Baruwa ya
JUDA KWA AT'U OSI
Uthongodhyeri
Baruwa ii yaorwa ni mut'u aifwaye Juda. Dzina riri ni karakara na riryahu ra Judi. Kwa vizho mut'u akiamba, Juda hedu Judi, zhosi ni zho vimwenga.
Lengo ra baruwa ii
Kahi za baruwa ii, Juda ananena manji sana dzulu za alimu a ulongo. Aa ni alimu mario manakenga at'u, kwani manafundisha maut'u garigo ni ga ulongo. At'u aa, Juda anaaona kukala ni ai na Mulungu andaangiza akili. Juda anaambiriza Amasihia masigwire go mafundisho gao hedu hatha kuiga mitoere yao. Kidza Juda anasindikiza baruwaye na voyo ridzo ra kuhasa, naro ri kahi za vifungu viri cha 24 na 25.
Maut'u garigo mumu
Mulamuso 1-2
Kuhehera kuluhiro kwamba risanongwe ni o alimu a ulongo 3-23
Voyo ra mwisho 24-25
1
1:1 Math' 13:55; Mar 6:3Baruwa ii idzambola kwangu mimi Juda, niriye muhumiki wa Jesu Masihi na kidza ni nduguye Jakobu, inenda kwa ao maroifwa ni Mulungu na mario manatoa kahi za mahendzo ga Mulungu Baba na kahi za urindzi wa Jesu Masihi. 1:2 2 P'et 1:2Bai navoya Mulungu amuonere mbazi na amuhendye mukale na dheri na mahendzo zhomu zhenye.
Alimu a ulongo
1:3 1 T'imo 1:18Asenangu! Were nahendza zhomu kumuorera dzulu za wokolwi uriwo wehu hosi kahi za maisha gehu. Ela hat'u ha vizho naona vinav̱irya kwandza nimuorere na kumuadha kwamba murihehere ro kuluhiro ambaro Mulungu waap'a at'ue lumwenga na vikikala ni basi. 1:4-13 2 P'et 2:1-22 1:4 Agal 5:13; 2 P'et 2:1Kwani at'u masiomuhendza Mulungu manyapa-nyapa hatha makidzangiza kahi zehu hasiho mut'u kumanya. Nao manaamba, “H'aa Mulungu ana mbazi mizaha bai! Hatha mut'u akakala mukolo dzadze kisha k'avina hatha na ut'u.” Na at'u aa manakana kamare kukala ni suthi humwogohe Jesu Masihi dza here Mulungu na Bwana wehu. Ao maroorerwa kuhukumiwa hangu kapindi na kapindi kwa kutsamugoha Mulungu, managaluza nema ya Mulungu wehu kukala kit'u kisicho na mana.
1:5 Kumbo 12:51; Hesab 14:29-30; 1 Akor 10:5; 2 P'et 1:12-13Bai vingahokala ni maruhe genu, na k'avimala nimukumbukize, kwani munavimanya kare kukala Bwana waathizha at'u kahi za ts'i ya Misiri, ela kidza akiangamiza osi masiomukuluhira. 1:6 Mwan 6:2; 1 P'et 3:19-20; 2 P'et 2:4Na o malaika* 6 Malaika: Vinadimikika kukala malaika aa ni aryahu mariofwahizwa ni anaache a haha urumwenguni hatha makiahala. Mwandzo 6:2. mariodzibandira ishima yao, na makiricha makalo gao mafungwa minyororo ya kare na kare machangizwa ndani za shimo ra kiza hatha ifike yo siku bomu ya hukumu. 1:7 Mwan 19:1-24; 2 P'et 2:6Na kidza samba virya zha Sodomu na Gomora 7 Uv̱oro uu wa Sodomu na Gomora unapatikana kahi za Mwandzo 19:23-29. na yo midzi iriyohakana nayo munavimanya! Kwani at'u a kuko mahenda here zho marizhohenda o malaika. Mazinga na kuzinga hatha makizinga alume kwa alume. Na Mulungu akiiocha yo midzi na o at'ue tikitiki kwamba makale mufano wa kuhumanyisa kukala ahendi a mai osi mandaochwa na moho wa kare na kare.
1:8 2 P'et 2:10Na ut'u uu be ndo uriwo na hatha aa alimu a ulongo mariodzangiza kahi za kundi renu. Kwani manalongozwa ni ndoso na manadzihaka nyenye kwa kuhenda dambi. Manauv̱udhya wadimi wa Mulungu na hatha manaatsuha-tsuha nyomba o malaika a nguma a ko dzulu. 1:9 Kumbu 34:6; Zaka 3:2; 2 P'et 2:11; Mikaeli: Ugun 12:7Hatha ye malaika mubomu mwenye wa osi aifwaye Mikaeli kisha ut'u dza uu k'auhendere. Kwani arihokala ananenezana na Shethani dzulu za ni h'ani andiyeuhala mwiri wa Musa, iye Mikaeli k'amudzigidzyire iye Shethani kwa kuhumira maneno mapashu, ela tha wahenda kuamba, “Mulungu na akuchemere!”
10  1:10 2 P'et 2:12Ela ano alimu a ulongo o mananena mai dzulu za maut'u masigogaelewa. Maut'u mangine managaelewa, ela managaelewa dza here nyama a tsakani, mario k'amaaza tha mahenda kusikira. 10 Kusikira: Kusikira kuku ni kuryahu kwa kugut'a ut'u ndo uumanye ukidzedzedze. Na maut'u gaga be ndo gaanongago-nongago. 11  1:11 Kaini: Mwan 4:3-8; 1 Joh 3:12; Balamu: Hesab 22:7, 17; 1 P'et 2:15; Kora: Hesab 16:1-34Na lola at'u aa mandaona kitai. Kwani manahenda here Kaini§ 11 Kaini: Kaini wamukot'a nduguye mwenye. Mwandzo 4:8 arizhohenda. Na kidza kwa ut'u wa kuhendza p'esa manahenda kosa dza riryahu ra Balamu.* 11 Balamu: Uv̱oro wa Balamu u kahi za chuwo cha Hesabu 22:18; 24:13 Visithoshe manakosa kumwogoha Mulungu here arizhohenda Kora. Na dza here iye Kora 11 Kora: Uv̱oro uu wa Kora u kahi za Hesabu 16:1-35; 26:9-10 ao nao mandalaniwa ni Mulungu.
12  1:12 2 P'et 2:13, 17At'u ao madzaho na kurya chakurya cha ushirika hamwenga nanwi, ma here maramara. Kwani manahendza kudzitsundza ao enye kare, madzahalana na maingu gafuswago kuno na kuno ni p'eho, na k'agandapothosa hatha deswe. Ao vizho, madzahalana na mihi iriyo k'aizhala matunda wakathi ambaho inav̱irya ikale nago; mimera ambayo idzazulwa na mizijiye na inendaochwa. 13  1:13 Isa 57:20; 2 P'et 2:17Nao manahenda mai dza here maimbi ga baharini ambago ni kupiga hatha gakaricha fulo kamare. Na ro fulo ni here go mahendo gao mai. Kidza mahalana na nyenyezi zirizo nikire-kire ko dzulu mulunguni. Ao maikirwa hat'u henye ridziza ra mugunguna hatha kare na kare.
14  1:14 Math' 25:31; Enok'o: Mwan 5:18, 21-24; Aebu 11:5Enok'o ambaye ni kizhazi cha fungahe kula Adamu, wamboza unabii dzulu za at'u aa akiamba,
“Lola! Mulungu andakudza na maalifu ga o malaikae aeri 15 kudzahukumu at'u mariohenda maut'u garigo si ga kimulungu na kwa ut'u wa maneno mapashu-mapashu marigonena dzulu za Mulungu.”
16 At'u aa vizho saa yosi mananung'unika na kuasingizira angine; manahenda go mai-mai mahendzago kugahenda. Kidza manahendza kudzidai na hatha makinena madzo dzulu za at'u angine be ni kukala lengo rao ni mapate cho mamalacho kula kwa o at'u.
17  1:17 2 P'et 3:2Asenangu! Musisahau bule viryahu murizhombirwa ni o ahumwi a Bwana wehu Jesu Masihi. 18  1:18-19 2 P'et 3:3; 2 T'imo 3:1, 2-6Kwani maamba vivi, “Siku za mwisho kundambola at'u mandiomuzazigira Mulungu, nao ni at'u mahendao garyahu gasigomufwahiza Mulungu.” 19 Na at'u aa ni aryahu mahendao at'u makagazhana, na ao vizho mahenda gago gahendzwago ni miri yao. K'amana Roho mweri bule.
20  1:20 Akol 2:7Ela ninwi asena bai, endererani kudzika kahi za kuluhiro renu eri. Voyani kwa nguvu za Roho mweri, 21 na dziikeni kahi za mahendzo ga Mulungu, kuno munamuthariza Bwana wehu Jesu Masihi kahi za mbazize amup'e uzima wa kare na kare. 22  1:22 1 Ath'es 5:11Aonereni mbazi ao mario k'amana hakika 23  1:23 Zaka 3:2athizheni kwa kuhenda kuanyagula kula kwa moho. Aonereni mbazi idziyotsanganyika na woga o angine-angine nao. Zimeneni zo nguwo zao ambazo zi dododo kwa ut'u wa dambi.
Voyo
24  1:24 Afil 1:10; 1 Ath'es 5:23Bai nguma yosi niikale kwa ye Mulungu h'akeye, adimaye kumureha kahi za ngumaye hasiho kukala na kaila, na kumup'a fwahiro bomu. 25  1:25 Arum 16:27Kwa iye Mulungu h'akeye, ariye nde mwokoli wehu, nguma, na ubomu, na wadimi navikale kwakwe kukirira kwa Bwana wehu Jesu Masihi kula vivi hatha kare na kare. H'aami!

1:1 1:1 Math' 13:55; Mar 6:3

1:2 1:2 2 P'et 1:2

1:3 1:3 1 T'imo 1:18

1:4 1:4-13 2 P'et 2:1-22

1:4 1:4 Agal 5:13; 2 P'et 2:1

1:5 1:5 Kumbo 12:51; Hesab 14:29-30; 1 Akor 10:5; 2 P'et 1:12-13

1:6 1:6 Mwan 6:2; 1 P'et 3:19-20; 2 P'et 2:4

*1:6 6 Malaika: Vinadimikika kukala malaika aa ni aryahu mariofwahizwa ni anaache a haha urumwenguni hatha makiahala. Mwandzo 6:2.

1:7 1:7 Mwan 19:1-24; 2 P'et 2:6

1:7 7 Uv̱oro uu wa Sodomu na Gomora unapatikana kahi za Mwandzo 19:23-29.

1:8 1:8 2 P'et 2:10

1:9 1:9 Kumbu 34:6; Zaka 3:2; 2 P'et 2:11; Mikaeli: Ugun 12:7

1:10 1:10 2 P'et 2:12

1:10 10 Kusikira: Kusikira kuku ni kuryahu kwa kugut'a ut'u ndo uumanye ukidzedzedze.

1:11 1:11 Kaini: Mwan 4:3-8; 1 Joh 3:12; Balamu: Hesab 22:7, 17; 1 P'et 2:15; Kora: Hesab 16:1-34

§1:11 11 Kaini: Kaini wamukot'a nduguye mwenye. Mwandzo 4:8

*1:11 11 Balamu: Uv̱oro wa Balamu u kahi za chuwo cha Hesabu 22:18; 24:13

1:11 11 Kora: Uv̱oro uu wa Kora u kahi za Hesabu 16:1-35; 26:9-10

1:12 1:12 2 P'et 2:13, 17

1:13 1:13 Isa 57:20; 2 P'et 2:17

1:14 1:14 Math' 25:31; Enok'o: Mwan 5:18, 21-24; Aebu 11:5

1:17 1:17 2 P'et 3:2

1:18 1:18-19 2 P'et 3:3; 2 T'imo 3:1, 2-6

1:20 1:20 Akol 2:7

1:22 1:22 1 Ath'es 5:11

1:23 1:23 Zaka 3:2

1:24 1:24 Afil 1:10; 1 Ath'es 5:23

1:25 1:25 Arum 16:27