11
Hay Na'abakan nan Mangipaligligat hi Ibbadan Tagu
Inalin goh Apo Dios di,
“Da'yun iLebanon ya adiyu hawanan nan buhhu'an di inalahanyu
ta umali nan apuy an mumpanghob hinan a'ayiwyu an cedar!
Ya kumila ayun bolbol ti nun'atu"in mahkay nan mun'aphod an ayiw an cedar!
Ya ta"on goh da'yun a'ayiw an oak ad Bashan ya kumila ayu
ti nan tatagu ya punlongohda nan a'ayiw hinan inalahan!
Ya nidugah di lumugwaan nan mumpumpahtul ti mi'id mahkay pumpahtulanda,
ya ta"on goh nan layon ti nun'apa"i nan a'ayiw hinan pingit di Wangwang an Jordan an punhituwanda!”* Hay itudun ten verses 1-3 ya mapa"i nan tulun babluy an ad Lebanon, ya ad Bashan, ya nan babluy an wah nan pingit di Wangwang an Jordan ti du'gon nan Hudyu nan Alin Pento' Apo Dios an umuy ay dida (verses 4-14). Ya immannung an na'at ti pina"in nan iRome hanan lugal hidin nama"iandah nan siudad ad Jerusalem hidin 70 A.D. ya nan nundengwan babluydad Masada hidin 73 A.D.
Nan Duwan Kalahin di Mumpahtul
Ya inalin goh Apo Dios an Dios'u di, “Ipapto'mu nan tatagu' an umat'ah nan mumpahtul hinan kalnilun nadedennan an mapalti. Ti ini ya nan luma'u ay dida ya paltionda dida, mu adida mamolta. Ya inalin goh nan nangila'un diday, Madayaw hi Apo Dios ti immadangyan tu'u mahkay! At danen mumpahtul ay dida ya mi'id ahan di homo'dan dida! At hiyanan idinong'un mammo' hinan tatagun numpunhitun nen babluy, at pun'ipapatoy'u didah nan heneggonda ya hinan mumpumpapto' ay dida. Nan Gobelnadol an hi Pontius Pilate (26-36 A.D.) di oha ay dida, ya umat goh hinan a'alid Rome eden timpu an da Caesar Augustus (44 B.C.-14 A.D.; Lk. 2:1), ya hi Caesar Tiberius (14-37 A.D.; Lk. 3:1), ya hi Caesar Caligula (37-41 A.D.), ya hi Caesar Claudius (41-54 A.D.; Ac. 11:28; 18:2), ya hi Caesar Nero (54-68 A.D.; Phil. 4:22), ya hi Caesar Galba (68-69 A.D.), ya hi Caesar Otho (69 A.D.), ya hi Caesar Vitellius (69 A.D.), ya hi Caesar Vespasian (69-79 A.D.), ya hi Caesar Titus (79-81 A.D.), ya hi Caesar Domitian (81-96 A.D.). Ya nidugah an mipaligligatda, mu adi' damdama baliwan dida. Ha"in an Dios di nanapit ete.”
At inunud'un hi Zechariah nan intudun Apo Dios ay ha"in ta impahtul'uy kalnilun nidadaan an mapalti. Hay ipa"el Zechariah ya nan Alin Pento' Apo Dios an hi Jesu Kristu. Ya innal'u han duwan hul'ud, ya nginadna' nan oha ta hi Mahmo', ya nan oha ya nginadna' ta hi Pun'u'unnudan. Ya un himbulan di naluh ya impa'aan'u din udum an tulun mumpahtul an namohol ay ha"in.§ Mid mapto' ya itudunay aat nan tulun kalahin di tagu an nan propeta, ya padi, ya nan huwis (unu nan mumpapto' hi gubilnu).
Mu nan kalnilu' ya palpaliwan ya binohola' ay dida, ya nidugah goh an impahigaa'. At inali' ay diday, “Bo'on mahkay ha"in di mumpahtul ay da'yu! At wada ay di magadyuh an matoy ya hene ta awahyu, ya hanan ma'angang ya awahyun mangihdah nan odol di ibbayun tagu!”* Immannung an na'at hene ti intudun Flavius Josephus (37-100 A.D.) an ohan Hudyun nuntudo' hidin na'at hidin penghana an hidin nunli'uban nan iRome hinan siudad ad Jerusalem hidin 70 A.D. ya inihdan nan Hudyuy lamoh di ibbadan tagu ti napuh di ononda.
10 At innal'u din hul'ud an nipa"elan di ulay'u an din nangadnan hi Mahmo', ya inipung'u ta ipattig'un pinogpog Apo Dios nan ni'tulaganan da'min holag Israel. Hay ituduna ya mabalin an umalid Israel nan iRome ta pa"ionday babluyda ti mid aton Apo Dios an manalimun hinan Hudyu ta mabaliwanda. 11 At henen algaw di napogpogan nan intulag'un dida, at din ay nun'aligatan an kalnilun nanannig ay ha"in ya inninnilada mahkay an nan ato'ato' ya hiyah ne penhod Apo Dios an mipa'innilan dida.
12 Ya inali' ay diday, “Gulat ta pohdonyu ya idatyuy bino'la'. Mu adiyu ay ya ta"ongkay.” At indatday bino'la' an tulumpuluy palatan silver. Hiyah ne balul di himbut an naha'gudan hi baka (Ex. 21:32), at un itang ahan an pihhu. Hay ipaddunganan ditu'ud ugwan ya gulat ta bumo'lay ohan nala'eng an karpenteroh ohan algaw ay ditu'u mu un leman pihhuy idat tu'un hiyah bino'lana at munha'it di punnomnomana. At hay ituduna ya penpenhod nan ay kalniluy apogpogan nan niyatandan Zechariah an umat hinan pamhodan nan a'ap'apun di Hudyuh apogpogan nan niyatandan Jesus an nan Alin Pento' Apo Dios.
13 At inalin Apo Dios ay ha"in di, “Ipa'wahmu hanah nan munduwin§ Manu ay hay munduwin nin di nangipa'wahana ti nan balul di palatan impa'wahna ya umat hinan balul di do'ol an duwinona an ag'agadan mapa"i. ti na'ampaa' ahan anun tagu!” At inah'upa' han munduwin an wah nan gettaw di Timplun Apo Dios, ya impa'wah'un hiya din silver.* Mat. 27:10.
14 Ya inipung'u goh din miyadwan hul'ud an din nangadnan hi Pun'u'unnudan. Ta mipa'innila an mi'id mahkay di pun'u'unnudan nan iJudah ya nan i'Israel. Hidin napa"ian nan siudad ya Timplun Apo Dios ad Jerusalem ya nipiwa'at nan Hudyuh anasyonasyon hi awadan nan Hentil, at napogpog mahkay nan nasyonda. Ya agguy nunlammung nan iJudah ya i'Israel ta engganah din May 15, 1948 A.D. hidin na'amman nan nasyon ad Israel.
15 Ya inalin goh Apo Dios ay ha"in di, “He"a goh di mumpahtul, mu ad ugwan ya umat'ah nan nakudang di nomnomna an mumpahtul. 16 Ti ad ugwan ya pot'o' di ohan mangipahtul Hay ohan nipa'annungan ten nipa'innila ya hi Simeon bar Kosiba an ohan Hudyun nangitnud hinan tindalunan gimmubat hinan iRome hidin 132-135 A.D., ya hiyay intudun nan ohan muntudtuduh nan Hudyu an hi Rabbi Akiba an Alin Pento' Apo Dios an immali. Mu hay oha goh hi impa'innilana ya hi AntiKristu an mi'bohhol ay Jesu Kristuh nan Punligatan di Tatagu. hinan kalnilu eten babluy an manginganuy hinan kalnilu an magadyuh an matoy, unu adi manganap hinan way ma'utaw, unu adi mangagah hinan way mahugatan, unu adi mamangan hinan na'angang an wah di. Mu unnaat goh pun'ihda nan lamoh di mun'ataban kalnilu, ya nunluh'ubna nan u'ubda.§ Heten mumpahtul ya na'ekkotan ahan ti adina halimunan nan ipapto'na ti un anggay di odolnay nomnomona. At ta"on un nan u'ub di kalnilu ya usalona ti waday amaphodnan hiya.
 
17 At mamolta ahan nan nappuhiy ugalinan mumpahtul
an manginganuy hinan kalnilu ta omod un mapatoy!
Ya olom ni' ya mami'id di bi'ah di ngamayna ya nan amaptag di matana
an dumalat nan gubat ta madahay ya mabulaw goh nan agwan an matana!”

*11:3 Hay itudun ten verses 1-3 ya mapa"i nan tulun babluy an ad Lebanon, ya ad Bashan, ya nan babluy an wah nan pingit di Wangwang an Jordan ti du'gon nan Hudyu nan Alin Pento' Apo Dios an umuy ay dida (verses 4-14). Ya immannung an na'at ti pina"in nan iRome hanan lugal hidin nama"iandah nan siudad ad Jerusalem hidin 70 A.D. ya nan nundengwan babluydad Masada hidin 73 A.D.

11:6 Nan Gobelnadol an hi Pontius Pilate (26-36 A.D.) di oha ay dida, ya umat goh hinan a'alid Rome eden timpu an da Caesar Augustus (44 B.C.-14 A.D.; Lk. 2:1), ya hi Caesar Tiberius (14-37 A.D.; Lk. 3:1), ya hi Caesar Caligula (37-41 A.D.), ya hi Caesar Claudius (41-54 A.D.; Ac. 11:28; 18:2), ya hi Caesar Nero (54-68 A.D.; Phil. 4:22), ya hi Caesar Galba (68-69 A.D.), ya hi Caesar Otho (69 A.D.), ya hi Caesar Vitellius (69 A.D.), ya hi Caesar Vespasian (69-79 A.D.), ya hi Caesar Titus (79-81 A.D.), ya hi Caesar Domitian (81-96 A.D.).

11:7 Hay ipa"el Zechariah ya nan Alin Pento' Apo Dios an hi Jesu Kristu.

§11:8 Mid mapto' ya itudunay aat nan tulun kalahin di tagu an nan propeta, ya padi, ya nan huwis (unu nan mumpapto' hi gubilnu).

*11:9 Immannung an na'at hene ti intudun Flavius Josephus (37-100 A.D.) an ohan Hudyun nuntudo' hidin na'at hidin penghana an hidin nunli'uban nan iRome hinan siudad ad Jerusalem hidin 70 A.D. ya inihdan nan Hudyuy lamoh di ibbadan tagu ti napuh di ononda.

11:10 Hay ituduna ya mabalin an umalid Israel nan iRome ta pa"ionday babluyda ti mid aton Apo Dios an manalimun hinan Hudyu ta mabaliwanda.

11:12 Hiyah ne balul di himbut an naha'gudan hi baka (Ex. 21:32), at un itang ahan an pihhu. Hay ipaddunganan ditu'ud ugwan ya gulat ta bumo'lay ohan nala'eng an karpenteroh ohan algaw ay ditu'u mu un leman pihhuy idat tu'un hiyah bino'lana at munha'it di punnomnomana. At hay ituduna ya penpenhod nan ay kalniluy apogpogan nan niyatandan Zechariah an umat hinan pamhodan nan a'ap'apun di Hudyuh apogpogan nan niyatandan Jesus an nan Alin Pento' Apo Dios.

§11:13 Manu ay hay munduwin nin di nangipa'wahana ti nan balul di palatan impa'wahna ya umat hinan balul di do'ol an duwinona an ag'agadan mapa"i.

*11:13 Mat. 27:10.

11:14 Hidin napa"ian nan siudad ya Timplun Apo Dios ad Jerusalem ya nipiwa'at nan Hudyuh anasyonasyon hi awadan nan Hentil, at napogpog mahkay nan nasyonda. Ya agguy nunlammung nan iJudah ya i'Israel ta engganah din May 15, 1948 A.D. hidin na'amman nan nasyon ad Israel.

11:16 Hay ohan nipa'annungan ten nipa'innila ya hi Simeon bar Kosiba an ohan Hudyun nangitnud hinan tindalunan gimmubat hinan iRome hidin 132-135 A.D., ya hiyay intudun nan ohan muntudtuduh nan Hudyu an hi Rabbi Akiba an Alin Pento' Apo Dios an immali. Mu hay oha goh hi impa'innilana ya hi AntiKristu an mi'bohhol ay Jesu Kristuh nan Punligatan di Tatagu.

§11:16 Heten mumpahtul ya na'ekkotan ahan ti adina halimunan nan ipapto'na ti un anggay di odolnay nomnomona. At ta"on un nan u'ub di kalnilu ya usalona ti waday amaphodnan hiya.