Aposel Pol bung xailongdi mala rangua Kristo Lipuxindi duwa long sabangga Tesalonaika. Tauxu xailong mugamugangamga li ba,
1 Tesalonaika
Namua Pol Bung Mala Na Tesalonaikadi
Bungina Pol, Tesalonaika bing long sabanga mugamugangam mana probinsia Masedonia. Baing Pol ila bu baxanga ulek xaiyua, saing xumana dahatum haringina mana Kristo. Ne Yuda teladi dibagu alaba, saing atiding disala saing disuka mala (Aposel 17:1-9). Baing Pol sauyadi, ila longga Beria, Atens, baing ina naga ila wa Korin. Kimuya Timoti ma Korin rangua Pol saing naxuya Tesalonaikadi na.
Baing ina naga, Pol bung mala ranguadi bu haringiadi, namua na duwa lipu hatuminga haringinam haundi. Baladi ba yaha sibuna manadi xaung iti Urana yanoa, namua na lungu haruanga ba dinaxu mana Yesuyu.
Ne bagu bila xumana daxabia rangrang mana Yesu goxoyanganoa te. Dibo ba daxabia ba lipu hatuminga haringinamdi dimati ba bagula daxap walinga subingang teguama, kimbo tegu. Xauna, dibo ba daxabia Yesu goxoyangang xaidabinoa. Binabu Pol bung haruanga baguli bu haxuya xusungangadingdi. Baing baladi ba bungina diragu Yesu goxoya ma, sanga ba dirung olang te. Tegu. Bing disu mana Toxoratamona haruanganoa saing dilibu kubolu xaidi.
Xailongga li bila xailong mugamugangam Pol bung mana Urana Xuanoa. Bung bila niani AD 51.
Haruanga Tuandi
• Haruanga mugamugangam (1:1)
• Harua xai sibuna mala rangua Urana mana Tesalonaikadi (1:2-10)
• Baxanga ba aposeldi dilibu baraxinta liwe manadi (Hataina 2–3)
• Hanaunaudi (4:1–5:22)
• Haruanga kimuam (5:23-28)
1
Haruanga Mugamugangam
1 Nga Pol, ngagabu Sailas Timoti tang.* Sailas Timoti tang—Lipu luwa ba dahaxa mauli rangua Pol, saing tang dahauli ba ungguti Tesalonaika sabunganoa.
Amtum gabung xailongga li mala ranguang lipu sabungamdi awa long sabangga Tesalonaika, ang gataga rangua Tibura Urana xaung Toxoratamona Yesu Kristo.
Am gasabu ba tang atiding dimoti mang xaung tang dilibu gamoimdi duwa mosiu.
Tesalonaika Hatumingading Haringindi
2 Bungingbunginalo amtum gaharua xai sibuna na Urana mang longgalo, am gasabu mang bunging bungina am gasabu. 3 Baing Tibura Urana maxania bungingbunginalo am gahatumia muli axadi li: Oxatanoa alibudi namua na ahatum haringina, oxatua ahaxi ba alibudi bu dahauli lipudi namua na muruim sibuna manadi, xaung kubolua ali haringina bungina axap salaga namua na ata ragunga mana Toxoratamona kiria Yesu Kristo bagula goxoya ma muli.
4 Riamam hatuminga haringinam mana, ang Urana murung sibuna mang ba, amtum gaharua xai sibuna na Urana xauna namua na am gaxabia ba moguang bu awa ing sibung lipuxindi. 5 Am gaxabia alaba namua na bungina am gama ranguang saing am gabaxanga ulek xaiyua nang, haruanga ba ma olang te. Ma xaung Urana Aningonoa waxata haringina maluxu mam, saing ang gabagu rangrang ba am gahatum haringina ba haruanga ba maxuna. Ang sibuim axabia kubolua am galibu bu am gahauliang bungina am gawa ranguang. 6 Salak sabanga xapkang, ning Urana Aningonoa haringiang bu axap ulek xaiyua xaung gamoimdi diyaha sibuna. Bila balau asu mana kimam babundi, xaung Toxoratamona king babundi xauna. 7 Binabu ahatanga daxanga xai masok na lipu hatuminga haringinamdi duwa probinsiadi Masedonia Akaya tang bu dinaxu mana. 8 Toxoratamona uleginoa ahatanga masok ba, ila ila laing sok mana Masedoniadi xaung Akayadi bila toxi tela sau mala. Ne probins luwadi ba dingtang ganiding te. Tegu. Hatumingaim haringina mana Urana ba lipu long longgalo dilungu ba. Binabu am oxatamam te ba am gabaxanga alaba nadi, 9 namua na ding sibuding dinaxuya mana axadi disok bungina am gawa ranguang. Dinaxuya mana baru daxanganta asauya babuadi asabu manadi, axugia mala bu ahatum haringina mana Urana maxunama, Urana walingama, atuxu oxatanoa 10 saing aragu Garanoa goxoya long xaiya ma, Garanoa iti mesa mana matiyua, Yesu naga. Ina naga xap kira muli sangua Urana ating salianoa bagula ma xaidap subingania.
*1:1 Sailas Timoti tang—Lipu luwa ba dahaxa mauli rangua Pol, saing tang dahauli ba ungguti Tesalonaika sabunganoa.