŋe̱rɔ‑ɔ.
10 Ne̱ ɔɔ baa ke̱laŋŋe̱rɔ kaye̱‑rɔ.
Amaa saŋ ne̱ ɔɔ bo̱ kye̱na kaye̱‑rɔ‑ɔ,
kaye̱‑rɔ ase̱sɛ mo̱ŋ pini mò̱,
amaa mò̱ se̱ ne̱ Wuribware̱ a twe̱e̱ kaye̱‑ɔ bo̱ bo̱rɔ.
11 Ne̱ ɔɔ ba kaye̱ ne̱ ɔɔ twe̱e̱‑ɔ‑rɔ,
amaa mò̱ ase̱sɛ ne̱ ɔɔ twe̱e̱‑ɔ mɔ a kine mò̱.
12 Amaa bamo̱ bo̱ko̱ fe̱raa a kra mò̱ nɛɛnɛɛ,
ne̱ baa kɔɔre̱ mò̱ gyi,
amo̱se̱ se̱‑ɔ ne̱ ɔɔ sa bamo̱ pɛɛɛ kpa
fe̱yɛ bo̱ kii Wuribware̱ mò̱ gyi‑ana.
13 Amaa se̱sɛ ya kii Wuribware̱ mò̱ gyi‑ana‑ɔ ɔko̱,
n gye̱ se̱sɛ dimaadi e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ kpa ne̱ ɔɔ ko̱we̱ gyi,
Wuribware̱ fɔŋfɔŋ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ ko̱we̱ mò̱.
14 To, ne̱ Abware̱se̱ŋ‑ɔ a bo̱ kii nyiŋkpasɛ,
ne̱ ɔɔ kye̱na ane̱ ase̱ kafo̱ŋfwe̱e̱.
Ɔ bo̱ ane̱ ase̱, ne̱ oo ŋu ane̱ e̱wɛɛ bwe̱e̱tɔ,
ne̱ o de kase̱ŋtiŋ ɔ kyɔ ke̱tɔ ke̱maa.
Ne̱ ane̱ a ŋu mò̱ wuraa na mò̱ ke̱dabe̱ ne̱ a kaapo̱ ane̱
fe̱yɛ mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi ko̱ŋko̱ kpeŋ‑o.
15 Ne̱ Yohanee gbaa a le̱e̱ ɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ fe̱yɛ,
“Mo̱nꞌ ke̱e̱ mò̱. Mo̱ a kyɔ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ gywii mo̱ne̱.
Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba mo̱ kamɛɛ‑rɔ.
Ɔ kyɔ mo̱ ke̱dabe̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ kyɔ o te kyee
pwɛɛ ne̱ baa dɛɛ ko̱we̱ mo̱.”
16 To, mò̱ a ŋu ane̱ e̱wɛɛ bwe̱e̱tɔ‑ɔ se̱,
ne̱ ɔɔ sa ane̱ ŋyure bwe̱e̱tɔ bwe̱e̱tɔ.
17 Mosis si ne̱ Wuribware̱ a ba mbraa‑ɔ bo̱ bo̱rɔ,
amaa Yeesuu Kristoo si ne̱ Wuribware̱ a ba ŋyure
na kase̱ŋtiŋ bo̱ bo̱rɔ.
18 Amaa fe̱raa ɔko̱ mo̱ŋ tɛɛ ŋu Wuribware̱,
mò̱ gyi ko̱ŋko̱ amo̱ ne̱ o te me̱raa mò̱ se̱ Wuribware̱‑ɔ,
mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔɔ kaapo̱ ane̱ŋ ne̱ Wuribware̱ du‑o.
Yohanee Osuubɔpo̱ ase̱ŋ‑ɔ
19 Ne̱ Yudaa awuye agye̱ŋkpɛɛpo̱ ne̱ bo̱ bo̱ Yɛro̱salɛm maŋ‑nɔ‑ɔ a suŋ Wuribware̱ alɔŋŋɔpo̱ na Lewii awuye ko̱ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Yohanee Osuubɔpo̱‑ɔ ase̱ fe̱yɛ bo̱ yɔ ya bise mò̱ fe̱yɛ, “Nsɛ e̱ gye̱ fo̱? Fo̱ e̱ gye̱ Kristoo ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ o suŋ‑o ooo?”
20 Yohanee mo̱ŋ kine bamo̱ ke̱be̱ŋŋaa, ne̱ ɔɔ kaapo̱ bamo̱‑rɔ nɛɛnɛɛ fe̱yɛ, “Daabii. N gye̱ mo̱ e̱ gye̱ Kristoo amo̱.”
21 Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “To, ne̱ weetee nsɛ e̱ gye̱ fo̱? Fo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ Iliya ne̱ baa kyo̱rɛɛ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ fe̱yɛ ɔ be̱e̱ ba a ɔ bo̱ gye̱ Kristoo ŋkpɛɛ‑ɔ ɔɔɔ?”
Ne̱ ɔ yɛ, “N gye̱ Iliya e̱ gye̱ mo̱.”
Ne̱ baa be̱e̱ bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis a kyɔ tɔwe̱ gywii ane̱ fe̱yɛ ɔ ba‑ɔ ɔɔɔ?”* Mbraa ke̱be̱e̱sa 18.15.
Ne̱ ɔ yɛ, “Daabii, n gye̱ mò̱ ne̱e̱.”
22 To, ne̱ bo̱ be̱e̱ bo̱ yɛ, “Amo̱ fe̱raa, tɔwe̱ gywii ane̱ mò̱ ne̱ fo̱ gye̱‑ɔ, a le̱e̱ fe̱yɛ ane̱ e̱ ya lee kanɔ bamo̱ ne̱ baa suŋ ane̱‑ɔ ase̱. E̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ e̱ tɔwe̱ fo̱ e̱ye̱e̱ ase̱ŋ?”
23 Ne̱ Yohanee a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ e̱ gye̱ ɔko̱ ne̱ Wuribware̱ kyaamɛɛ Isaya a kyo̱rɛɛ mò̱ ase̱ŋ waa abware̱se̱ŋ wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ fe̱yɛ,
‘Ɔko̱ e̱ fɛɛ‑rɔ kimukee‑ro ɔ tɔwe̱ fe̱yɛ,
Mo̱nꞌ lɔŋŋɔ kpa kye̱rarasɛ nɛɛnɛɛ
bo̱ be̱ya ane̱ nyaŋpe̱ a ɔ bo̱rɔ se̱!’ ”* Isaya 40.3 (LXX).
24-25 Ne̱ mbɔɔ ne̱ baa suŋ bo̱ kyo̱ŋwe̱ Yohanee ase̱‑ɔ bo̱ko̱ gye̱ Farisii awuye. Ne̱ baa bise mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ e̱ mo̱ŋ gye̱ Kristoo bɛɛɛ Iliya bɛɛɛ Wuribware̱ kyaamɛɛ amo̱, ne̱ e̱me̱ne̱ se̱ ne̱ fo̱ e̱ bɔ ase̱sɛ asuu?”
26 Ne̱ Yohanee a lee kanɔ fe̱yɛ, “M fe̱raa, nkyu ne̱ n de mo̱ e̱ bɔ asuu, amaa ɔko̱ bo̱ mo̱ne̱‑rɔ, ne̱ mo̱ne̱ mo̱ŋ nyi mò̱. 27 Mo̱ a gye̱ mò̱ ŋkpɛɛ ba, amaa mo̱ŋ fo̱ fe̱yɛ ŋ kra mò̱ ase̱be̱ta‑rɔ lee gbaa, na m fwe̱e̱ mò̱ ayaapapaa se̱.”
28 Amo̱‑ɔ pɛɛɛ a waa Bɛtaniya kamaŋgyii ne̱ ɔ bo̱ Yo̱o̱daŋ bo̱ŋ kyɔwe̱ le̱e̱kpa a ke̱be̱gya‑ɔ‑rɔ, mfe̱ŋ ne̱ Yohanee e̱ bɔ asuu‑o ne̱e̱.
Wuribware̱ a kasanne̱gyii‑o
29 Kaye̱ ŋke‑o ne̱ Yohanee a ŋu Yeesuu na ɔ ba mò̱ ase̱, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ke̱e̱ ɔko̱ ne̱ o lee kaye̱‑rɔ e̱bɔye̱, fe̱yɛ ane̱ŋ ne̱ ba mɔɔ kasanne̱gyii ko̱ bo̱ de ba lee e̱bɔye̱‑ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ a kasanne̱gyii‑o.
30 Se̱sɛ mɔ ase̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ fe̱yɛ, ‘Mò̱ e̱ gye̱ ne̱ ɔ ba mo̱ kamɛɛ‑ɔ. Ɔ kyɔ mo̱ ke̱dabe̱, a le̱e̱ fe̱yɛ ɔ kyɔ o te kyee pwɛɛ ne̱ baa dɛɛ ko̱we̱ mo̱.’ ” 31-34 Ne̱ Yohanee a tɔwe̱ ane̱ŋ ne̱ ɔɔ waa pini fe̱yɛ Yeesuu e̱ gye̱ mò̱ ne̱ Wuribware̱ a suŋ mò̱ fɔŋfɔŋ bo̱ gye̱ ŋkpɛɛ tɔwe̱ mò̱ ase̱ŋ gywii ase̱sɛ‑ɔ. Ɔ yɛ, “Pwɛɛ ne̱ Yeesuu a ba mo̱ ase̱‑ɔ, mo̱ŋ nyi fe̱yɛ Wuribware̱ mò̱ gyi‑o ne̱e̱. Nsaŋ‑ɔ ne̱ Wuribware̱ a tɔwe̱ gywii mo̱ fe̱yɛ, ‘Fo̱ e̱ bɔ asuu, mo̱ e̱ sa a Wuribware̱ a kufwiiŋe timaa‑o le̱e̱ so̱so̱ ba kaase̱ fe̱yɛ kuwurele̱pɔ‑ɔ. Se̱sɛ ne̱ ke̱ e̱ kye̱na mò̱ se̱‑ɔ, mò̱ e̱ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi‑o. Ne̱ mò̱ e̱ gye̱ mò̱ ne̱ ɔ ba kufwiiŋe timaa amo̱ a ɔ bo̱ gyee ase̱sɛ‑ɔ.’ To, ke̱tɔ se̱ ne̱ mo̱, Yohanee, e̱ bɔ mo̱ne̱ Isireelii awuye asuu‑o e̱ gye̱ fe̱yɛ mo̱nꞌ nya gyii mò̱. Ne̱ mbe̱yɔmɔ mo̱ fɔŋfɔŋ a ŋu mò̱‑ɔ se̱‑ɔ, mo̱ e̱ taare̱ a n tɔwe̱ gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ Yeesuu mɔ gye̱ Wuribware̱ mò̱ gyi‑o kase̱ŋtiŋ.”
35-36 Ke̱mo̱ kaye̱ ŋke‑o, ne̱ Yohanee mò̱ aa mò̱ agyase̱po̱ anyɔ ko̱ be̱e̱ bo̱ ye̱re̱ mfe̱ŋ, ne̱ oo ŋu Yeesuu naa ɔ kyo̱ŋ. Ne̱ ɔ yɛ, “Mo̱nꞌ ke̱e̱ mò̱ ne̱ mo̱ a kaapo̱ mo̱ne̱ fe̱yɛ ba mɔɔ mò̱ fe̱yɛ kasanne̱gyii‑o na bo̱ bo̱ lɔŋŋɔ Wuribware̱‑ɔ!”
37 Mò̱ agyase̱po̱ anyɔ‑ɔ a nu fe̱yɛ ɔ tɔwe̱ amo̱‑ɔ, ne̱ baa yɔ Yeesuu ase̱.
38 Yeesuu a nyɔŋ ke̱e̱, ne̱ oo ŋu fe̱yɛ bo̱ gya mò̱ se̱‑ɔ, ne̱ oo bise bamo̱ fe̱yɛ, “Nte̱tɔ ne̱ mo̱ne̱ i buwi mo̱ne̱ e̱ kpa?”
Ne̱ baa bise Yeesuu fe̱yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, mfe̱ne̱ ne̱ fo̱ te?”
39 Ne̱ oo lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ bo̱ ke̱e̱.” Saŋ amo̱‑ɔ kyɔwe̱ a kyɔ kpeere, ne̱ mò̱ aa bamo̱ a yɔ, ne̱ baa ya ŋu mfe̱ŋ ne̱ o te‑o, ne̱ baa nya se̱ sii mò̱ ase̱ kake amo̱ pɛɛɛ.
40 Agyase̱po̱ ne̱ baa gya Yeesuu si‑o ɔko̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Andruu, ne̱ o de daa ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Simɔŋ. 41 Mfe̱ŋ ne̱ oo buwi kpa mò̱ daa, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ a ŋu Masiya‑o.” (Masiya kaase̱ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ Kristoo ne̱ Wuribware̱ yɛ o suŋ a ɔ bo̱ kyo̱ŋwe̱ kaye̱‑rɔ‑ɔ.)
42 Ne̱ Andruu a yaa Simɔŋ Yeesuu ase̱. Ne̱ Yeesuu a de̱e̱re̱ mò̱ diŋŋ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Fo̱ ke̱nyare̱ e̱ gye̱ Yohanee mò̱ gyi Simɔŋ, amaa le̱e̱ ndɔɔ bo̱ yɔ fo̱ ke̱ŋasɛnyare̱ e̱ gye̱ Ke̱e̱fas.” (Griiki se̱ŋsa‑rɔ ke̱mo̱ e̱ gye̱ Peetroo, ne̱ Peetroo kaase̱ mɔ e̱ kaapo̱ fe̱yɛ Ke̱fo̱re̱.)
Ane̱ŋ ne̱ Yeesuu a te̱e̱ Filipo na Nataniyɛl‑ɔ
43-44 Kaye̱ a be̱e̱ ke‑o, ne̱ Yeesuu a kra fe̱yɛ ɔ yɔ Galile̱ya swe̱e̱re̱ se̱. Ne̱ oo ŋu ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Filipo, ne̱ ɔɔ le̱e̱ Bɛtɛsaye̱da maŋ‑nɔ, Andruu na Peetroo‑ana aye̱‑ɔ. Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ba a mo̱ aa fo̱ a yɔ.”
45 Ne̱ Filipo a ŋu ɔnyare̱ ko̱ ne̱ ba te̱e̱ mò̱ ɛ Nataniyɛl‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii mò̱ fe̱yɛ, “Ane̱ a ŋu mò̱ ne̱ ane̱ ɔde̱daapo̱ Mosis a kyo̱rɛɛ mò̱ ase̱ŋ bo̱ waa Wuribware̱ mbraa a wo̱re̱‑ɔ‑rɔ‑ɔ, ne̱ Wuribware̱ akyaamɛɛ gbaa a be̱e̱ kyo̱rɛɛ mò̱ ase̱ŋ‑ɔ. Mò̱ e̱ gye̱ Yeesuu, Yo̱sɛf mò̱ gyi, ne̱ ɔɔ le̱e̱ Nasarɛt maŋ‑nɔ‑ɔ.”
46 Ne̱ Nataniyɛl a bise Filipo fe̱yɛ, “Nasarɛt! A taare̱ a a waa fe̱yɛ kamaŋgyii mɔ‑rɔ ne̱ atɔ dame̱naŋsɛ a le̱e̱ aaa?”
Ne̱ Filipo yɛ, “Bo̱ ke̱e̱ ɛ.”
47 Yeesuu a ŋu Nataniyɛl e̱ ba mò̱ ase̱‑ɔ, ne̱ ɔɔ tɔwe̱ fe̱yɛ, “Mo̱nꞌ ke̱e̱ Isireeliinyi kase̱ŋtiŋ, ne̱ ɔ mo̱ŋ de kaye̱ba‑ɔ.”
48 Ne̱ Nataniyɛl a bise mò̱ fe̱yɛ, “E̱me̱ne̱ ne̱ fo̱ a waa fo̱ nyi mo̱?”
Ne̱ Yeesuu a lee kanɔ fe̱yɛ, “Mo̱ a taare̱ ŋu fo̱, na m bo̱ mfe̱e̱, pwɛɛ ne̱ Filipo a dɛɛ te̱e̱ fo̱ baa mo̱ ase̱. N gye̱ figi kiyii kaase̱ ne̱ fo̱ bo̱ aaa?”
49 Ne̱ Nataniyɛl yɛ, “Ɔkaapo̱po̱, Wuribware̱ mò̱ gyi‑o e̱ gye̱ fo̱. Isireelii swe̱e̱re̱ owure‑o e̱ gye̱ fo̱!”
50 Ne̱ Yeesuu a tɔwe̱ fe̱yɛ, “Ane̱ŋ ne̱ mo̱ a tɔwe̱ gywii fo̱ fe̱yɛ mo̱ a taare̱ ŋu fo̱, na m bo̱ mfe̱e̱, saŋ ne̱ fo̱ bo̱ kiyii‑o kaase̱‑ɔ se̱, ne̱ fo̱ a kɔɔre̱ mo̱ gyi aaa? Saŋ ko̱ e̱ ba na fo̱ ŋu amo̱ ne̱ a kyɔ amo̱‑ɔ.” 51 Ne̱ ɔɔ tɔwe̱ gywii bamo̱ fe̱yɛ, “Kase̱ŋtiŋ ne̱ mo̱ e̱ tɔwe̱ mo̱ i gywii mo̱ne̱ fe̱yɛ awo̱re̱‑rɔ i buŋŋi‑ro, na Wuribware̱ mbɔɔ e̱ ba kaase̱ ba ywe̱e̱ mo̱, dimaadi mò̱ gyi‑o, si ba kiŋŋi ba yɔ so̱so̱.”