Baruwa ya Paulo yoandikira
AEFESO
Tanga mbere
Baruwa hino ya Paulo kpwa afuasi a Jesu a mudzi wa Efeso, wayaandika ariphokala jela (soma 3:1). Mudzi wa Efeso kala ni mmwenga wa midzi mikulu ya utawala wa Arumi. Efeso kala ndiyo chandzo cha bishara na mali; piya kala kuna Ayahudi anji. Paulo waphiya hiko wakati wa charoche cha phiri na cha hahu cha kpwendatangaza habari nono kuhusu Jesu (soma chitabu cha Mahendo ga Mitume, sura ya 19) na achisagala kpwa muda wa kama miaka mihahu.
Baruwa yoandikirwa Aefeso inagomba kuhusu mpango wa Mlungu wa kuaokola anadamu. Paulo anaatambukiza kala Jesu wafwa msalabani ili ahukombole (1:7–8), ela Mlungu wamfufula, na sambi akala na Mlungu phatu pha ishima kulu, ambako anatawala vi sambi hata kare na kare (1:20–21).
Kano mbiri, Paulo anavoyera afuasi ayae hiko Efeso (1:15–23 na 3:14–21). Anamshukuru Mlungu kpwa sababu ya kuluphiro rao na mendzwa yao, naye anavoya Mlungu aajaliye amanye uwezo wa Mlungu urivyo wa ajabu na mendzwa ya Jesu isiyo na chipimo.
Dzambo ra afuasi osi kukala chitu chimwenga na Jesu ni muhimu sana himu baruwani, hata ganagombwa kano mirongo miiri. Paulo anaamanyisa Aefeso kala atu ariophaha maisha maphya analondwa kuhenda mahendo maphya (4:17—5:20).
Chisha, Paulo anafundza alume na achetu ao, avyazi na anache, na atumwa na asiokala atumwa kusagalato dza afuasi a Jesu alondwavyo kusagala (5:21—6:9). Mwisho, anafundza kuhusu silaha za viha za chiroho (6:10–20).
Maelezo muhimu kpwa chifupi
Mwadzo 1:1–2
Paulo anatogola Mlungu kpwa mpangowe wa kuokola atu 1:3—3:21
Maisha maphya ga afuasi a Jesu 4:1—5:21
Kuishi vinono na atu a phako kaya 5:22—6:9
Viha vya chiroho 6:10–24
1
1 1:1 Mahendo 18:19–21; 19:1Baruwa hino ila kpwangu mimi Paulo, mtume yetsambulwa ni Mlungu kpwa kumendzakpwe ili nihende kazi ya Masihi Jesu.
Nakuandikirani mwimwi atakatifu a Mlungu mkalao mudzi wa Efeso na ambao mu afuasi aaminifu a Masihi.* 1:1 Vitabu vyanjina vya kare tavina maneno higa: Mkalao mudzi wa Efeso.
2 Baba Mlungu na Bwana Jesu Masihi naakujaliyeni na mkale salama.
Mlungu naatogolwe kpwa mpangowe
wa kuokola atu
wa kuokola atu
3 Naatogolwe Mlungu ambaye piya ni Isengbwa wa Bwana wehu Jesu Masihi. Mana wahujaliya mambo manono ga chiroho galago dzulu kpwa kuhuunganisha na Jesu. 4 Mlungu wahutsambula hukale atu a Jesu. Wahutsambula hata kabila kadzangbweumba dunia, ili hukale atakatifu na bila lawama mbereze. 5 Mlungu waonato na achikata shauri kuhuhenda anae. Wahenda hivyo kpwa gara hurigohenderwa ni Jesu Masihi, kulengana na mpangowe na vyomhamira. 6 Nahumtogoleni Mlungu kpwa mbazize nyinji za ajabu arizohupha kpwa sababu ya arigohenda mwanawe ammendzaye sana. 7 1:7 Akolosai 1:14Mana Jesu ariphofwa msalabani hwakombolwa na huchiswamehewa dambi zehu. Gaga gakala kulengana na zo mbazize nyinji 8 arizohuonyesa. Mlungu wahupha marifwa gosi ga kuelewa njiraze, 9 na achihumanyisa mpangowe wa siri, arioupanga hangu kare kulengana na viratu arivyoona vinamhamira. Wakata shauri kumuhumira Jesu 10 kukamilisha mpango hinyo wakatiwe uchifika. Andakusanya vitu vyosi phamwenga, virivyo dzulu mlunguni na virivyo duniani. Naye Jesu ndiye ndekala mkpwulu.
11 Vitu vyosi vinahendeka kulengana na mpango na uamuzi wa Mlungu. Naye wakata shauri chimbere kuhutsambula hukale atue kpwa kuhuunganisha na Jesu. 12 Sambi swiswi ambao hu a kpwandza kumtarajiya Jesu, hunalondwa humtogole Mlungu kpwa ngumaye. 13 Mwimwi ambao simwi Ayahudi mwasikira maneno ga kpweli, yani habari nono kuhusu Jesu, ambazo zakureherani wokofu. Mwamkuluphira Mlungu, naye wakutiyani mola wa Roho Mtakatifu ariyehulaga kuonyesa kukala mu akpwe. 14 Mlungu wahuikira Rohowe dza mzamana hadi ndiphohukombola kabisa, hukale atue. Nahutogoleni utakatifu wa Mlungu!
Jesu ana uwezo
na andakamilisha chila chitu
na andakamilisha chila chitu
15 Enehu, násikira kala munamkuluphira Bwana Jesu na kumendza atu osi a Mlungu. Kpwa sababu iyo 16 sidzangbwericha kumshukuru Mlungu kpwa sababu yenu wala kuricha kukuvoyerani. 17 Navoya Mlungu wa Bwana wehu Jesu Masihi ambaye ni Baba wa nguma, akupheni ikima ya chiroho, na akumanyiseni arivyo, ili mummanye vinono zaidi. 18 Piya navoya mngʼazwe matso, ili mmanyeto chira mgodzeracho na ambacho wakuihirani. Chitu hichi ni ura urisi wa nguma ariolaga atakatifue. 19 Tsona mmanye uwezo wa Mlungu urivyo wa ajabu. Uwezo hinyo uhendao kazi kpwehu swiswi huriokuluphira ni sawa na uwezowe mkpwulu, 20 1:20 Zaburi 110:1ambao Mlungu wauhumira ariphomfufula Jesu. Kpwa kuhumira uwezo hinyo, wamuika mkpwono wa kulume, phatu pha ishima kulu sana, hiko mlunguni. 21 Phahi Jesu ana uwezo mkpwulu kuriko atawala na viumbe vyosi virivyo na uwezo, kula sambi hipha duniani hata kare na kare. 22 1:22 Zaburi 8:6 1:22 Akolosai 1:18Mlungu wamupha uwezo wa kutawala chila chitu. Chisha achimuhenda akale chitswa cha afuasie, 23 ambao ni mwiriwe. Nao afuasie anakamilisha kazi za Jesu,† 1:23 Ama: Kanisa rikale kamili dza viratu Jesu. akamilishaye chila chitu chila phatu.