1 Kimuya, Yesu kisi mala Lang Gamolingania Galili hataina. (Lang gamolingana ba yan tela Taibirias.) 2 Baing buranga sabanga disu mana, namua na dibagu axamang haringindi libudi bungina hamaringia lipu busingamdi. 3 Baing Yesu haing mala mana xaxagang tela saing rung mari rangua lipuxindi dinaxu mana. 4 Baing Yudadi Taungading Dalingama ma haxekkuba.

5 Bungina Yesu bagu mahaing saing bagu buranga sabanga dima rangua, harua na Pilip ba, “Bagula tagim salanga bi bu lipuadi li daxang?” 6 Xusunga bila ba bu tuba ing ganina, namua na xabia masup baraxinta bagula libu.

7 Pilip haxuya na ba, “Lipu tela waxata sobak 8 giminaginoa sanga ba gim salanga sanga mana taining tainina daxang monga monga te!”

8 Lipuxindi dinaxu mana tela, yanoa Andru, Saimon Pita kixinginoa, harua ba, 9 “Bagu gananung tela li. Songing luwa xaung salanga luwadi luwadi hiliadinga ditongtongia mana bali. Ning anginga kaxukana bila li sanga mana buranga li baru?”

10 Yesu harua ba, “Abala lipudi ba dirung mari.” Tatubang xumana duwa la ba, saing dirung mari. Lupdi ding ganiding bila 5,000. 11 Baing Yesu xap salangadi, harua xai sibuna mala rangua Urana, saing tuxu sinak mana lipuadi dirung ba, saing daxang sanga ba. Libu taininau mana songdi xauna.

12 Ding longgalo daxang sanga ba, baing harua na lipuxindi dinaxu mana ba, “Agugunia anginga hataindi duwauyu, nam teladi didoa olang.” 13 Binabu diguguniadi saing digam daba 12 dibaxagi mana anginga hataindi duwauyu mana salanga luwadi luwadi hiliadinga lipuadi daxang ba.

14 Lipudi dibagu axamang haringina ba Yesu libu, baing dungguti daharua ba, “Maxung sibuna lipua li Urana Lipuxing Suxunguxunguama mogu ba ma titia.” 15 Ne Yesu xabia ba dibo ba dituxu dimogu xaitamoxidinga, binabu yungadi muli saing haing mala xaxagania bu ing ganina wa.

16 Bungbung sibuna baing lipuxindi dinaxu mana diri mala lang gamolingania. 17 Baing dahaing wagia bu dikisi mala long sabangga Kaperneam, wa lang gamolingang hataina. Labianoa sok, ne Yesu ma ranguadi teguyu. 18 Yang haringina yubua saing rubadi dahaung. 19 Dui mala bila kilomita luwadi luwadi hiliadinga, baing dibagu Yesu sok haxek wagia, haxa tek ubunia, baing dimaxuwa buk. 20 Ne harua nadi ba, “Nga naga. Labu amaxuwau tai.” 21 Baing ina naga, diyaha ba daxap mahaing wagia. Baing hata sibuna li wagua sok tek rubinia dila mana ba.

22 Buragina baing buranga duwa lang gamolingang hataina ba dibagu daxabia xai wagang tela wa te. Nulau taininau ing ganina wa—wagua lipuxindi dinaxu mana dahaing dila mana ba. Daxabia Yesu ila ranguadi te, ne ding ganiding dila. 23 Baing Taibirias wagading teladi diri haxek mana longga lipudi daxang salangua kimuya mana Toxoratamona harua xai sibuna mala rangua Urana. 24 Buranga dibagu daxabia Yesu wa te xaung lipuxindi dinaxu mana xauna duwa te, binabu dahaing mana xai waganadi ba saing dila long sabangga Kaperneam bu disai mana Yesu.

25 Bungina disok mana Yesu lang gamolingang hataina, duxusunga ba, “Lipu Tubatubaingam, bungintabi uma la li?”

26 Yesu haxuya nadi ba, “Maxung sibuna ngabalang ba, ang gaxang salangadi sanga ba, saing mana namua naga asai manga. Ne mana axamang haringindi ngalibudi, tegu. 27 Labu awaxata mana axap anginga dibuyau tai. Tegu. Bing awaxata mana axap anginga wa bungingbunginalo, anginga mana walinga subingang teguama. Lipua Ma Rangua Urana bagula sina nang. Namua na Tibuna sina yaya sabanga na bu libu bila ba.”

28 Baing duxusunga ba, “Bagula am garia baru bu am gatuxu oxatadi Urana muruna manadi?”

29 Yesu haxuya nadi ba, “Urana oxatanoa bila li: Bing ahatum haringina mana lipua soxi ma ba.”

30 Binabu duxusunga ba, “Axamang haringing baruamta bagula ung ba ulibu bu am gabagu, binabu am gahatum haringina maung? Bagula uria baru? 31 Mugangaradi daxang anginga duxu ba ‘manna’* manna—Anginga ba Urana sina na Isreldi bungina duwa long xoliania. Ubagu Xapdi Muli (Kisim Bek) 16. long xoliania, bila dibung Urana Xuania ba, ‘Sina salanga ma long xaiya nadi bu daxang.’✡ Xapdi Muli (Kisim Bek) 16:4; Niamaya (Nehemia) 9:15; Olaidi (Buk Song) 78:24-25 ”

32 Baing Yesu harua nadi ba, “Maxung sibuna ngabalang ba, lipua sina salanga ma long xaiya nang bing Moses tate. Ne Tibugu sina salanga maxunama ma long xaiya nang. 33 Namua na salangua Urana sina, ina lipua ri long xaiya ma saing sina walinga na lipu titiamdi.”

34 Baing daharua na ba, “Lipu Sabanga, usina salanga ba nam bungingbunginalo!”

35 Baing Yesu baxanga nadi ba, “Nga ba salanga walingam. Lipu gaxarea ma rangua nga bagula gesagina te, saing lipu gaxarea hatum haringina manga bagula langa ung te. 36 Ning ngabalang masup ba, abagu nga ne ahatum haringina te. 37 Lipuadi Tibugu sinadi nanga, bagula dima rangua nga, saing lipu gaxarea ma rangua nga, bagula ngasuka te. 38 Namua na ngari long xaiya ma bu ngasu mana nga murungagua te. Ne ngama bu ngasu mana ina soxi nga ma ba ing murunganoa. 39 Baing ina soxi nga ma, ing murunganoa bing: Lipu longgalo sinadi nanga, bagula ngayunga tela hanggalang te. Ne bagula ngaitidi mesa muli xaidap subingania. 40 Namua na Tibugu murunganoa bing lipu longgalo dibagu Garanoa xaung dahatum haringina mana bagula daxap walinga subingang teguama, saing bagula ngaitidi mesa muli xaidap subingania.”

41 Baing ina naga, Yudadi dungguti daharungia namua na harua ba, “Nga salanga ri long xaiya ma.” 42 Daharua ba, “Lipua li Yesu, Yosep garanoa naga? Baungtibundi, am gaxabia dingtanggu. Binabu hatata harua ba ina ri long xaiya ma baru?”

43 Baing Yesu haxuya nadi ba, “Labu aharungia nga liwe manggu tai. 44 Lipu tela sanga ba ma rangua nga mana ing murunganoa te. Tegu. Tibugu soxi nga ma, xai hatuminganoa to bu ma rangua nga, saing bagula ngaiti mesa muli xaidap subingania. 45 Urana lipuxing suxunguxunguama Aisaya bung ba: ‘Bagula ding longgalo daxap tubatubaingua rangua Urana.’✡ Aisaya (Aisaia) 54:13 Lipuadi dilungu Tibugu haruanganoa xaung daxap tubatubainganoa, ding dima rangua nga. 46 Lipu tela bagu Tibugu te. Ina ma rangua Urana ing ganina bagu Tibugu. 47 Maxung sibuna ngabalang ba, lipu gaxarea hatum haringina, ina xap walinga subingang teguama. 48 Nga salanga walingama. 49 Heku mugangaimdi daxang anginga duxu ba manna long xoliania. Ding dimati ba. 50 Ning salanga baguli ri long xaiya ma, bu lipu gaxarea daxang sanga ba dimati te. 51 Nga ba salanga walingam ri long xaiya ma. Lipu gaxarea xang salanga li, bing bagula wa bungingbunginalo. Baing salanga li bagula ngasina bu lipu titiamdi daxap walingua, bing mututungagua.”

52 Baing Yudadi dungguti dahakhaxi haringina liwe mading ba, “Lipua li sanga sina mututunganoa nam bu am gaxang baru?”

53 Binabu Yesu harua nadi ba, “Maxung sibuna ngabalang ba, nabu axang Lipua Ma Rangua Urana mututunganoa te xaung anung sibinoa te, bing walingua sanga ba wa maluxu mang te. 54 Lipu gaxarea daxang mututungagua xaung dinung sibigua bing daxap walinga subingang teguama, saing bagula ngaitidi mesa xaidap subingania. 55 Namua na mututungagua anginga maxunam xaung sibigua nunginga maxunam. 56 Lipu gaxarea daxang mututungagua xaung dinung sibigua, ditaga rangua nga, xaung ngataga ranguadi xauna. 57 Tibugu wa bungingbunginalo, ina soxi nga ma. Binabu mana ing haringinganoa ngawa bungingbunginalo. Binabu lipu gaxarea daxang mututungagua bagula duwa namua na ngaharingiadi bila ba. 58 Alali salangua ri long xaiya ma. Mugangaimdi daxang anginga duxu ba manna, saing dimati. Ning lipu gaxarea daxang salanga li bagula duwa bungingbunginalo.” 59 Baxanga haruanganoa ba bungina tubatuba lipudi Yudadi sabungading numania Kaperneam.

60 Lipuxindi dinaxu mana dilungu haruangana ba, baing xumana daharua ba, “Tubatubaikka li haxi baru! Gaxarea sanga ba xap?”

61 Ne Yesu xabia hatumingania lipuxindi dinaxu mana daharungia bila ba. Binabu xusungadi ba, “Baruta? Haruanga li hanggalangia hatumingaimdi? 62 Baing nabu abagu Lipua Ma Rangua Urana haing mala longga wa muga, bing baruta? 63 Urana Aningonoa ba sina walingua. Sangga sanga ba hauliang monga te. Haruanga nga ngabaxanga nang ba ma rangua Urana Aningonoa saing sina walingua. 64 Ning angia teladi ahatum haringin te.” (Yesu harua bila ba namua na lipu gaxarea dahatum haringina mana te, ina xabiadi muga. Xabia lipu gaxarea bagula ta bixuandi rimadingia xauna.) 65 Haruauyu, harua ba, “Namua naga ngabalang ba lipu tela sanga ba ma rangua nga mana ing murunganoa te. Tibugu xai hatuminganoa to bu ma rangua nga.”

66 Baing mana xaidapka baguba saing ila, lipuxindi xumana dinaxu mana diyamu saing diyunga. Dinaxu mana muli te.

67 Binabu Yesu xusunga Lipu 12 ba, “Baruta? Ang xauna abo ba ayunga nga?”

68 Baing Saimon Pita haxuya na ba, “Toxoratamona, bagula am gala rangua gaxarea? Ung ganim haruangama mana walinga subingang teguama. 69 Am gahatum haringina xaung am gaxabia ba ung Urana Lipuxina Mogu Naina.”

70 Baing Yesu haxuya nadi ba, “Maxuna ngamoguang Lipu 12, bo? Ning angia tela, ina bila xaungadi yanamidinga!” 71 (Harua mana Yudas, Saimon Iskariot garanoa, ina Lipu 12 tela, ne kimuya ta bixuandi rimadingia.)