Revelation
Hay Aat Ten Liblu
Hay Nangitudo' eten Liblu: hi Apostoles John (1:1, 4).
Hay Nangitud'an John eten Liblu: (1) nan kimmulug (1:1), ya (2) nan pitun himpampun an tatagun Apo Dios an ma'amu'amung hinan Provinciad Asia (1:4).
Hay Pohdon nan Ngadan ten Liblun Ibaga: hay nipa'innilan John, ya hay pohdon nan ngadan John an ibaga ya ma'ma'ullay hi Apo Dios.
Hay Gutud hi Nangitud'anan ten Liblu: hidin 95 A.D. nin.
Hay Teman ten Liblu: hay impa'innilan Apostoles John hi na'na'at eden timpuh nan pitu an himba'an hinan Provinciad Asia, ya nan ma'at hinan tataguh tun lutah udum di gutud hi Punligatan di Tatagu, ya nan Hinlibuy Tawon, ya ad abuniyan goh.
Hay Babluy hi Nalpuwan ten Liblu: nalpuh nan baludan hinan it'ittang an babluy hinan gagwan di baybay an ad Patmos, ya manu ay wah dih Apostoles John ti pinakak nan Alin hi Domitian hiyad Ephesus ta nibalud hidi.
Hay Outline ten Liblu:
Hay impa'innilan Apostoles John ya NAN NAꞋNAꞋAT EDEN TIMPU (1:1—3:22)
Hay impa'innilan Apostoles John ya NAN MAꞋAT HI PUNLIGATAN DI TATAGU (4:1—19:21)
Waday na"appuhin ma'at hinan a'aanan di pitun ammid (4:1—8:5)
Waday na"appuhin ma'at hinan puntalampetan nan pitun a'anghel (8:6—14:20)
Waday na"appuhin ma'at hinan ihiitan di pitun duyu (15:1—19:21)
Hay impa'innilan Apostoles John ya NAN MAꞋAT HINAN HINLIBUY TAWON (20:1-15)
Hay impa'innilan Apostoles John ya NAN MAꞋAT AD ABUNIYAN (21:1—22:21).
1
Heten libluy nitud'an an amin di aat di ma'at hi udum di algaw an impa'innilan* Heten hapit an impa'innila (unu revelation hinan hapit di English) di nalpuwan nan ngadan ten liblu. Apo Dios ay Jesu Kristu ta ipa'innilana goh hinan kimmulug ay Hiya. Ha"in an hi John an baal Jesus ya inila' an amin date ti hennagnay ohan anghel an nangipa'innilan ha"in. Ya an amin hatun intudo"u ya hiyanay tinnig'u ya dengngol'un nalpun Apo Dios an impa'innilan Jesu Kristun ha"in. Mawagahan nan tagun mamaha, ya mangngol, ya mangulug ay daten nitudo' eten liblu ti pa'amlongon Apo Dios hiya, ya adi madnoy at ma'at.
Hay Intudo' John hinan Kimmulug hinan Pitun Himba'an
Heten tudo"un da'yun i'ibban kimmulug ay Jesu Kristuh nah nan pitun ahimbahimba'an hinan Provinciad Asia ya nalpun ha"in an hi John. Hanan ahimbahimba'an ya ohan grupun di himba'an an umat hinan Group I unu Group II di AIBC ta engganah Group IX. Nan udumna ay danen pitun ahimbahimba'an ya nunheheggondah nan udum an himba'an, mu hay inadagwin di himba'an hinan heneggona ya nawaluy kilomitlu.
Hom'on ya ipalenggop ni' da'yun Apo Dios Inusal Apostoles John di duwan kalahin di apnga eden timpu. Hay nahhun an inalina an hom'on da'yu (unu charis) ya apngan di iGreece, ya hay netob hi inalina an ipalenggop da'yu (unu shalom) ya apngan di Hudyu. an wagwadah din penghana, ya ad ugwan, ya minaynayun hi enggana. Ya umat ni' goh hinay aton nan Na'abuniyanan an Lennawan pituy numbino'ob'on hi abalinanah hinagang Apo Dios an inumbun hinan umbunanan mumpapto'. Ya umat goh hina ay Jesu Kristu an hom'on ya palenggopon ni' da'yu. Hiyay edenol hi mangipa'innilah pohdon Apo Dios, ya Hiyay nahhun ya na'abbagbagtun minahuan Apo Dios, ya Hiyay Ap'apun an amin di a'alih tun luta.
Immannung an pohpohdon§ Hiyah ne agape hinan hapit di iGreece. ditu'un Jesus, ya inyatoynah nan krus di a'aliwan di bahol tu'u. At pot'on ditu'un middum ay Hiya, ya pento' ditu'un padi an mangat hi pohdon Amanan hi Apo Dios. At hiyanan Hiya ni' di mumpapto' ya madayaw hi enggana. Amen!* Hay pohdonan ibaga ya hene ya abuluto' ahan!
Nomnomonyu nan itudun nan Hapit Apo Dios an inalinay,
“Ti Hiya ya awniat
umalin middum hinan bunut.” Dan. 7:13.
Ya wada goh di ohan hinapitnan inalinay,
“Ya awniat tigon an amin di tatagu an ta"on nan namatoy ay Hiya,
ya hanan agguy kimmulug ay Hiya ya nidugah di puntutuyuanda ya tumata'otda.” Zech. 12:10.
An amin hatu ya makulug! Amen.
Hi Apo Dios an abalinanan amin ya inalinay, “Ha"in di alpuwan di an amin,§ Unu “Ha"in ya umata' hinan letra an alpha.” Hiyay hopap di letrah nan alphabet di iGreece. ya Ha"in di pogpog di an amin.* Unu “Ha"in ya umata' hinan letra an omega.” Hiyay angunuh an letrah nan alphabet di iGreece. Ha"in an Apun di an amin, ya wagwadaa' tuwalih din penghana ya ad ugwan, ya wagwadaa' goh hi enggana.”
Hay Nipattigan Kristu ay John
Ha"in an hi John an ibbayun middum hinan pumpapto'an Apo Dios ya umata' ay da'yun e'edpol'u tun punholholtapa' an dumalat di pangulug tu'un Jesu Kristu. Manu ay nipa'alia' hitud Patmos an babluy an nigagwah nan baybay Hete ya it'ittang an babluy an hay inadu"oyna ya hi'itangan himpulu ta tulun kilomitlu, ya hay inabellogna ya nahuluk hi onom di kilomitlu. Ya hay awadana ya hinan Baybay an Mediterranean, ya nawaluy kilomitlu di inadagwinah appit di pingit di lutah nan Provinciad Asia hi appit di alimuhan di algaw. Ya heten babluy hinan gagwan di baybay ya paddungnay baludan di iRome. ti hiyah te molta' hi nangitudtuduwa' hi Hapit Apo Dios, ya hay nangipa'innilaa' hi impa'innilan Jesus ay ha"in. Nibalud hi Apostoles John hidid Patmos. Mu hidin nun'alian Caesar Nerva (96-98 A.D.) ad Rome ya nibo'tan hi John, at mid mapto' ya immanamut ad Ephesus hi awadan di abungna, ya hidiy natayanah din 98 A.D. 10 Wa han ohan Duminggu§ Manu ay nidawat nan algaw an Duminggu ay Jesus ti hiyah ne algaw hidin namahuana. ya impa'enap nan Na'abuniyanan an Lennawan ha"in an waday dengngol'un ma"adngol an hapit hi appit di bonog'u an ay gangoh di talampet. 11 An inalinay, “Itudo'mun amin daten tigom hinan nali'up an pepel ta ipiyuymuh nan kimmulug ay Jesus hinan pitun ahimbahimba'an hi ad Ephesus, ya ad Smyrna, ya ad Pergamum, ya ad Thyatira, ya ad Sardis, ya ad Philadelphia, ya ad Laodicea.”
12 Ya nunligguha' ta tigo' henen himmapit ay ha"in, ya tinnig'u han pitun ipattu'an di hilaw an balitu'. 13 Ya hinan gagwan hanan balitu' an pumpattu'an hi hilaw ya waday timma'dog an lala'in ma'alih Imbaluy di Tagu* Hiyah ne na'ahhamad an pangali ay Jesu Kristu (Dan. 7:13; Mat. 9:6). an adu"oy di lubungna, ya waday inhabedangnah balitu' an balikis hi palagpagna. 14 Ya hay buu'na ya ma'appaha' an umat hi dutdut di kalnilu an ma'appaha' an ay dalallu, ya hay matana ya ay gumelageladaw an apuy. 15 Ya hay hu'ina ya umat hinan gambang an humili, ya hay hapitna ya umat hinan gongaah di mumpuyuu' an danum. 16 Ya inodnan di agwanay pitun bittuan, ya waday matadom an hinalung hi timidna. Ya hay angahna ya nidugah an humili an umat hinan potang hinan muntonga.
17 Ya hidin nanniga' ya natu"ina' hi inayungana, ya paddungnay unna' natoy. Ya indapanay agwanan ha"in, ya inalinay, “Adi'a tuma'ot ti Ha"in ya wagwadaa' hi enggana an mi'id di te"ana, ya mi'id di pogpogna. 18 Ya natoya' hidin hopapna, mu tigom an matagua' hi enggana! Ha"in di nangdon hi nitaguan di tagu, ya Ha"in di okod hi pangipa'aya' hi lennawadah unda matoy. 19 At itudo'mun amin hatun tinnigmun ma'at ad ugwan, ya nan ma'at hi pidwa. Hete ya outline di Liblu an Revelation: (1) nan tinnigmu ya Rev. 1:1-20; ya (2) nan ma'at ad ugwan ya Rev. 2:1-3:22; ya (3) nan ma'at hi pidwa ya Rev. 4:1-22:21. 20 Hay ipa'innilan nan pitun bittuan an tinnigmu ya didana nan pitun anghel an nepong hinan kimmulug hinan pitun babluy. Hay kulugon di udum hi aat ten pitun a'anghel ya waday ohan anghel an manalimun hinan hinohhan himba'an. Mu hay kulugon nan udum ya agguyda immannung an anghel ti pahtulda unu mun'endogda ya anggay ti hay ibalinan nan hapit an anghel ya nan nahnag, ya un nahnag goh nan pahtul. Ya kulugon nan udum an daten duwan kulugonda ya nepto' ti ta"on hi un waday anghel an manalimun hinan hinohhan himba'an ya wada goh di pahtul ya mun'endog an manalimun. At mid mapto' hi makulug hi aatna. Ya hay ipa'innilan nan pitun balitu' an ipattu'an di hilaw ya didana nan kimmulug hinan pitun ahimbahimba'an eden babluy.”

*1:1 Heten hapit an impa'innila (unu revelation hinan hapit di English) di nalpuwan nan ngadan ten liblu.

1:4 Hanan ahimbahimba'an ya ohan grupun di himba'an an umat hinan Group I unu Group II di AIBC ta engganah Group IX. Nan udumna ay danen pitun ahimbahimba'an ya nunheheggondah nan udum an himba'an, mu hay inadagwin di himba'an hinan heneggona ya nawaluy kilomitlu.

1:4 Inusal Apostoles John di duwan kalahin di apnga eden timpu. Hay nahhun an inalina an hom'on da'yu (unu charis) ya apngan di iGreece, ya hay netob hi inalina an ipalenggop da'yu (unu shalom) ya apngan di Hudyu.

§1:5 Hiyah ne agape hinan hapit di iGreece.

*1:6 Hay pohdonan ibaga ya hene ya abuluto' ahan!

1:7 Dan. 7:13.

1:7 Zech. 12:10.

§1:8 Unu “Ha"in ya umata' hinan letra an alpha.” Hiyay hopap di letrah nan alphabet di iGreece.

*1:8 Unu “Ha"in ya umata' hinan letra an omega.” Hiyay angunuh an letrah nan alphabet di iGreece.

1:9 Hete ya it'ittang an babluy an hay inadu"oyna ya hi'itangan himpulu ta tulun kilomitlu, ya hay inabellogna ya nahuluk hi onom di kilomitlu. Ya hay awadana ya hinan Baybay an Mediterranean, ya nawaluy kilomitlu di inadagwinah appit di pingit di lutah nan Provinciad Asia hi appit di alimuhan di algaw. Ya heten babluy hinan gagwan di baybay ya paddungnay baludan di iRome.

1:9 Nibalud hi Apostoles John hidid Patmos. Mu hidin nun'alian Caesar Nerva (96-98 A.D.) ad Rome ya nibo'tan hi John, at mid mapto' ya immanamut ad Ephesus hi awadan di abungna, ya hidiy natayanah din 98 A.D.

§1:10 Manu ay nidawat nan algaw an Duminggu ay Jesus ti hiyah ne algaw hidin namahuana.

*1:13 Hiyah ne na'ahhamad an pangali ay Jesu Kristu (Dan. 7:13; Mat. 9:6).

1:19 Hete ya outline di Liblu an Revelation: (1) nan tinnigmu ya Rev. 1:1-20; ya (2) nan ma'at ad ugwan ya Rev. 2:1-3:22; ya (3) nan ma'at hi pidwa ya Rev. 4:1-22:21.

1:20 Hay kulugon di udum hi aat ten pitun a'anghel ya waday ohan anghel an manalimun hinan hinohhan himba'an. Mu hay kulugon nan udum ya agguyda immannung an anghel ti pahtulda unu mun'endogda ya anggay ti hay ibalinan nan hapit an anghel ya nan nahnag, ya un nahnag goh nan pahtul. Ya kulugon nan udum an daten duwan kulugonda ya nepto' ti ta"on hi un waday anghel an manalimun hinan hinohhan himba'an ya wada goh di pahtul ya mun'endog an manalimun. At mid mapto' hi makulug hi aatna.