5
Yẹ́sụ̃ ímbá ꞌbá rĩ pi írã drị̃gé
(Lúkã 6:20-23)
1 Yẹ́sụ̃ kã ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi ndreé, ĩri ní ꞌdezú mụzú írã drị̃gé ꞌdãlé, ĩri ní úrízú vũgá. Ĩrivé ꞌbá ĩri ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ní ímụ́zú ĩri vúgá nõlé. 2 Ĩri ní íꞌdózú kộpi ímbázú, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ,
3 “ꞌBá ẹ́sị́ ꞌbãꞌbée Múngú drị̃gé rĩ pi, Múngú ri kộpi ní tãkíri sẽ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã kộpi fi mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ agá rá.
4 ꞌBá riꞌbá ngoꞌbá ĩzãngã ĩzãngã rú rĩ pi, kộpi tãkíri ị́sụ́ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã ĩ ímụ́ kộpi ẽ ẹ́sị́ ũmĩ rá.
5 ꞌBá adriꞌbée tã be mãdã rĩ pi, kộpi tãkíri ị́sụ́ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã kộpi ímụ́ ngá Múngú ní ẹzịị́ rĩ ị́sụ́ vũ drị̃gé nõgó rá.
6 ꞌBá ẹ̃bị́rị́ be, ãzini úvá ꞌbãꞌbá tã pịrị ꞌozú rĩ pi, kộpi tãkíri ị́sụ́ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã tã pịrị kộpi ní lẽé rĩ, kộpi ị́sụ́ rá.
7 ꞌBá ẹ́sị́ be múké rĩ pi, kộpi tãkíri ị́sụ́ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã Múngú ri ímụ́ ẹ́sị́ múké ꞌbã kộpi ní rá.
8 ꞌBá ẹ́sị́ be ule rĩ pi, kộpi tãkíri ị́sụ́ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã kộpi ímụ́ Múngú ri ndre rá.
9 ꞌBá tãkíri íjị́ꞌbá ꞌbá rĩ pi ãsámvú gé rĩ pi, kộpi tãkíri ị́sụ́ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã Múngú ri ímụ́ kộpi zị anji ívé ni.
10 ꞌBá ĩ ní ọ̃cụ̃ụ́ ĩzãngã nyaá tã pịrị ã tã sĩ rĩ pi, kộpi tãkíri ị́sụ́ rá,
ãꞌdiãtãsĩyã mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ adri kộpivé ni.
11 “Ĩmi ꞌbá ĩ ní rií uꞌdaá, ĩ ní rií ọ̃cụ̃ụ́ ĩzãngã nyaá, ãzini ĩ ní rií ũnjõ ụ́lị́ ĩmi drị̃gé mâ tã sĩ rĩ pi, ĩmi tãkíri ị́sụ́ rá. 12 Ĩmi únjíkí, ĩmi adrikí ãyĩkõ sĩ, ãꞌdiãtãsĩyã ãndẽma ãmbúgú ĩmi ũfẽzú rĩ, ĩri ĩmi tẽ ꞌbụ̃ gé ꞌdãáꞌdã. Nẹ́bị̃ ọ́tụ́ ĩmi sĩ drị̃drị̃ rĩ pi, ọ̃cụ̃kí nyo kộpi ĩzãngã nyaá sụ̃ ĩmi ní nyaá ꞌdĩri tị́nị.
ꞌBá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi adrikí sụ̃ ẹ̃ꞌyị́ tị́nị ãzini ụ̃tụ́ŋá tị́nị
(Mãrákõ 9:50; Lúkã 14:34-35)
13 “Ĩmi adrikí sụ̃ ẹ̃ꞌyị́ tị́nị vũ drị̃gé nõgó. ꞌBo ẹ̃ꞌyị́ rĩ vé sị́ asuúpi asuasu rĩ ícá dõ ãlákála gí, ĩ ícó gõ ĩri údé, ã asu rí asuasu íngóni? Gõ adrií múké ngá áꞌdízú ãní ku, ĩ ꞌdụ dã vũgá, ꞌbá rĩ pi utu pá sĩ.”
14 “Ĩmi adrikí sụ̃ụ́ ụ̃tụ́ŋá riípi ãngũ ĩmgbẽrẽépi vũ drị̃gé nõgó rĩ tị́nị. Kụ̃rụ́ ĩ ní sịị́ ánga drị̃gé rĩ, ĩri índré ku ãngũ ule gá. 15 ꞌBá ãzi ícó lámbã ꞌyũú ũdrí ụ̃pị̃ị́ drị̃ ni gé cí ku, ĩri lámbã rĩ ꞌbã mísá drị̃gé, ĩri ãngũ ĩmgbẽrẽ ku uletere ꞌbá rĩ pi ní jó agá ꞌdãá. 16 Lẽ kpá ĩmivé ãcí ã dị̃ dị̃ ꞌbá rĩ pi ẹndrẹtị gé, kộpi ã ndrekí rí tã múké ĩmi ní ꞌoó rĩ, kộpi ẽ íngúkí rí ĩmi Ẹ́tẹ́pị ꞌbụ̃ gé rĩ ãní.
Tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ
17 “Lẽ ĩmi rikí ụ̃sụ̃ụ́ ꞌyozú kínĩ má ímụ́ tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ fụụ́ drãá ꞌdíni ku, dõku má ímụ́ tã nẹ́bị̃ rĩ pi ní sĩí rĩ fụụ́ drãá ꞌdíni ku, má ímụ́ ĩmi ní tã rĩ vé ífífí ũlũú. 18 Ádarú á ꞌyo ĩmi ní ꞌdíni, tã ã fí tãị́mbị́ rĩ vé ĩ ní sĩí rĩ ícó ãvĩí ãluŋáni ku, cĩmgbá cazú ꞌbụ̃ pi ní áfízú vũ be rĩ gé, tã ĩ ní sĩí tãị́mbị́ rĩ agá rĩ pi ãrẽvú céré ímụ́ ĩ nga rá. 19 ꞌBá tãị́mbị́ ĩ ní ndreé kuú mãdãŋá rĩ ŋõópi, gõópi ꞌbá rĩ pi ímbápi tã ãlu ãlu ꞌdĩri ꞌdụụ́pi ngaápi rĩ, ĩ ímụ́ ĩri ndre ku mãdãŋáŋá mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ gé ꞌdãá, ꞌbo ꞌbá tã ĩ ní ẹzịị́ rĩ ꞌdụụ́pi ngaápi rá rĩ, ĩ ímụ́ ĩri ꞌdụ ꞌbã ãmbúgú mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ gé ꞌdãá. 20 Lẽ ĩmi ꞌdụkí tãị́mbị́ Múngú vé rĩ ngaá pịrị, ã ndẽ Fãrụ́sị̃ rĩ pi ní rií ꞌdụụ́ ngaá rĩ rá, ãzini ã ndẽ ꞌbá tãị́mbị́ ímbáꞌbá rĩ pi ní rií ꞌdụụ́ ngaá rĩ rá. Ĩmi ꞌokí dõ ꞌdíni ku, á sõ ũyõ, ĩmi ícókí fií mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ agá ꞌdãá ku.
Yẹ́sụ̃ ímbá ꞌa vengárá vé tã
21 “Ĩmi yịkí rá, ꞌyokí ꞌbá ị́nọ́gọ́sị́ ꞌdãꞌbée ní kínĩ, ‘Lẽ mî ꞌdị ꞌbá ku, ꞌbá rĩ ꞌdị dõ ꞌbá, ĩ ĩri ĩrĩŋã rá.’ 5:21 Wụ̃ngárá 20:13; Dẽtõrõnómẽ 5:17 22 ꞌBo á ꞌyo ĩmi ní ꞌdíni, ꞌbá rĩ ẽ ẹ́sị́ ve dõ ẹ́drị́pị ní, ĩ ꞌbá ꞌdĩri ĩrĩŋã rá. ꞌBá rĩ ꞌda dõ ẹ́drị́pị ri, átá dõ átángá ũnjí ĩri ní, ĩ ꞌbá ꞌdĩri jị ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi* 5:22 ꞌBá tã lịꞌbá rĩ pi: Átálágú ãmbúgú rĩ, atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, drị̃koma rĩ pi, kộpi ri ĩ úmú tã Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé rĩ lị. ẹndrẹtị gé. ꞌBo ꞌbá rĩ ꞌyo dõ, ‘Mi azakaza rú!’ ĩ ꞌbá ꞌdĩri ꞌdụ ꞌbe ãcí vezú ãní ụ̃dụ̃ ãkó rĩ† 5:22 Ãcí vezú ãní ụ̃dụ̃ ãkó rĩ: Múngú ri úmvúlésĩ ꞌbá ꞌi ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá ku rĩ pi ꞌdụ úꞌbé ãcí ꞌdĩri agá. ꞌÍ lã Iꞌdangárá 20:7-15. agá.
23 “Kúru mi dõ ri fẽfẽ jị sẽ Múngú ní vũrã rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú rĩ‡ 5:23 Vũrã rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú rĩ: Vũrã rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú ni anigé Jó Múngú vé rĩ ã bóró gá ꞌdãá, átálágú rĩ ri rọ̃bọ̃ŋọ̃ zã ãní Múngú ní ꞌbá rĩ pi trũzú ĩvé ũnjĩkãnyã agásĩ. Vũrã ẹ̃jị́ngụ̃rụ́ zãzú ni anigé Vũrã Uletere rĩ gé Jó Múngú vé rĩ agá ꞌdãá, átálágú rĩ ri ẹ̃jị́ngụ̃rụ́ zã ãní Múngú ní ụ̃ꞌbụ́tịŋá sĩ, ãzini ũndréŋá sĩ sâ Múngú ri zịzú rĩ gé. gé ꞌdãá, ꞌí mụ dõ ígá mí ẹ́sị́ agá ꞌdãá, mí ꞌo mí ẹ́drị́pị ri ũnjí, 24 ꞌí ku fẽfẽ mí ní lẽé jịị́ sẽé Múngú ní rĩ kú vũrã rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú rĩ gé ꞌdãá, drị̃drị̃ ni, ĩmi údékí ĩmi ãsámvú mí ẹ́drị́pị be rĩ ũgbále, kúru ꞌí gõ rí mụụ́ fẽfẽ mí ní lẽé sẽé Múngú ní rĩ sẽé ndõ.
25 “ꞌBá ãzi lẽ dõ mi tõó, lẽ dõ mi jịị́ jó ĩ ní tã lịzú rĩ agá, ĩmi kádõ rií mụụ́ ĩri be lẹ́tị gé ꞌdĩgé, ĩmi údékí ĩmivé tã ĩmi ãsámvú gé ĩri be rĩ mbẽlẽŋá, ꞌí ꞌo dõ ꞌdíni kuyé, ꞌbá mi tõópi rĩ, ĩri mi jị pá tu ꞌbá tã lịị́pi rĩ ẹndrẹtị gé, ꞌbá tã lịị́pi rĩ mi sẽ ũgalaku drị́gé, ũgalaku rĩ mi jị ꞌbe jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agá. 26 Ádarú á ꞌyo ĩmi ní ꞌdíni, ꞌdụkí dõ mi ꞌbeé jó ãngũ ũꞌyĩzú rĩ agá ꞌdãá gí, mí ĩfũ ãmvé ku, mi ngá ĩ ní lịị́ mí drị̃gé rĩ ũfẽ ũgbále ká, mi íbí ĩfũ ãmvé ndõ.
Yẹ́sụ̃ ímbá ọ̃wụ̃ vé tã
27 “Ĩmi yịkí rá tãị́mbị́ rĩ kĩnĩ, ‘Lẽ mî ꞌbã ọ̃wụ̃ ku.’ 5:27 Wụ̃ngárá 20:14; Dẽtõrõnómẽ 5:18 28 ꞌBo á ꞌyo ĩmi ní ꞌdíni, ꞌbá rĩ ndre dõ ũkú mụzú gbĩígbĩí, ꞌbá ꞌdĩri ẹ́sị́ agá ꞌdãá ꞌbã ọ̃wụ̃ gí. 29 Mívé mị drị́ ẹ̃ndẹ́pị gé rĩ sẽ dõ mi fií ũnjĩkãnyã ꞌoó nĩ, lẽ mî ínjé ĩri ꞌbeé ꞌdĩísĩ ãmvé. ꞌÍ nje dõ ĩgélé ãzi mî rụ́ꞌbá gá rĩ ꞌbeé vũgá, ĩri múké, ndẽ mí ní fizú mî rụ́ꞌbá be ngị ãcí vezú ãní ụ̃dụ̃ ãkó rĩ agá ꞌdãá rĩ. 30 Mívé drị́ ẹ̃ndẹ́pị sẽ dõ mi fií ũnjĩkãnyã ꞌoó nĩ, lẽ mî lị ĩri ꞌbeé ꞌdĩísĩ rá. ꞌÍ lị dõ ĩgélé ãzi mî rụ́ꞌbá gá rĩ ꞌbeé vũgá, ĩri múké, ũnjí ni mí ní fizú mî rụ́ꞌbá be ngị ãcí vezú ãní ụ̃dụ̃ ãkó rĩ agá ꞌdãá rĩ.
Ayingárá ágó pi vé ũkú be rĩ
(Mãtáyo 19:9; Mãrákõ 10:11-12; Lúkã 16:18)
31 “Ĩmi yịkí rá tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ kĩnĩ, ‘ꞌBá rĩ dro dõ ívé ũkú, lẽ ã sĩ kọ̃kọ̃bị́ sẽé ũkú rĩ drị́gé ĩri drozú ãní.’ 5:31 Dẽtõrõnómẽ 24:1 32 ꞌBo á lẽ ꞌyoó ĩmi ní ꞌdíni, ꞌbá rĩ dro dõ ívé ũkú gí, ꞌdĩri lũ ũkú rĩ ní lẹ́tị ọ̃wụ̃ ꞌbãzú ni. Ũkú rĩ adri dõ ágó ãzi be ká, ꞌbá rĩ íbí ũkú rĩ dro ndõ, ꞌbá ũkú ꞌdĩri jeépi rĩ, ꞌbã ꞌdĩri ꞌbã ọ̃wụ̃ ꞌbá ãzi vé ũkú sĩ.
Yẹ́sụ̃ ímbá ũyõ vé tã
33 “Ĩmi yịkí kpá rá ꞌyokí ꞌbá ị́nọ́gọ́sị́ rĩ pi ní kínĩ, ‘Mí sõ dõ ũyõ, lẽ mî ŋõ ũyõ mí ní sõó rĩ ku, ũyõ mí ní sõó Úpí ẹndrẹtị gé rĩ, lẽ mî ꞌdụ tã ni ngaánga. 34 ꞌBo á ꞌyo ĩmi ní ꞌdíni, lẽ ĩmi sõkí ũyõ ku. Lẽ ĩmi rikí ꞌbụ̃ ã rụ́ ẹ́dị́ ũyõ sõzú ãní ku, ãꞌdiãtãsĩyã ꞌbụ̃ rĩ lúpá Múngú vé ni, 35 dõku ĩmi rikí vũ ã rụ́ ẹ́dị́ ũyõ sõzú ãní ku, ãꞌdiãtãsĩyã vũ rĩ Múngú vé ni, ĩri pá ꞌbã ãní, dõku ĩmi rikí Yẹ̃rụ́sãlémã ã rụ́ ẹ́dị́ ũyõ sõzú ãní ku, ãꞌdiãtãsĩyã ĩri kụ̃rụ́ ꞌBãgú ãmbúgú rĩ vé ni. 36 Lẽ mî ri mî drị̃ ẹ́dị́ ũyõ sõzú ãní ku,§ 5:36 Lẽ mî ri mî drị̃ ẹ́dị́ ũyõ sõzú ãní ku: ꞌBá ụrụkọꞌbée vé mẽrẽ agá, kộpi ꞌdụkí drị̃ vé tã ꞌbãá ãmbúgú ũyõ sõzú ãní. ãꞌdiãtãsĩyã mí ícó mî drị̃ꞌbí újá ícá imve dõku ịnị ku. 37 Tã mí ní újá rĩ, ĩri dõ ẽ, ã adri ẽ, dõ kuyé, ã adri kuyé. Tã rĩ dõ ũꞌdũ be túngú, tã ꞌdĩri íbí íngá ãdróko vúgálésĩ.
ꞌBá rĩ ꞌo dõ mi ũnjí, ã ꞌokí ĩri ũnjí ku
(Lúkã 6:29-30)
38 “Ĩmi yịkí rá ọ́tụ́ ꞌyokí kínĩ, ‘ꞌBá ãzi sõ dõ mî mị ọfụụ́, ꞌbá ãzi ri kpá ĩri ẽ mị sõ ọfụ rá, ꞌbá ãzi kpu dõ mî sị́, ꞌbá ãzi ri kpá ĩri ẽ sị́ kpu rá.’ 5:38 Wụ̃ngárá 21:24; Lẹ̃vị̃tị́kã 24:20; Dẽtõrõnómẽ 19:21 39 ꞌBo á ꞌyo ĩmi ní ꞌdíni, ꞌbá rĩ ꞌo dõ mi ũnjí, ã ꞌokí ĩri ũnjí sụ̃ ĩri ní mi ꞌoó rĩ tị́nị ku. ꞌBá rĩ sa dõ mî gbángírí drị́ ẹ̃ndẹ́pị gé rĩ, lẽ mî újá kpá mî gbángírí drị́ ị̃jị́ gé rĩ ã sa. 40 ꞌBá ãzi lẽ dõ mi jịị́ mụụ́ ꞌbá tã lịꞌbá rĩ pi ẹndrẹtị gé, ꞌî ꞌdụ rí mívé bõngó ágá vé rĩ, lẽ mî sẽ kpá ĩri ní mívé bõngó akoó rụ̃kụ̃ rĩ ĩndĩ. 41 ꞌBá ãzi si dõ mi ũkpõ sĩ, kĩnĩ mî jị ꞌi máyĩlĩ ãlu, lẽ mî jị ĩri caá máyĩlĩ* 5:41 Máyĩlĩ: ꞌBá ri ícó ẹ̃cị̃ tu ca máyĩlĩ na sâ ãlu agá. ị̃rị̃. 42 ꞌBá ãzi zị dõ ngá mí tị gé, lẽ mî sẽ ĩri ní ngá ĩri ní zịị́ rĩ, ꞌbá ãzi lẽ dõ ngá ẹ́ꞌyị́ mí vúgá, lẽ mî uga ĩri ní ngá rĩ ku.
Lẽ mî lẽ ariꞌba mívé rĩ pi lẽlẽ
(Lúkã 6:27-28, 32-36)
43 “Ĩmi yịkí ándúrú rá kínĩ, ‘Lẽ mî lẽ ꞌbá mí gãrã gá rĩ lẽlẽ, 5:43 Lẹ̃vị̃tị́kã 19:18 ãzini lẽ mî ndre mívé ariꞌba rĩ pi ũnjí.’ 44 ꞌBo á lẽ ꞌyoó ĩmi ní ꞌdíni, lẽ ĩmi lẽkí ariꞌba ĩmivé rĩ pi lẽlẽ, ꞌbá ĩmi ꞌoꞌbá ũnjí rĩ pi, lẽ ĩmi zịkí kộpi ní Múngú ri. 45 Ĩmi ꞌokí dõ tã rĩ ꞌdíni, ĩri lũ ꞌyozú kínĩ ádarú ĩmi anji ꞌbá Ẹ́tẹ́pị Múngú ꞌbụ̃ gé rĩ vé ni. Múngú ri ụ̃tụ́ sẽ ka ꞌbá múké rĩ pi ní, ãzini ꞌbá ũnjí rĩ pi ní ĩndĩ, ãzini ĩri yị̃ị́gọ́ sẽ ꞌdị ꞌbá tã ꞌoꞌbá pịrị rĩ pi ní, ãzini ꞌbá tã ꞌoꞌbá ũnjí rĩ pi ní ĩndĩ. 46 ꞌÍ ri dõ ꞌyéŋá ꞌbá mi lẽꞌbá rĩ pi lẽé áyu, mi nyo ícó tã múké ị́sụ́ ãní rá? ꞌBá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá rĩ pi† 5:46 ꞌBá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá rĩ pi: ꞌBá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá rĩ pi, kộpi Yãhụ́dị̃ riꞌbá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ ní rĩ. Kộpi ri mũfẽngã rĩ uꞌdụ ãmbúgú ꞌbãgú rĩ ní ꞌyoó kộpi ã uꞌdụkí rĩ ndẽ. lẽkí kpá ꞌbá ĩ lẽꞌbá rĩ pi lẽlẽ ĩndĩ. 47 Mi dõ ꞌyéŋá ri mõdó sẽ mí ẹ́drị́pị́ị ní, tã múké mí ní ị́sụ́ ꞌa ní gé ꞌdĩgé rĩ ãꞌdi? Pãgánõ rĩ pi ꞌokí nyo tã sụ̃ụ́ ꞌdĩri tị́nị ku? 48 Sâ céré sĩ, lẽ ĩmi ꞌokí tã pịrị, sụ̃ sâ céré sĩ ĩmi Ẹ́tẹ́pị ꞌbụ̃ gé rĩ ní tã ꞌoó pịrị rĩ tị́nị.”
5:21 5:21 Wụ̃ngárá 20:13; Dẽtõrõnómẽ 5:17
*5:22 5:22 ꞌBá tã lịꞌbá rĩ pi: Átálágú ãmbúgú rĩ, atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, drị̃koma rĩ pi, kộpi ri ĩ úmú tã Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé rĩ lị.
†5:22 5:22 Ãcí vezú ãní ụ̃dụ̃ ãkó rĩ: Múngú ri úmvúlésĩ ꞌbá ꞌi ẹ̃ꞌyị̃ꞌbá ku rĩ pi ꞌdụ úꞌbé ãcí ꞌdĩri agá. ꞌÍ lã Iꞌdangárá 20:7-15.
‡5:23 5:23 Vũrã rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú rĩ: Vũrã rọ̃bọ̃ŋọ̃ zãzú ni anigé Jó Múngú vé rĩ ã bóró gá ꞌdãá, átálágú rĩ ri rọ̃bọ̃ŋọ̃ zã ãní Múngú ní ꞌbá rĩ pi trũzú ĩvé ũnjĩkãnyã agásĩ. Vũrã ẹ̃jị́ngụ̃rụ́ zãzú ni anigé Vũrã Uletere rĩ gé Jó Múngú vé rĩ agá ꞌdãá, átálágú rĩ ri ẹ̃jị́ngụ̃rụ́ zã ãní Múngú ní ụ̃ꞌbụ́tịŋá sĩ, ãzini ũndréŋá sĩ sâ Múngú ri zịzú rĩ gé.
5:27 5:27 Wụ̃ngárá 20:14; Dẽtõrõnómẽ 5:18
5:31 5:31 Dẽtõrõnómẽ 24:1
§5:36 5:36 Lẽ mî ri mî drị̃ ẹ́dị́ ũyõ sõzú ãní ku: ꞌBá ụrụkọꞌbée vé mẽrẽ agá, kộpi ꞌdụkí drị̃ vé tã ꞌbãá ãmbúgú ũyõ sõzú ãní.
5:38 5:38 Wụ̃ngárá 21:24; Lẹ̃vị̃tị́kã 24:20; Dẽtõrõnómẽ 19:21
*5:41 5:41 Máyĩlĩ: ꞌBá ri ícó ẹ̃cị̃ tu ca máyĩlĩ na sâ ãlu agá.
5:43 5:43 Lẹ̃vị̃tị́kã 19:18
†5:46 5:46 ꞌBá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá rĩ pi: ꞌBá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá rĩ pi, kộpi Yãhụ́dị̃ riꞌbá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ ní rĩ. Kộpi ri mũfẽngã rĩ uꞌdụ ãmbúgú ꞌbãgú rĩ ní ꞌyoó kộpi ã uꞌdụkí rĩ ndẽ.