13
Be kekpila Banabase na Sɔɔl
1 Kristotena dikpii keŋ ke kyaa Antiɔke donɔɔ man nɛ, na be dana Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔra na wolala be man. Baŋ yɛna Banabase na Simeɔn ŋon bɛɛ baake e nyi walaŋ bibiini nɛ na Lusiuse ŋon ɔ ba lee Kirene nɛ, na Sɔɔl na Manayen ŋon bɔɔ kɛɛle ŋon na gyoo Herode Antipase bom nɛ. Gyoo Herode Antipase yɛna walaŋ ŋon ɔ seŋɛɛ gyoo dinaa nawɔɔ man Galelia tɛɛle man. 2 Wee daale be kɛɛ som Wurubuarɛ nɛ, be bake be nɔɔ bɛɛ fane te Wurubuarɛ feliŋ yako wɔ nyiaa, “Ɛ lese Banabase na Sɔɔl fa maŋ, na baa yɛɛ tom keŋ dɔɔ mɔɔ baake wɔ nɛ.” 3 Mena dɔɔ ba kebake be nɔɔ fane taŋ nɛ, ba moo be nyiŋmaase gyakaa be dɔɔ fane fa wɔ te be lɔɔ wɔ gbɛɛ.
4 Wurubuarɛ feliŋ ke kpila Banabase na Sɔɔl nɛ, be gyuu Selusia. Botɔɔ te ba moo degbele dinaa mo loŋ dɔɔ gyu Saiporɔse tɛɛle keŋ loŋ be kilisi ke nɛ man. 5 Be kelii Salamise nɛ be yako Wurubuarɛ nombia ŋan Gyudatena ɔsom denɛɛ man. Na Gyɔn Maake mɔ kpuɛ na wɔ ɔ ne kyɔ wɔ.
6 Be kila tɛɛle kenaŋ dɔɔ pou gbaa ke gyu ke lii Pafose donɔɔ man. Botɔɔ te ba ke naa ŋmeeseŋte ŋolo ŋon bɛɛ baake e nyi Baa Yesu nɛ. Ɔ yɛɛ Gyuda baale e te ɔ moo ɔ wose yɛɛ ŋgba Wurubuarɛ dekpeŋkpeŋgyɔɔre nɛ. 7 Na ɔ yɛɛ gyoo ŋon ɔ seŋɛɛ gyoo dinaa nawɔɔ man tɛɛle kenaŋ man nɛ ɔ dɔɔ e. Bɛɛ baake e nyi Segiuse Pɔluse. Na ɔ yɛɛ walaŋ ŋon ɔ gyeŋ nombia nideli. Ɔ baake Banabase na Sɔɔl ɔ gyaŋ, nawolo nyi na ɔ ne gyae waa nyii Wurubuarɛ nombia ŋan. 8 Mɔna ŋmeeseŋte ŋon ɔ yele Giriki dei man yɛna nyi Elimase nɛ, korowɔ seŋ tia Banabase na Sɔɔl. Ɔ gyaewɔ nyi waa lese gyoo ŋon agyueŋ lee Wurubuarɛ nombia ŋan man, na ɔ be nyiŋ lɛɛ ŋa di ya. 9 Keŋte Sɔɔl ŋon bɛɛ baake e nyi Pɔɔl te Wurubuarɛ feliŋ doo ɔ man nideli nɛ, kɛɛ ŋmeeseŋte ŋon diiŋ te ɔ yako e nyiaa, 10 “Nyaŋ ɔbɔnsam bu! N ne kɔla kpene kamasɛ keŋ dei, nyaŋ yɛna dekara na adao kumɛɛ pou nyee. Woromɔ te n ke tina de Gbeŋgyoo Wurubuarɛ nombia ŋan doo na ŋe gbɛɛ nɛ ketulii yela? 11 De Gbeŋgyoo Wurubuarɛ waa lese ɔ doŋ wola neŋ. N sia gyae keyɛlɛɛ, te n be gyae n kena weese ya, kelii debaŋ daale.” Debokenaŋ man te ɔ sia yɛlɛɛwɔ, na ɔ dɔŋ ɔ ne lalaa ɔ ne gyae walaŋ ŋon waa kyaŋ e ɔ nyiŋmaa man wola e gbɛɛ. 12 Gyoo kemaasa ŋon kena kpene keŋ be kɔŋ balee kei dɔɔ nɛ ɔ lɛɛ Yesu di, nawolo nyi ɔ nombia ŋan bɔɔ wolo nɛ yela ɔ wose gbirisi e.
Pɔɔl na Banabase gyuu Antiɔke, donɔɔ keŋ ke kyaa Pisidia tɛɛle man nɛ
13 Pɔɔl na ɔ tebia moowɔ loŋ dɔɔ lee Pafose kelii Pɛga keŋ kyaa Pamfilia tɛɛle man nɛ. Botɔɔ te Gyɔn Maake tinaa wɔ yela te ɔ besewɔ laŋ Gyerusalɛm. 14 Be ka lee Pɛga nɛ, be gyuuwɔ kelii Antiɔke keŋ kyaa Pisidia tɛɛle man nɛ, te Gyudatena kefɛɛfowee keŋ kelii nɛ, be gyuu Gyudatena ɔsom deni man kekyaa. 15 Gyudatena baŋ kekala lee Mosesi mmaraa tɔne na akpeŋkpeŋgyɔɔra tɔna ŋan man taŋ nɛ, bɔ ɔsom deni man kegyiise baŋ yako Pɔɔl na ɔ tebia nyiaa, “De tebia, akpaa ɛ dana kolo ɛ ka mo do balaŋ baŋ kakyeŋ na, ɛ kolosi fa wɔ.”
16 Botɔɔ te Pɔɔl korowɔ seŋ te ɔ gyinaa ɔ nyiŋmaa adido nyi baa yela kekolosi. Te ɔ fiasɛɛ ɔ ne kolosi nyiaa, “Iseraetena na ɛmɛɛ baŋ ɛ te yɛɛ Iseraetenawɔ ya, te ɛ ne yee Wurubuarɛ nɛ ɛ tei maŋ! 17 Iseraetena Wurubuarɛ lese na de naanaɔ, te ɔ yela be nyiŋa ba wose debaŋ keŋ be kyaa Igyipite tɛɛle man nɛ. Wurubuarɛ moo ɔ doŋ dinaa keŋ lese wɔ lee tɛɛle kenaŋ man. 18 Te ɔ nyiŋa konɔɔ fa wɔ kulutooneŋ sɔŋola (40) depampaa dinaa keŋ man. 19 Wurubuarɛ yela ɔ balaŋ dii debiise nyetooro dɔɔ Kaanan tɛɛle man, te ɔ lɛo be tɛɛlese fa wɔ kekpaakekpaa. 20 Lee debaŋ keŋ Wurubuarɛ ba lese ɔ balaŋ lee Igyipite, kaa lii mena debaŋ kei nɛ yɛɛ kulutooneŋ sɔŋonoŋ akpeŋ anaara na sɔŋola na kufu (450). Kei wɔle nɛ, Wurubuarɛ faa wɔ nombiadiira kelii ɔ dekpeŋkpeŋgyɔɔre Samuɛle dɔɔ.
21 Keŋte balaŋ baŋ yako Wurubuarɛ nyi waa see gyoo fa wɔ. Te ɔ moo Kisi ŋon ɔ ba lee Bɛngyamɛn dekpaŋalaŋ man nɛ bu Sɔɔl fa wɔ, te Sɔɔl dii gyoori kulutooneŋ sɔŋola (40).” 22 Wurubuarɛ ka lese Sɔɔl lee gyoori man nɛ, ɔ moo Defidi see gyoo. Wurubuarɛ dii adansɛɛ lee ɔ wose man nyiaa, “Me te nyiŋ Gyese bu Defidi ŋon mɛɛ gyae e lee me konɔɔ man. Ŋon ne gyae la waa yɛɛ kpene kamasɛ keŋ mɛɛ gyae. 23 Defidi kei duuluŋ man te Wurubuarɛ lese nyeelɛɛre Yesu, te ɔ kɔŋawɔ Iseraetena gyaŋ ŋgba mena keŋ ɔ be yako see nɛ. 24 Pɛte Yesu ke kɔŋ na, Gyɔn taŋ kekolosi fa Iseraetena pou nyi, baa kyɛɛkee lee be gbɛɛneŋ kumɛɛ man, na baa kɔŋ Wurubuarɛ gyaŋ na baa sɔ wɔ Wurubuarɛ loŋ. 25 Gyɔn kɛɛ gyae waa taŋ ɔ tom nɛ ɔ bɔɔse balaŋ baŋ nyiaa, ‘Ɛmɛɛ gyeŋ nyi maŋ yɛna amɔte? Na maŋ yɛna walaŋ ŋon ɛ ne daa nɛ ya. Ɛ kɛɛ, ŋon ɛ ne daa nɛ dɔŋ me wɔle ɔ ne kɔŋ. Te maŋ Gyɔn be kaboena nyi maa buŋ booli ɔ nkyokota ŋmeeseŋ gba ya.’
26 Me tebia Aberaham duuluŋ man bia, na ɛmɛɛ baŋ ɛ te yɛɛ Iseraetenawɔ ya te ɛ ne yee Wurubuarɛ nɛ, daa te Wurubuarɛ yela ba moo nyeedoŋ nombia kɛŋa kɔna. 27 Nawolo nyi Gyerusalɛmtena, na be siamantena baŋ ta gyem nyi ŋon yɛna nyeelɛɛre ŋon ya. Be te nyii nɔɔwoya ŋan akpeŋkpeŋgyɔɔra baŋ be ŋmarase see, te bɛɛ kale ba kefɛɛfowee kamasɛ man nɛ ya. Mɔna be ke bu e fɔɔ keŋ nɛ, yela akpeŋkpeŋgyɔɔra nɔɔwoya ŋan bɔɔ ŋmarase see lee ɔ wose man nɛ kɔŋawɔ mena. 28 Keŋ koraŋ be te nyiŋ nombiikum baa seŋ ke dɔɔ bu e fɔɔ na ba ko e ya nɛ, ba sola Gyoo Pilato nyi waa lese e fa wɔ na baa ko. 29 Ba ke yɛɛ ŋan pou bɔɔ ŋmarase lee ɔ wose man taŋ nɛ, ba lese e lee ɔpaŋdaŋ keŋ dɔɔ ke wuu boe bɔɔ daale man. 30 Mɔna Wurubuarɛ gyuusu e lee yeŋ man. 31 Te ɔ lese ɔ wose wola balaŋ baŋ ŋon na wɔ ne kyaa ta lee Galelia gyu Gyerusalɛm donɔɔ man nɛ weeya burum man. Balaŋ baŋ ɔ ba lese ɔ wose wola wɔ nɛ, ne diina ɔ wose man adansɛɛ fa de balaŋ Iseraetena gyɛŋ nɛ. 32-33 Wurubuarɛ nombia kpaakpaa ŋenaŋ yaa dɛɛ yako ŋon nɛ. Wurubuarɛ nombia kpaakpaa ŋan ɔ be yako see fa de naanaɔ nyi waa yɛɛ nɛ, nɛnɛɛ ɔ te yɛɛ ŋa fa daa baŋ de yɛɛ be duuluŋ man balaŋwɔ nɛ, nawolo nyi ɔ te gyuusu Yesu lee yeŋ man. Be ŋmarasewɔ Defidi nɔɔneŋ alate man nyi,
Wurubuarɛ kpa ‘Nyaŋ yɛna me bu,
gyɛŋ me yɛɛ n kya e.’
34 Wurubuarɛ besewɔ yako ɔ tɔne keŋ yenaŋ daale mena keŋ waa gyuusu Yesu lee yeŋ man na ɔ be doo yebɔɔ man dala ya nɛ nyi,
‘Maa mo me nyiŋmaa gyakaa ɛ dɔɔ ampaŋ ampaŋ,
ŋgba mena keŋ mɔɔ yako see fa Defidi nɛ.’
35 Defidi nɔɔneŋ tɔne keŋ man yenaŋ daale na, ɔ besewɔ yako nyi,
‘N be gyae n ke yela n tobaale ŋon ayimɛɛ be doo
ɔ wose man ya nɛ ke dala ya.’
36 Defidi ke kyaa na ɔ sia, te ɔ ka som Wurubuarɛ taŋ ŋgba mena keŋ Wurubuarɛ ne gyae nɛ, ɔ moo ɔ kpaa teeli te ba moo e ke wuu ɔ naanaɔ gyaŋ te ɔ dalawɔ. 37 Mɔna walaŋ ŋon Wurubuarɛ be gyuusu e lee yeŋ man nɛ, ŋon te dale ya.
38 Mena dɔɔ me tebia, mɛɛ gyae ɛ ka gyeŋ nideli nyi Yesu adaworoma dɔɔ te dɛɛ yako ŋon mena keŋ walaŋ waa yɛɛ, na Wurubuarɛ ka mo ɔ dukum kyɛɛ e. 39 Lee Yesu dɔɔ walaŋ kamasɛ ŋon ɔ lɛɛ Wurubuarɛ nombia ŋan di na waa di deŋele, nawolo nyi nafɔ ŋolo be kyaa keŋ waa tale di Mosesi mmaraase ŋan dɔɔ, na waa di deŋele Wurubuarɛ siaman ya. 40 Lee mena dɔɔ ɛ kɛɛ ɛ wose man nideli, na nombia ŋan Wurubuarɛ akpeŋkpeŋgyɔɔra be ŋmarase see nɛ, be kɔŋ ɛ dɔɔ ya. Be ŋmarasewɔ nyiaa,
41 ‘Ɛ kɛɛ, ɛ mɛɛ baŋ ɛ ne kulu Wurubuarɛ nɛ,
gyakoloŋ gyae ka gyoo ŋon, na ɛ ka yeŋ futaa ɛ wose.
Nawolo nyi maa yɛɛ tom daale ɛ weeya kɛŋa man,
keŋ nyi ɛ be gyae ɛ ke lɛɛdi ya.
Akpaa ŋolo de yako ŋon koraŋ na,
ɛ be gyae ɛ ke lɛɛdi ya.’ ”
42 Mena dɔɔ debaŋ keŋ Pɔɔl na Banabase ba lee bɔ ɔsom deni keŋ man bee gyu keŋ nɛ, balaŋ baŋ waase wɔ nyi baa bese kɔŋ ba kefɛɛfowee anekɔŋaŋ, na be kaa yako wɔ mena nombia kɛŋa bela kpu. 43 Balaŋ baŋ ke yaasee taŋ keŋ nɛ, Gyudatena burum na balaŋ baŋ ba te yɛɛ Gyudatenawɔ ya te bee yee Wurubuarɛ te bɔɔ mo ba wose do Gyudatena ɔsom keŋ man nɛ, sila Pɔɔl na Banabase. Te Pɔɔl na Banabase kolosiwɔ do wɔ kakyeŋ nyi, wee kamasɛ na baa tɔɔse Wurubuarɛ bɛrɛɛ keŋ ɔ ba mo boele wɔ nɛ nideli na baa kyaa fa e.
44 Gyudatena kefɛɛfowee ka bese lii nɛ, donɔɔ keŋ pou kaa yilaawɔ nyi baa nyii de Gbeŋgyoo Wurubuarɛ nombia. 45 Gyudatena kena balaŋ baŋ yaanɔɔle nɛ be sia yɛɛwɔ be dɔɔ, mena dɔɔ be lɛɛ Pɔɔl nombia ŋan ɔ ne yako nɛ aŋmaareŋ te ba tee e. 46 Te Pɔɔl na Banabase gyɔɔ be konɔɔ yako wɔ nyi, “Nafɔ kaboena nyi dɛɛ taŋgbɛɛ kolosi Wurubuarɛ nombia ŋan bo fa ŋon pɛ, mɔna keŋ ɛ be bɛɛ ŋa te ɛ be kɛɛ ɛ wose nyi ɛ be kaboena nyi ɛ ke nyiŋ nyeedoŋ kekpaa keŋ dɔɔ ya nɛ, dɛɛ lee ɛ gyaŋ dee gyu baŋ ba te yɛɛ Gyudatenawɔ ya nɛ gyaŋ. 47 Nawolo nyi keŋ de Gbeŋgyoo Wurubuarɛ be yako daa yɛna nyi,
‘Me ta mo neŋ yɛɛ keŋmaŋee
fa balaŋ baŋ ba te yɛɛ Gyudatenawɔ ya nɛ,
na n ka wola wɔ gbɛɛ keŋ tɛɛle kei dɔɔ balaŋ
baa mo na baa nyiŋ nyeekelɛɛ nɛ.’
48 Mɔna balaŋ baŋ ba te yɛɛ Gyudatenawɔ ya ke nyii nombia kɛŋa nɛ, yɛɛ wɔ gyoŋ nideli te ba lese Wurubuarɛ yele lee ɔ nyeedoŋ nombia ŋan dɔɔ. Te baŋ Wurubuarɛ ba lese wɔ nyi baa nyiŋ nyeedoŋ kekpaa keŋ nɛ, lɛɛ de Gbeŋgyoo Yesu di.” 49 Te de Gbeŋgyoo Yesu nombia ŋan yaaseewɔ tɛɛle keŋ dɔɔ pou. 50 Mɔna Gyudatena baŋ feefuwɔ do kegyiise baŋ na ala baŋ bee yee Wurubuarɛ te ba wose dana obuo donɔɔ kenaŋ man nɛ, te be naase Pɔɔl na Banabase diyem, te be gegi wɔ lee tɛɛle keŋ man. 51 Mena dɔɔ Kristo kpilala baŋ kpiisi be nawɔɔ tɛɛ aŋasa see wɔ na kawola nyi ba te bɛɛ wɔ, te ba lese be nae botɔɔ te be laŋa Ikonium. 52 Mɔna Yesu silala baŋ be kyaa botɔɔ nɛ dɔɔ, yɛɛ wɔ gyoŋ nideli na Wurubuarɛ feliŋ ŋon mɔ doo be man nideli.