Luke Kapãyĩĩ
Yesu wĩĩ na
1
Saba nwo wãyrũhũ yĩŋ
1 Tohofile, waa u wãdyaha ne. Kai- nkãy ke pye wo nsoho wo Yesu cãã na, nawee- mpãy ke wãyrũhũyaha fe gbe. 2 Mpãy ter ke kai- fegbesaha yãã yĩnde ne, ma ke yar wo na. Poofa n nii le Yãhã kapãyĩĩ pããfa. 3 Wãdyaha Tohofile, ta bya tẽ ke kai- luhu, n ke gbe ke ya wuhu na, ma ke yey fũũ, ma ke tɛrsaha cã. Koo kẽ ta n yee n ga ke yrũhũ yaha, ma gbe ke fegbecãã na, ma ga waa ke kuasaha na. 4 N ke yrũhũ ma kẽ, ma waha cã kai- nkãy nawee- ma yar Yesu wĩĩ na, cĩĩnde wũhũ kẽ ke ne.
Dyakaridya u cɔɔ Lisabɛte ne
5 Cãã gii cãã na Yɛrɔte tuu pye Yudɛ kui yahaseefua, Yãhã yũndefua waa pye pe naa n yee Dyakaridya. Pe Yãhã yũndefa laam wo, mpãy pye pe naa n yee Dabyafa. U Dyakaridya pye poo waa. Pe naa u Dyakaridya cɔɔ yee Lisabɛte. U Dyakaridya tesẽ u Lisabɛte ne, pe pye u faale Yãhã yũndefua Yarɔ̃ nwoŋ pii. 6 Dyakaridya tesẽ Lisabɛte ne, pe syãm byɛ ba sroŋ Yãhã yĩnde na, ma naa n yãr Yãhã kãnde wo. 7 Lisabɛte -sẽ pye cayroŋ. Nanlɛr n sya ba nɔ pe na, pe sẽ kicar nen waa gɛ yãã see ye.
U yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ Gaburɛle Nsãn wãsee wĩĩ cãã yar yaha
8-9 Per gaa, Dabyafa tẽn tẽ lay ba maha nɔ ke Yãhã kangbãŋ laam wo. Dyakaridya n yãŋ yi loo tẽn na. Loo ne u Dyakaridya pye ke Yãhã kangbãŋ laam wo, ma naa wusuna le naa laam wo. 10 U wusuna leyale wo naa wo, nabuar pye nkur ye, pe yɛr naa Yãhã nar.
11 Loo nde pyeyale wo, Yĩŋfua Yãhã yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ waa n fe gbe yi u Dyakaridya na ke Yãhã kangbãŋ laam wo, ke wusuna suhusaha fla kãndigi koho kuɛ ye. 12 Dyakaridya n u yãã, ma nii n sege fyar koho wo. 13 U yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ n u pye ma yee: «Dyakaridya, maʼa n fya ye, taa naa Yãhã nar lii ne, ke le sya ma ye. Ma cɔɔ ga lai gbe, u naa kicar waa see, ma u myaha taha Nsãn. 14 U wãsee wĩĩ ga ba ma laam sroŋ flege ma kẽ. Nabuar ga ba naa nuhu di loo na. 15 U ga ba nii naweengbãŋ Yĩŋfua Yãhã ye. U saa ba naa defĩĩ wɔ, tesẽ sẽm mpãy syi ne pe nawee yigi ye. U wãyitãŋ u nahafua laha wo, Yãhã Yrã Fãnga ga ba dye u wo, ke u laam yĩĩ. 16 U ga ba ta Yiisrɛfa busãã n dur naa n yãr Yĩŋfua Yãhã kãnde wo. 17 Yãhã ga ba ta u n Yãhã kai- cã, tuu maha fãnga yãã mii faale Yãhã kaplãŋ tɔ̃rfua Yeli wãŋ syi dyaŋ. Loo ga ba ta u n tuhufa wãã le pe kicar ne, tuu kapeepyefa ta pe n koho klaha, pe naa pe troho tãhã naweeyɔ̃m yor wo. U ga ba nawee- gbihi ta Yĩŋfua Yãhã kẽ.»
18 Dyakaridya n u yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ pye ma yee: «Lii raa tɔ̃r nde, n waha le syi sya la n yee cĩĩnde? Ndoo ta cɔɔ ne, wo sẽ lɛ tɛr la syihi wãsee na?» 19 U yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ n u yɛ̃ wãã sya ma yee: «Ndoo kẽ Gaburɛle, n ma Yãhã tãy ma ke laam wũhũ pye. Koo ke ra lɛhɛ wãã ma ye, n ba le kapãyĩĩ nde tɔ̃r ma ye. 20 Kaplãŋ nkãy tẽ pãã ma ye, le kai pyeyale ma ba nɔ, le ga pye. Taa sẽ -sẽ ra kaplãŋ sya cĩĩnde ye, maa nii bebe ma yɛ̃ ga mar ma ye, ma saa waha naa n pãã ye. Kai- ngĩĩ ga ba pye, ma yɛ̃ n cã kuã, ma n waha dur naa n pãã.» 21 Loo yale wo, te nabuar rii te pye nkur ye, te naa Dyakaridya sẽŋ. U tee ba ma kuee tɛr ke Yãhã kangbãŋ laam wo, le n pe laam wɔ. 22 U n ba yi, u sẽ waha pãã pe nabuar ne ye, pe n cã ma yee u ba ngaa yãã wãytãã wo ke Yãhã kangbãŋ laam wo. U ba naa kluɛ ya yãhã kaplãŋ draha wo, u yɛ̃ ba mar.
23 Dyakaridya kai- wãpyeŋ lay n ba kua ke Yãhã kangbãŋ wo, u n dur ga u kaha wo. 24 Loo kur ye, u Dyakaridya cɔɔ Lisabɛte n ba lai gbe, ma naa n kuee kaha ya laam wo yrey bua, u sẽ naa n yi ye. U laam wo, u naa le ga ma naa n yee: 25 «-Ye naa Yãhã yãŋ ke nde pye ra kẽ. Ke sroŋ yɛr yagaa ra fyar wãgbekãã wĩĩ na ra na, ta n ga waha yĩŋ kuã yir naa nawee- yãŋ. Pe saa naa ra yãŋ cayroŋ nantãŋ ye.»
U yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ Gaburɛle Yesu wãsee wĩĩ cãã yar yaha
26 Lisabɛte lai yrey kuay wuhu, Yãhã n ke yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ Gaburɛle nɔ wãã Galɛlɛ kãntraha klo nde laam wo pe n yee Nasarɛte. 27 U n ka capua waa fla na pe naa n yee Maari. U sẽ -sẽ ba naa cã wa ye. Pe ba yɛr u wãwãã wĩĩ na cɔɔ, naa waa kẽ pe naa n yee Yosɛfe. U Yosɛfe faale wãdyaha bii kẽ Dawide ne, wii tuu bii pye Yiisrɛfa yĩŋfua faale wo.
28 U yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ n dye ga u Maari fla na, maa u pye ma yee: «N ma syar Maari, mboo wii, ma yãŋ yi. Yĩŋfua Yãhã ma ma ne.» 29 Maari tuu kaplãŋ ngĩĩ luhu, tuu ga lii pye u sẽ le cã ye. U n nii le ga u laam wo ma yee: «Syaha nge yĩŋ kẽ lii ne?» 30 Loo na, u yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ n u pye ma yee: «Maari, maʼa n fya ye. Yãhã ke laantãr yar ma na. 31 Maa ba lai gbe, ma naa kicar waa see, ma ba u myaha taha Yesu. 32 U myaha ga ba gboho, pe ga ba naa u yee ke Yãhãngbãŋ Dya. Yãhã ga ba u faale wãdyaha Dawide yĩnfar wãã u kẽ. 33 U ga ba nii Yiisrɛ kur Yĩŋfua. Too yĩnfar nde saa ba sya kãã yãã u koho wo ye, u n kuee yai tãŋ Yĩŋfua.»
34 Maari n u yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ pye ma yee: «Eh, n ga pye mii n waha lai gbe, tẽ sẽ -sẽ naa cã wa ye?» 35 U yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ n u pye ma yee: «Yãhã Yrã Fãnga ga ba tege ma na, Yãhãngbãŋ Fãnga ga ba paha tã ma na mii yĩm wãŋ syi dyaŋ. Koo syi kẽ, kicaryɔ̃ wii u n pai see, pe ga ba naa u yee Yãhã Dya. 36 Ma nwoŋfua Lisabɛte, u wãlɛ naa byɛ ne, u ma lai ne, u ga ba naa kicar see. Pe sẽ ba naa n yee la, a u ma cayroŋ? Yagaa u ma yrey kuay lai ne. 37 Cã, laa sẽ Yãhã yia ye.»
38 Loo na, Maari n yee: «N nwo, n ma Yãhã koho wo. Taa le tɔ̃r mii, le -sẽ pye koo syi.» Loo kur ye, u yãhãyĩŋ tẽnlɛhɛ Gaburɛle n tɛr.
Maari ka Lisabɛte fla na
39 Too plii na, Maari n yir ma Yudɛ yãy klo laa kãnde sya, ma tɛr farfar Lisabɛte fla na. Loo klo nde wo, Lisabɛte ye pye ke fla na u puai Dyakaridya ne. 40 Maari n ga dye pe kaha wo, ma Lisabɛte syar. 41 Yaliile Lisabɛte tuu u syaha yĩmbui luhu, kicar wii tuu pye u laha wo u n u ya yɛhɛ. Yãhã Yrã Fãnga n dye u Lisabɛte wo, ma u laam yĩĩ. 42 U n tẽ sya ma yee: «Maari, Yãhã kaa taha ma na, ma tɛr ca byɛ yaha. Ke maha kaa taha u kicar na, wii raa n pai see. 43 Nawee la ta syi ne, ta Yĩŋfua nahafua n sya yir ba ra fla na? 44 Ma sẽ yãã, yaliile tẽ ma syaha luhu, nuhu n u kicar yigi, u n sya u ya yɛhɛ ta laha wo. 45 Ma wĩĩ yɔ̃, mboo wii taa Yĩŋfua Yãhã kaplãŋ sya cĩĩnde, kaplãŋ nkãy ke ba tɔ̃r ma ye.»
Maari Yãhã sey
46 Maari n too Yãhã wãsey na ma yee:
«N Yĩŋfua Yãhã sey,
47 n nuhu di, Yãhã ma ra Syayahafua.
48 Ke fãy sya, ma kuɛ tege ma ra syi yãŋ,
ndoo wii tẽ ma ke koho wo.
Yagaa, ta myaha ga ba dye kuee yai tãŋ
kãntrahafa byɛ yɛ̃ wo,
pe n naa le pãã pe yee:
Cɔɔ nwo wĩĩ fĩhĩ yɔ̃ cĩĩnde.
49 Ye sẽ yãã, Yãhã kayũhũ pye ra kẽ,
nkãy ke gbaha.
Ke miingbãŋ kai- laha.
50 Mpãy byɛ pe n luhu ke ye,
ke ke laantãr yar pe na yalebyɛ.
51 Ke kãnkai- sroŋ pye ke ya koho fãnga kãmay na.
Ke fyar ta yataŋfa na.
52 Ke nangbãm ta pe n kuã too,
ma naflam ta pe n kuã yir.
53 Ke fããfa ta klafa,
pe n yãã ma sya ta tɛr pe wãdiŋ yaha.
Ke walefa dur wãã kãnwai ne.
54 Yãhã ke laantãr yar wo faale wãlɛ na.
Ke dye Yiisrɛfa kuɛ ye,
Yiisrɛfa mpãy pe pye ke koho wo.
55 Ke bii yɛ̃ tɛr Brama ye tesẽ u kur ne,
ma yee ke ga naa ke laantãr yar
pe na yalebyɛ.»
56 Loo kur ye, Maari n kuee yrey tãã syi Lisabɛte fla na, ma cã ba dur tɛr u kaha wo.
Nsãn wãsee
57 Lisabɛte seeper n ba nɔ, u n naa ricar see. 58 Loo kafuɛ̃ n yi, u kasohowai n le luhu tesẽ u kahafa ne. Pe n nii nuhu di, ma nii n yee Yãhã ke laantãr yar Lisabɛte na. 59 Plii kuatãã wuhu, nawee- n pe ya wãã ba u kicar kũũsaha wo. Pe n yee poo ga u tuhufua Dyakaridya myaha gbe pe taha u na. 60 U kicar nahafua n pe pye ma yee: «Aye, ye tyii u myaha n nii Nsãn.» 61 Pe n u pye ma yee, a u nwoŋfua waa myaha sẽ pye yãã Nsãn ye, a poo saa waha koo myaha nge gbe pe taha u kicar na ye. 62 U kicar tuhufua tuu sẽ -sẽ waha naa n pãã ye, pe n kluɛ yãhã wãã u ye, a ter myaha gii yai ke taha u kicar na. 63 Dyakaridya n kluɛ yãhã wãã pe ye, pe n kla wãã u kẽ, u n yrũhũ ke na ma yee: «Nsãn ke ma u kicar myaha.» Le n pe byɛ fe gbe. 64 Loo yalebya wo, Dyakaridya yɛ̃ n kuã, u n too Yãhã wãsey na ma sya nii yĩmbui yir.
65 Loo nde le pye ke syi, pe klofa byɛ n fya, le kapãn n cããŋ yi Yudɛ yãy teebɛhɛ byɛ wo. 66 Le n nii, wii ma le luhu, u ga naa laam ga u yee, a kicar nwo ma ba lɛ, u ga ba nii nwasyipyefua? Yãhã yĩnde -sẽ pye u kicar na yalebyɛ.
Dyakaridya Yãhã sey, ma kai- yar yaha
67 Yãhã Yrã Fãnga n dye u kicar tuhufua Dyakaridya laam wo, ma u yĩĩ. Kai- nkãy ke n pai pye, u n too ke na ma nii ke yar n yaha ma yee:
68 «Wo Yĩŋfua wii u ma Yiisrɛfa Yãhã,
ke myaha yai ke gboho nawee- byɛ yɛ̃ wo.
Ke wo kuɛ yãŋ, ma wo sya yaha.
69 Ke u Syayahafua yĩŋ yi
wo faale yĩŋfua Dawide nwoŋ wo,
ma fãnga wãã u kẽ.
70 Yĩŋfua Yãhã bii ke kaplãŋ tɔ̃rfayɔ̃m ta
pe n bii loo nde cãã yar yaha faale wo ma yee,
71 Yãhã ga ba dye wo kuɛ ye.
Ke u Syayahafua nɔ wãã wo ye,
u n wo sya yaha wo napĩĩ- koho wo,
tesẽ mpãy ne wo wĩĩ fũhũ pe ye.
72 Ke bii wo wãlɛ pye ma yee,
koo ga ba ke laantãr yar pe na,
koo saa faha yãã ke naambiyãr na ye.
73 Ke sẽ bii yɛ̃ tɛr la
wo faale wãdyaha Brama ye koo syi?
74 Ke ga ba wo sya yaha wo napĩĩ- fãnga koho wo,
wo n waha naa ke laam wũhũ pye,
ntãncɛr saa pye nantãŋ ye.
75 Loo na, wo ga nii Yãhã nawee-,
wo ga maha naa n sroŋ ke yaha ye yalebyɛ.
76 Ta dya, mboo na, pe ga ba naa ma yee
Yãhãngbãŋ kaplãŋ tɔ̃rfua.
Maa ba cãã yi Yĩŋfua yahasee ye,
ma u kãnde gbihi yaha u kẽ.
77 Taa u nawee- yar, u n pai pe sya yaha,
u pe kapee- laha kãã pe yĩŋ na.
78 Ye sẽ yãã,
Yãhã n traha ke ke laantãr yar wo na,
koo syi kẽ ke ga ba ta ke cãã- n pa wo ye,
mii yainsatãhã wãŋ syi dyaŋ.
79 Loo na, mpãy pe nii wam wo Yãhã kuɛ ye,
tesẽ mpãy ne pe gbã fya,
poo cãã- ga pa pe ye.
Ke syi, wo byɛ n waha naa n yãr
Yãhã yrĩŋ kãnde wo.»
80 U kicar nii n lɛ, u yĩntaha nii n too. Tuu ba nii naanfuɛ̃, u n ga kuee dragba gaa laam wo yatata. Per gaa, u n cã ba u ya yi Yiisrɛ kur n u yãã.