BÚKÙ TÀ TƗ́DHƗ́//RU YÌZO DHƗ ÀDHYA MÁROKÒ 12

Pɨ́dhɨ́gó vínò lɨkɨ́bhá kònzɨ dhɨ kɨ tà dri dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 21:33-46; Lúkà 20:9-19)

1 Gò Yésu dré kɨdhózó adrélé tà tadhá àyɨ dré pɨ́dhɨ́gó sè, adrézó tàá dhɨ: «Agó àlo dhɨ bhe tá vínò áyɨ amvú na. Dré gàrà nɨ kɨ tobhàzo kɨ́rà sè, bhú gàzo kɨtswázó vínò lòꞌwa zwa gò, dzó mvumvù dhɨ nɨ sìzo kɨtswázó amvú nda nɨ lɨkɨ́. Dré amvú nda nɨ tayɨ́zó vínò lɨkɨ́bhá àruka ɨ drɨ́gá gò, lɨ̀zo atsí na làwú làvo na. 2 Lókyá vínò lòꞌwa kɨ̀zo dhɨ kòkɨtswá dre dhɨ, dré áyɨ màrábà kɨ àlo mùzo kɨtswálé lòꞌwa ɨ́na tɨ́nɨ dhɨ nɨ adó vínò lɨkɨ́bhá nda ɨ véna. 3 Dɨ, ɨ̀ dré àyɨkya màrábà nda nɨ rùzo tswàle gò, logózóá nzɨ̀le drɨ́gálé sè. 4 Gò amvú líyí nda dré màrábà àzya mùzo lɨ̀le àyɨ véna. Dɨ, ɨ̀ dré akódhɨ nda nɨ drì tswàzo, kanyò fèzo drá. 5 Amvú líyí nda dré gòzo màrábà nɨ na mu lɨ̀le gò, ɨ̀ dré akódhɨ nda nɨ pfùzo dràle. Dré gòzo màrábà àruka bǐ dhɨ kɨ mu gò, ɨ̀ dré àruka nɨ kɨ tswàzo, àruka nɨ kɨ tupfúzó todràle.

6 Tayɨ́ tá ngbà ꞌí amvú líyí nda nɨ mváagó dré lèle tò dhɨ kòdhya. Dɨ kùdù ro dhɨ, dré kpà akódhɨ nda nɨ mùzo lɨ̀le àyɨ véna. Adré tá kisùá dhɨ: ‹Ɨ̀ nɨ áma mváagó nɨ lɨndrɨ̀ bha!› 7 Dɨ, vínò lɨkɨ́bhá nda ɨ̀ dré tàzoá àyɨ kòfalésè dhɨ: ‹Kònàdhɨ dhya dra amvú kònɨ̀dhɨ nɨ kisúlépi tàyɨlé ro dhɨ ꞌɨ. Mà kòlɨ̀ akódhɨ nɨ pfu dràle, amvú dré tá kɨtswálé kisúlé tàyɨlé ro nda kàdréró àma dré!› 8 Dɨ ɨ̀ dré ngàzo akódhɨ nɨ ru pfùle dràle gò, àbvò nɨ nɨ bhèzo amvú nda ꞌásè kɨvɨ̀ na.»

9 Yésu gò lizíá dhɨ: «Mɨ̀ adré kisùá dhɨ, amvú líyí nda nɨ ꞌòá ngɨ́nɨ? Akódhɨ nɨ tsa vínò lɨkɨ́bhá nda kɨ tupfú todràle gò, gòzo amvú vínò àdhya nda nɨ tayɨ́ móndɨ́ àruka ɨ drɨ́gá.

10 Mɨ̀ nà rè tà tɨsɨ̀le Gìká nɨ Kúlí na kònɨ̀dhɨ ko?

‹Kɨ́rà dzó sibhá ɨ̀ dré gàle gàgà dhɨ,

gò atsálé kɨ́rà agógó dzó nda dré adrézó áyɨ totó drìá dhɨ ró.

11 Kòrɨ̀dhɨ tà Mírì dré ꞌòle nɨ̀ dhɨ ꞌɨ.

Dɨ tà nda lɨ́ndrɨ́ga ró àma mìlésè!›*»

12 Gò Yúdà ànzɨ kɨ kàdrɨ̀ ɨ̀ dré gòzo adrélé láti nda kɨtswázó Yésu nɨ ru dhɨ bvó. Àngyá ko, ɨ̀ nì tá tàle dhɨ, akódhɨ pɨ tá pɨ́dhɨ́gó nda àyɨ rú dhɨ be. Dɨ, ɨ̀ dré tá adrélé móndyá zyandre dhɨ kɨ ro dhɨ sè dhɨ, ɨ̀ dré akódhɨ nɨ tayɨ́zó gò, lɨ̀zo.

Kàyìsárà, Rómà kɨ ópɨ́ kàdrɨ̀ nɨ mèdáyɨ̀ gɨ̀ma

(À kònò kpà Màtáyò 22:15-22; Lúkà 20:20-26)

13 Àmvolásà dhɨ, ɨ̀ dré Fàrìsáyò àruka kɨ mùzo móndɨ́ àruka ópɨ́ Èródè àdhya ɨ́be lɨ̀le Yésu véna, kɨtswálé akódhɨ nɨ ꞌo laꞌɨ̀le kúlí dré tá adrélé tàle dhɨ ɨ sílé dhɨ bvó. 14 Àyɨ nda ɨ̀ dré tàzoá drá dhɨ: «Tadhálépi, mà nì tàle dhɨ, mɨ́ adré tròle tà bàti rú dhɨ be. Mɨ́ adré kpà móndɨ́ kɨ lɨndrɨ̀ nɨ tà kisù ko, mɨ́ dré adrélé àyɨ kɨ no twátwa ko dhɨ sè. Mɨ́ adré kpà Gìká nɨ tà tadhá tà bàti sè. Dɨ mɨ́ tà rè àma dré ká: Àma kɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí kaꞌì, à kàdré Kàyìsárà nɨ mèdáyɨ̀ gɨ dhɨ ꞌí? Kó ngalè, kaꞌì ko? Lè mà kàdré gɨ̀á, kó ngalè mà kàdré gɨ̀á ko?»

15 Dɨ, Yésu dré ɨ́na àyɨ kɨ túrúpfú tà nìzo kyá gò, logózóá àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ adré áma tabhì lɨtɨ́lé àdho tà sè? Mɨ̀ afè dènárì àlo dhɨ má dré nòle.»† 16 Dɨ ɨ̀ dré làfa lòꞌwa nda nɨ fèzo drá. Gò dré lizízóá àyɨ tí dhɨ: «Móndɨ́ lɨ́ndrɨ́ kònɨ̀dhɨ tsàle rú tɨsɨ̀le drìá kònɨ̀dhɨ be dhɨ, àdhi àdhya ꞌɨ?» Ɨ̀ logó drá dhɨ: «Kàyìsárà àdhya ꞌɨ.» 17 Dɨ Yésu tà àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ kàdré dɨ ngá Kàyìsárà àdhya nɨ fe Kàyìsárà dré, adrézó kpà ngá Gìká àdhya nɨ fe Gìká dré.» Ɨ̀ kòyi akódhɨ nɨ kúlí nda dre dhɨ, àyɨ kɨ lɨ́ndrɨ́ dré gàzo bhwǎbhwa akódhɨ nɨ tà sè.

Tà lizílé ngangà dràdrà ꞌásè dhɨ nɨ tà dri dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 22:23-33; Lúkà 20:27-40)

18 Àmvolásà dhɨ, Sàdùkáyò àruka ɨ̀ dré alɨ̀zo Yésu vélé kɨtswálé tà lizí tíá. (Àyɨ nda ɨ̀ adré tàá dhɨ, ngangà dràdrà ꞌásè dhɨ yókódhó.) Dɨ ɨ̀ tà drá dhɨ: 19 «Tadhálépi, Mósè tɨsɨ̀ àma dré dhɨ: ‹Agó àlo adrélépi mvá àko dhɨ kòdrà áyɨ tòkó nɨ tayɨ́ dhɨ, lè adrúpi nɨ kòdo tàyɨ́tòkó nda mòle, kɨtswázó ànzɨ ti áyɨ adrúpi dràlepi nda dré.›‡ 20 Dɨ àgo nzi-drì-rì adrúpi ró dhɨ ɨ tá be. Àyɨ kɨ kàyo dré tòkó àlo dhɨ nɨ mòzo gò, dràzo tólò mvá ti àko ró. 21 Adrúpi nɨ nɨ rì dré tòkó nda nɨ dòzo mòle gò, dré kpà dràzo tólò mvá ti àko ró. Tà nda dré kpà ru ꞌòzo kònɨ̀nɨ adrúpi nɨ nɨ na rú, 22 tsàle byá adrúpi nɨ nɨ nzi-drì-rì rú. Àyɨ títí nda ɨ̀ todrà mvá ti àko ró. Kùdù ro dhɨ, tòkó nda dré kpà dràzo. 23 Dɨ kìtú móndɨ́ ɨ̀ dré dra ngàzo dràdrà ꞌásè dhɨ tú dhɨ, adrúpi nzi-drì-rì nda ɨ kòfalé dhɨ, tòkó nda nɨ adré tsítsì dhɨ àdhi dré? Àngyá ko, àyɨ títí nda ɨ̀ do tá akódhɨ mòle àyɨ dré tòko ró.»

24 Yésu logó àyɨ dré dhɨ: «Mɨ̀ lɨtɨ́ àmɨ kɨ tàndɨ ɨ dre, mɨ̀ dré Gìká nɨ Kúlí ɨ rìnyí nɨ ɨ́be dhɨ kɨ nìle ko dhɨ sè. 25 Kìtú móndɨ́ ɨ̀ dré dra ngàzo dràdrà ꞌásè dhɨ tú dhɨ, ɨ̀ gò adrélé ru mo ko. Ɨ̀ gò kpà adrélé àyɨ kɨ ànzɨ kɨ fe mòle ko. Be ró dhɨ, ɨ̀ nɨ àyɨkya adré ngóró ángéló bhù na dhɨ ɨ tɨ́nɨ. 26 Dɨ, kàdré ɨ́na ngangà dràdrà ꞌásè dhɨ nɨ tà sè dhɨ, mɨ̀ nà rè Mósè nɨ búkù na, tà Gìká dré tá tàle drá fanzɨ̌ adrélépi kòle àtsɨ ró dhɨ na dhɨ ko? Akódhɨ tà tá dhɨ: ‹Ma Gìká Àbàrámà àdhya ꞌɨ, Ɨ̀sákà àdhya ꞌɨ, ɨ̀ndɨ̀ Yàkóbhò àdhya ꞌɨ.›§ 27 Dɨ Gìká nda Gìká àbvò kya ꞌɨ ko. Be ró dhɨ, akódhɨ ɨ́na Gìká móndyá lɨ́drɨ̀ ro dhɨ kya ꞌɨ. Mɨ̀ lɨtɨ́ àmɨ tà tàndɨ ró dre.»

Tòlɨ́ kàdrɨ̀ lavúlé dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 22:34-40; Lúkà 10:25-28)

28 Tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá kɨ àlo kòyi àyɨ nda ɨ tà kayíràꞌa àyɨ kòfalésè dre dhɨ, dré atógyàzoá dhɨ, Yésu logó kúlí àyɨ dré kyá. Dɨ dré áyɨ kisízó ànyɨ akódhɨ làga, akódhɨ nɨ lizí tàzoá dhɨ: «Tòlɨ́ títí dhɨ ɨ kòfalé dhɨ, tòlɨ́ kàdrɨ̀ lavúlé dhɨ ángùdhi ꞌɨ?» 29 Yésu logó drá dhɨ: «Tòlɨ́ kàdrɨ̀ lavúlé dhɨ, kònɨ̀dhɨ ꞌɨ: ‹Ɨ̀sèrélè ànzɨ ɨ, mɨ̀ yi rè ká! Mírì àma kɨ Gìká, Mírì ꞌɨ kalóma. 30 Lè mɨ́ kàdré Mírì ámɨ Gìká nɨ le ámɨ togó sè wä́yi, ámɨ lɨ́drɨ̀ sè wä́yi, ámɨ tà kisùkisù sè wä́yi, ɨ̀ndɨ̀ ámɨ rìnyí sè wä́yi.›* 31 Tòlɨ́ nɨ rì, kònɨ̀dhɨ ꞌɨ: ‹Lè mɨ́ kàdré ámɨ àzya nɨ le ngóró mɨ́ dré adrélé ámɨ tàndɨ nɨ le dhɨ tɨ́nɨ.›† Tòlɨ́ àzya kàdrɨ̀ tòlɨ́ rì kòdhɨ kɨ lavúlépi dhɨ yókódhó.»

32 Dɨ tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhálépi nda tà drá dhɨ: «Tadhálépi, tà mɨ́ dré tàle kòdhɨ, tà bàti ꞌɨ. Mɨ́ tà kyá tàle dhɨ, Gìká ngbà ꞌí àlo kwákwá, ɨ̀ndɨ̀ àzya nɨ akódhɨ rúsè dhɨ yókódhó. 33 Adrélé Gìká nɨ le togó wä́yi sè, tà nìnì wä́yi sè ɨ̀ndɨ̀ rìnyí wä́yi sè dhɨ, ɨ̀ndɨ̀ adrélé dhyá kɨ àzya nɨ le dhyá kɨ tàndɨ tɨ́nɨ dhɨ kàdrɨ̀ lavúlé, kàꞌwá títí adrélé zàle mòbòmà ro dhɨ ɨ rúsè, ɨ̀ndɨ̀ ngá títí adrélé fèle Gìká dré mòbòmà ro dhɨ ɨ rúsè.» 34 Dɨ Yésu kònò akódhɨ logó tá kúlí tògyá sè dhɨ dre dhɨ, dré tàzoá drá dhɨ: «Mɨ vwàvwà ro Gìká nɨ Òpɨ̀ rúsè ko.»

Dɨ kɨdhólé lókyá nda sè dhɨ, dhya àlo dré gòzo vélé tà tabhì lizílé akódhɨ tí ko.

Mèsɨ́yà ɨ Dàwídì be dhɨ

(À kònò kpà Màtáyò 22:41-46; Lúkà 20:41-44)

35 Yésu dré tá adréràꞌa tà tadhá móndɨ́ ɨ dré tépelò na dhɨ ꞌá dhɨ, dré lizízóá dhɨ: «Tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá ɨ̀ adré tàá dhɨ, Mèsɨ́yà Dàwídì nɨ mvá ꞌɨ dhɨ ngɨ́nɨ? 36 Tàko ko, Dàwídì nɨ tàndɨ tà tá Tɨrɨ́ Lólo nɨ rìnyí sè dhɨ:

‹Mírì Gìká tà áma Mírì dré dhɨ:

Mɨ́ alɨ̀ lɨrɨ́lé áma drɨ́ágó lésè,

tsàle lókyá má dré dra ámɨ kàrɨbhá kɨ bhàzo

adrélé ámɨ pá zàle dhɨ ꞌá.›‡

37 Kòdhɨ Dàwídì nɨ tàndɨ adré Mèsɨ́yà nɨ zi áyɨ Mírì ro. Dɨ Mèsɨ́yà nda nɨ kɨtswá kpà adrélé akódhɨ nɨ mvá ro ngɨ́nɨngɨ́nɨ ró?»

Dɨ móndyá zyandre lavúlé nda ɨ̀ adré tá akódhɨ nɨ yi lovó sè.

Yésu se móndɨ́ kɨ bí tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá kɨ tà sè

(À kònò kpà Màtáyò 23:1-36; Lúkà 20:45-47)

38 Yésu dré rè dhu adréràꞌa àyɨ kɨ tadhá dhɨ ꞌá dhɨ, dré tàzoá dhɨ: «Mɨ̀ kàdré àmɨ kɨ lɨkɨ́ tátrɨ́trɨ́ kúlí tadhábhá kɨ tà sè. Àngyá ko, àyɨ nda ɨ̀ adré kánzò kàtswákàtswa dhɨ kɨ le asólé àyɨ rú, adrézó tatsílé ába móndɨ́ ɨ kòfalésè. Ɨ̀ adré lèá dhɨ, à kàdré mòdo fe àyɨ dré lɨndrɨ̀ sè ngá lagɨ́rà ɨ ꞌásè. 39 Ɨ̀ adré lèá lɨrɨ́lé àrà lɨndrɨ̀ àdhya lɨ̀sámbò dzó ɨ ꞌásè dhɨ ɨ ꞌásè, adrézó kpà lèá lɨrɨ́lé mɨ́sá lɨndrɨ̀ àdhya gwányá ɨ ꞌásè dhɨ ɨ làgásè. 40 Ɨ̀ adré tàyɨ́tòkó kɨ ngá kɨ kärí títí. Ɨ̀ adré kpà tà zi Gìká tí vwàvwà ro, à kònòró àyɨ be dhɨ bvó. Dɨ kìtú dra tàbvó tàzo dhɨ tú dhɨ, à nɨ tà ŋo àyɨ dri tà tàndɨ ró.»

Ngá tàyɨ́tòkó àlo lemerè ro dhɨ dré fèle Gìká dré dhɨ

(À kònò kpà Lúkà 21:1-4)

41 Àmvolásà dhɨ, Yésu dré lɨrɨ́zó tépelò na, àrà adrézó làfa fe Gìká dré dhɨ kandrá, adrélé móndɨ́ zyandre dhɨ kɨ no adréràꞌa àyɨ kɨ làfa bhe kpúkúbhú adrézó làfa lɨkɨ́ dhɨ na. Ngábhá bǐ dhɨ ɨ̀ adré tá làfa bhe lána bǐ. 42 Gò tàyɨ́tòkó àlo lemerè ro dhɨ dré kpà alɨ̀zo làfa lòꞌwa nzɨ̌ tsàtsà rì làgɨ́ be tsà dhɨ kɨ bhe lána. 43 Dɨ Yésu dré áyɨ lebèbhá kɨ azízó, tàzoá àyɨ dré dhɨ: «Má adré tà bàti ta àmɨ dré: Tàyɨ́tòkó lemerè ro kòdhɨ bhà ɨ́na kpúkúbhú na làfa kàdrɨ̀, móndyá àruka títí dhɨ kya kɨ lavú. 44 Tàko ko, àyɨ títí nda ɨ̀ adó àyɨkya àyɨ kɨ ngá kɨ drì fèle kòdhya. Dɨ, tòkó lemerè ro nda adó ɨ́na ngá títí ɨ́ dré tá adrézó ába kɨtswázó adrɨ́lé ásà dhɨ ɨ fèle kòdhya.»

*12:11 12:11 À kònò Longó ɨ 118:22-23.

†12:15 12:15 «Dènárì» kònɨ̀dhɨ tá làfa lòꞌwa adrézó tà ꞌo ásà Rómà kɨ òpɨ̀ ꞌásè dhɨ ꞌɨ.

‡12:19 12:19 À kònò Dùtèrònómè 25:5-6.

§12:26 12:26 À kònò Pfòma 3:6.

*12:30 12:30 À kònò Dùtèrònómè 6:4-5.

†12:31 12:31 À kònò Lèvìtíkè 19:18.

‡12:36 12:36 À kònò Longó ɨ 110:1.