Yesuusi Kiitteeddawanttu
Oosuwaa
Geluwaa
Yesuusi kiitteeddawanttu oosuwaa geetettiyaa maxaafay, Luuqaasa mishiraachchuwaa kaalliide xaafetteedda maxaafaa. Aw de7iyaa huuphe qofay koyro Yesuusa kaalleedda asatuu Geeshsha Ayyaanaan kaalesettiide, aabaa odiyaa mishiraachchuwaa qaalaa “Yeerusalaamen, Yihudaa gadiyaa ubbaan, Sammaaryan, sa7aa gaxaa gakkanaw” mishiraachchuwaa qaalaa wooti gadiyaa ubbaa gatheeddentto odanaassa (Kit 1:8). Maxaafay Kiristtinnaa ammanuu Ayihuda asatuwaa giddon doomettiide, kumentha alamiyaan de7iyaa asaa ubbaa ammanuwaa gidana gakkanaw waani aakkeeddentto odiyaa taarikiyaa. Xaafii, ammaniyaa asatuu Roomaa kawutethaa olanaw garssanna maqqettiyaa asaa gidennawaanne Kiristtinnaa ammanuu Ayihudatuwaa ammanuwaa kumentha udiyaawaa gidiyaawaa erissanaw darissi daaburiide ootheedda.
Yesuusi Kiitteeddawanttu Oosuu Yesuusabaa odiyaa mishiraachchuwaa qaalay gakkiyaa sa7ay wodiyaan wodiyaan aakki aakki biyaawaanne woosa golli eqqeeddawaa qonccissiyaawaa heezzu huuphe saan shaakkanaw danddayettee:
1@ Kiristtinnaa ammanuu Yesuusi saluwaa pude bi simmina doometteeddabaa;
2@ Israa7eeliyaa gadiyaa ubbaa gakkeeddabaanne
3@ Roome gujjiide Meediteraaniyaa Abbaa yuushshuwaan de7iyaa gadiyaan aakkeeddawaa odee.
Yesuusi Kiitteeddawanttu Oosuwaa maxaafan daroppe erettowe Geeshsha Ayyaanaa oosuwaa gidishshin, Phenxxeqostte gallassi Yeerusalaamen de7iyaa ammaniyaawanttu bolla wolqqaappe I wodhdheeddawaa, hawaadankka maxaafaa giddon odetteedda oosatuwaa ubbaan beetteeddawaadan, Geeshsha Ayyaanay woosa golliyaanne woosa golliyaa kaalethiyaawantta kaaletheeddawaanne minisseeddawaa gujjiide odee. Beni wode oosettiyaa Kiristtinnaa kiitay dumma dumma odeedda qaalaa giddoppe maxi kessina, qanthaan shiiqeedda. Yesuusi Kiitteeddawanttu Oosuwaa giddon poletteedda kiitatuukka he oosuu ammaniyaa asaa de7uwaaninne ammaniyaawanttu ittippetethaan de7iyaa wolqqay ay keenaa darentto odee.
Shemppatuwaa Ubbatuwassi Imetteedda Qantha Qofatuwaa
Markkatethaw giiguwaa (1:1-26)
Wursethaan Yesuusi immeedda azazuwaanne hidootaa (1:1-14)
Yihudaa kotaa geleeddawaa (1:15-26)
Yeerusalaamen osetteedda markkatethaa (2:1-8:3)
Yihudaaninne Sammariyaan osetteedda markkatethaa (8:4-12:25)
Phawuloosi kiitetteedda oosuwaabaa (13:1-28:31)
Phawuloosi kiitetteedda oosuwaassi koyro hametaa (13:1-14:28)
Yeerusalaame shiiquwaa (15:1-35)
Phawuloosi kiitetteedda oosuwaassi laa7etho hametaa (15:36-18:22)
Phawuloosi kiitetteedda oosuwaassi heezzentho hametaa (18:23-21:16)
Yeerusalaamen, Qeesariyaaninne Roomen haneedda Phawuloosa qashuwaa (21:17-28:31)
1
1-2 Toofiloosaa, Luq 1:1-4 Yesuusi saluwaa beedda gallassay gakkanaw, oothanawunne tamaarissanaw doommeeddawaa ubbabaa taani ta koyro maxaafaan * ta koyro maxaafaan: Luuqaasa Mishiraachchuwaa Maxaafaa. xaafaaddi. Saluwaa baanaappe kase I bare dooriide kiitteeddawantta Geeshsha Ayyaanaan azazeedda. 3 I bare kiitteeddawanttoo oytamu gallassaa beettiiddinne qassi Xoossaa kawutethaabaa unttunttoo odiidde, bare waayyiyaappe guyyiyan, hayquwaappe denddeeddawaa sidhe baynnaan loythi ammanthiide, barena unttuntta besseedda. 4 Unttunttunna ittippe de7iidde, unttuntta hawaadan yaagiide azazeedda; “Yeerusalaameppe kesoppite; shin hinttenttu Taappe siseedda Ta Aabbu hinttenttoo immana giide hidooteeddawaa naagite. Luq 24:49 5 Ayissi gooppe, Yohaannisi haathaan xammaqeedda; shin guutha wodiyaappe guyyiyan, Geeshsha Ayyaanaan hinttenttu xammaqettanita” yaageedda.
Yesuusi Saluwaa Beedda
(Mar 16:19-20; Luq 24:50-53)
6 Yesuusi kiitteeddawanttu Yesuusanna gaketteedda wode A, “Godaw, ha wodiyaan Israa7eelatuwassi kawutethaa zaaranii?” yaagiide oochcheeddino.
7 Yesuusi unttuntta, “Ta Aabbu bare godatethaan keereedda agenaanne wodiyaa hinttenttu eranaassa gidenna. 8 Shin Geeshsha Ayyaanay hinttenttu bolla wodhdhiyaa wode, wolqqaa hinttenttu akkanita; yaatiide Yeerusalaameninne Yihudaa gadiyaa ubbaan, Sammaariyaaninne gadiyaa gaxaa ubbaa gakkanaw Taw markkattiyaawantta gidanita” yaageedda.
9 Hewaa geeddawaappe guyyiyan, unttunttu xeellishshin, dhoqqu dhoqqu giidde, saluwaa biina, unttunttu ayfiyaappe shaarii A gentheedda.
10 Yesuusi bollaw denddiyaa wode, unttunttu saluwaa caddi xeellishshin, bootha mayuwaa mayyeedda laa77u asatuu ellekka unttunttu matan eqqiide, 11 “Galiilaa asatoo, saluwaa xeelliidde, hinttenttu ayissi eqqeedditee? Ha hinttenttuppe saluwaa beedda Yesuusi saluwaa biyaawaa hinttenttu be7eeddawaadankka, simmiide yaanawaa” yaageeddino.
Yihudaa Kotaa Maatiyaasi Dooretteedda
(Mat 27:3-10)
12 Hewaappe guyyiyan, Yesuusi kiitteeddawanttu Debre Zayte geetettiyaa Wogaraa mithaa deriyaappe Yeerusalaame simmeeddino. Wogaraa mithaa derii Yeerusalaameppe itti kiilo mitiriyaa keena. 13 Yesuusi kiitteeddawanttu Yeerusalaame geliide, barenttu de7iyaa sa7aa dhoqqaa pude keseeddino; yaa keseeddawanttu sunthay Phexiroosa, Yohaannisa, Yayiqooba, Inddiraasa, Piliphphoosa, Toomaasa, Barttalamoosa, Maatoossa, Ilppiyoosa na7aa Yayiqooba, bare gadiyaassi seelettiyaa † bare gadiyaassi seelettiyaa: Ha sunthay kaallappe Roome asaanna eqettiide oletteedda Ayihude asaassi imetteeddawaa. Simoonanne Yayiqooba na7aa Yihudaa. 14 Hawanttu ubbatuu maccawanttunna, Yesuusa dayi Mayraamminnanne Yesuusa ishatuwaanna ubbay itti wozanaa gidiide, ubba wode ittippetethaan woossaw shiiqiino.
15 He wode, Phexiroosi xeetanne laatama gidiyaa ammaniyaa asaa shiiquwaan ittippe de7iyaa bare ishatuwaa giddon denddi eqqiide, hawaadan yaageedda; 16 “Taanaadan ammaniyaawanttoo, Yesuusa oyqqeeddawantta kaaletheedda Yihudaabaa Geeshsha Ayyaanay kase Daawite doonaan odeedda Xoossaa maxaafaa qaalay polettanaw bessee. 17 Ayissi gooppe, Yihudaa Asqqorootu nuunanna de7ee; qassi nuunanna ittuwaa gidi paydettiide oosuwaa baggay de7ana mala dooretteedda” yaageedda.
18 Yihudaa Asqqorootu bare iita oosuwan demmeedda miishshaan gadiyaa shammeedda; sinthaw guufanniide kunddina, A uluu gidduwaappe daaketteedda; A maraccii ubbaykka karew phulxxetti kesi aggeedda. 19 Yihudaa bolla haneeddawaa Yeerusalaamen de7iyaa asay ubbay siseedda; hewaa diraw, he gadiyaa barenttu qaalaan Akelddaamaa giide suntheeddino; hewaa bilethay suuthaa gadiyaa giyaawaa.
20 Phexiroosi odiidde, “Ayissi gooppe, Mazimuriyaa Maxaafaan, Maz 69:25; 109:8
‘A golli mela atto;
ooninne hewaan de7oppo’
qassi
‘A sunthatethaakka haray akko’
geetettiide xaafetteedda. 21-22 Hewaa diraw, itti asay Godaa Yesuusa dendduwaa markkattanaw, nuunanna gakettanaw bessee; Yohaannisi xammaqeedda wodiyaappe doommiide, Yesuusi nuuppe saluwaa beedda wodii gakkanaassi, Godaa Yesuusi nuunanna hametteedda wodiyaa ubbaan I nuunanna de7iyaawanttuppe ittuwaa gidi sunthettanaw bessee.”
23 Hewaappe guyye ammaniyaa asay dooruwaassi Yosxxoosa giyaa Barssaabaa geetettiyaa Yooseefanne Maatiyaasa laa77uwaa esseeddino. 24-25 Hewaappe guyyiyan, Xoossaa woossiidde, “Ubbaa wozanaa eriyaa Godaw, Yihudaa Asqqorootu baresaa baanaw yeggiide beedda oosuwaanne Yesuusi kiitteedda oosuwaa hadaraa akkanaadan, ha laa77u asatuwaappe ittuwaa neeni dooreeddawaa nuuna bessa” yaageeddino. 26 Unttunttun saamaa yeggeeddino; saamay Maatiyaasa bollan wodhdhina, Maatiyaasi Yesuusi kiitteedda tammanne itti kiitettawanttunna paydetteedda.