11
Yesu Tubatuba Mana Sabungua
(Matyu 6:9-13, 7:7-11)
1 Bunging tela Yesu sabu long tela. Sabu laing sup, baing lipuxing tela naxu mana harua na ba, “Toxoratamona, utubatubam ba am gasabu, bila Yon tubatuba lipuxindi dinaxu mana.”
2 Harua nadi ba, “Bungina asabu, aharua bila li:
“ ‘Tibumam,* Buninga teladi—Tibumam wa long xaiya.
yama am gabo ba lipu longgalo dahatum ba maringing sibuna.
3 Xaidap taining tainina uliam anginga sanga mana xaidapka ba.
4 Uyunga kubolumam diandi,
bila am gayunga lipu longgalo kuboluding diandi dilibudi mam.‡ Grik xuana—lipu longgalo duwa hakhaxuyangia ranguam.
Saing labu uyungam mala tubaigiau tai.’§ Buninga teladi—tubaigiau tai, ne oxopkam muli sangua lipu dianoa rimanoa. ”
5 Baing Yesu harua nadi ba, “Nabu lipu tela yambong lia ila rangua rianoa saing harua ba, ‘Riagu, ngabo ba ulia nga salanga tuwa, 6 namua na riagu tela haxa mauli ba ma rangua nga, ne nga angiagu te ba ngaulia.’
7 “Baing lipua wa numa lunia haxuya ba, ‘Usina makasanga nangau tai. Xalua ribaina ba, saing ngagabu garagudi am gakinu ba. Sanga ba ngamesa ngauliaung axamang tela te.’ 8 Ngabalang ba, ing rianoa, ne mana namua baguli bagula hauli te. Tegu. Ning namua na rianoa xusunga xusunga buk, baing bagula mesa ulia saing sahi murunganoa, namua na hauxana ba yanoa doa.
9 “Binabu ngabalang ba, axusunga xusunga bing bagula Urana uliang. Asaisai bing bagula abagu. Aringring bing bagula xalua xaxaina mang. 10 Namua na lipu gaxarea duxusunga bing bagula daxap. Lipu gaxarea disai bing bagula dibagu. Saing lipu gaxarea diringring bing xalua bagula xaxaina manadi.
11 “Nabu angia tela garanoa xusunga tibuna mana song tela, bing bola tibuna bagula ulia moxa? Tegu. 12 Kimbo nabu xusunga mana hataxuna, bing bola tibuna bagula ulia xahengxaheng?* Ramuk waxungtuana—gamaring. Tegu sibuna. 13 Tauna, ang ba lipu kubolu dianamdi, ning ang gaxabia xai mana aulia garaimdi yahanga xaidi. Baing ina naga, Tibuim wa long xaiya bungingbunginalo dali kuboluimdi, binabu bagula sina Aningonoa na lipu gaxarea duxusunga mana!”
Yesu Xaung Belsabul
(Matyu 12:22-29; Mak 3:23-27)
14 Xaidap tela Yesu suka xaunga mala, libu lipu tela harua tate. Xaunga ila sup, baing lipua menau mumguti ba harua. Baing buranga dihixi mana. 15 Ne dingia teladi daharua ba, “Suka xaungadi mala mana yanamidinga Belsabul† Belsabul Satan yan tela. haringinganoa.” 16 Ne teladi dibo ba dituba, binabu duxusunga ba libu axamang haringing tela bu hatanga ba Urana soxi ma.
17 Yesu xabia hatumingadingdi, binabu harua nadi ba, “Nabu yongga tela dutu ding, bing bagula dahanggalang. Nabu numa tela dutu ding, bing bagula disup. 18 Ne nabu Satan utuina, sina haringinga nanga bu ngasuka ing xaungandi bila aharua ba, bing yonggaxinoa sanga ba li baru? 19 Ang gaharua ba ngasuka xaungadi mana yanamidinga Belsabul haringinganoa. Ne ang lipuximdi dinaxu mang, disuka xaungadi xauna. Ne disukadi mana gaxarea haringinganoa? Bola aharua ba Belsabul haulidi xauna? Baing ina naga, lipuximdi dinaxu mang oxatadinga ba hatanga haruangaima asu manga ba maring te. 20 Ne namua ngasuka xaungadi mana Urana rimang haringinganoa, bing hatanga ba Urana Yonggaxinoa ma, sok mang.
21 “Bungina lipu haringingama tuxu guluna waxangina saing wasa mana ing sibung numanoa, bing xalingindi duwa sangau. 22 Ne bungina lipu haringinganoa dali inia ma haunggana, saing hanggalangia, bing xap guluna waxangina menau lipua hatum haringina manadi mala, saing tuxu sinak mana xalingindi.
23 “Lipu gaxarea dirau nga te, bing bixuagudi. Lipu gaxarea duwaxata rangua nga te bu am gaxai lipudi mala rangua Urana, bing disukadi mala sangua Urana.
24 “Bungina xaunga‡ Grik xuana—aningoningo sigixinga teguam. tela sok ma sangua lipu tela, ila luxu mana long xoliandi bu sai yaguanga, baing tegu. Baing harua ba, ‘Bagula ngagoxoya mala mana numa muga ngawa mana baing.’ 25 Bungina sok mana, bagu lipua ba wa bila numa sogoxoyangam, wa maringina ba, ne wa olang. 26 Baing ila xap xaunga 7 diang sibundi mana ina, dima diluxu saing duwa mana. Baing ina naga, hatata walinganoa sok doa sibuna mana muga.”
27 Yesu harua mana axadi ba, baing haing tela wa burangia wagi ba, “Xai sibuna mana hainga hayaung saing sina sua naung!”
28 Ning Yesu haxuya ba, “Heku. Xai sibuna mana lipuadi dilungu Urana Xuanoa saing disu mana.”
Yona Sok Babu Mana Yesu
(Matyu 12:38-42)
29 Buranga dimauyu, baing Yesu harua ba, “Lipu hatatamdi diang sibundi. Disaisai ba dibagu axamang haringina. Ne axamang haringing taininau ing ganina bagula dibagu ba: Bagula wa bila axamana sok mana Urana lipuxing suxunguxunguama Yona.§ Waleu sibuna Urana soxi Yona mala bu baxanga haruanganoa na Ninibedi. 30 Yona wa hatangangua na Ninibedi. Bila balau, bagula Lipua Ma Rangua Urana wa hatangangua na lipu hatatamdi. 31 Waleu sibuna Xaitamoxi Haing mana numanuma Siba ma titi subingania ma bu lungu Solomon xabiangang maringina.* Ubagu 1 Xaitamoxi (1 King) 10:1-13. Ne hatata tela dali sibuna Solomon wa la li, ne hauxaim ba alungu haruanganoa. Binabu bungina Urana suxuya lipudi, haingga ba bagula mesa saing li Urana maxania ranguang, saing su haruanga nang lipu hatatamdi. 32 Waleu sibuna Yona baxanga na lipu Ninibeamdi saing duxugia hatumingadingdi. Ne hatata tela dali sibuna Yona wa la li, ne hauxaim ba axugia hatumingaimdi. Binabu bungina Urana suxuya lipudi, Ninibedi bagula dimesa saing dili Urana maxania ranguang, saing disu haruanga nang lipu hatatamdi.
Luliang Sanggam
(Matyu 6:22-23)
33 “Lipu tela sanga ba tung nagung tela saing ta long hisangamia te, kimbo kaukau minia te. Tegu. Ta mahaing yabania bu lipudi diluxu sanga ba dibagu saxaxanganoa. 34 Maxama bila sanggama nagunginoa. Bungina maxamdi daxai, luliadinga saxaxangia sanggam longgalo. Ne bungina didoa, sanggam longgalo dilaba. 35 Binabu uwasa xai mana lulianoa wa maluxu maung bu laba te. 36 Nabu sanggam longgalo dibaxagi mana luliana, long tela laba te, bing bagula saxaxangana masup, bila bungina nagung saxaxanganoa saxaxangiaung.”
Mauxangang 6
37 Yesu harua laing sup, baing Parisi tela xusunga Yesu ba ma bu xang rangua. Baing ina naga, ila numania saing kinuʼm tabu kabukabu xangingamia. 38 Ne Parisi hixi mana Yesu kubolunoa, namua na damia rimandi muga mana xang te.† Parisidi hanaunaungadinga tela harua ba lipudi bing didamia rimadingdi mana kuboludinga muga mana daxang, bu disok maringina Urana maxania.
39 Baing Toxoratamona harua na ba, “Ang Parisidi, kubolua alibu bila adamia xuba mina ubudingdi, ne ludingia dibaxagi mana axadi axapdi mana kubolu samoyana xaung kubolu diandi. 40 Ang lipu kakahandi! Urana tongtongia sabasabam, saing tongtongia luna xauna, maxuna? 41 Asina haulinga taxa luimia na haxugindi, baing ina naga, bagula abagu awa sigixinga Urana maxania.
42 “Ang Parisidi, laku, mauxanganoa xapkang yu! Asina hataina 10 mana axamang kaxukang sibundi duwa umangaimia. Ne ahalingalinga suxuyanga maringina xaung kubolua muruim sibuna mana Urana. Maring bing asina hataina 10, wane, ne labu ahalingalinga kubolu teladi bau tai.
43 “Ang Parisidi, laku, mauxanganoa xapkang yu, namua na ang muruim buk mana arung mana kabukabu mugamugangamdi mana sabunga numandi, xaung ang muruim buk mana lipudi ditiang daharua xaidap xai nang mana nawa yabandi.
44 “Laku, mauxanganoa xapkang yu, namua na awa bila gobagoba ragung teguamdi, lipu dahaxa mala diruhadi daxabia te.”
45 Lipu tela xabia xai sibuna mana hanaunaunga haxuya Yesu haruanganoa ba, “Lipu Tubatubaingam, bungina uharua bila ba na Parisidi, utatuam xauna.”
46 Yesu haxuya nadi ba, “Baing ang lipuadi axabia hanaunaunga xai sibuna, laku, mauxanganoa xapkang yu, namua na ata mauxangandi‡ Parisidi digabu lipu hanaunaunga tubatubainganamdi disigi ding hanaunaungadingdi rangua Urana hanaunaungandi, saing dahaxi buk mana lipudi dinaxu mana hanaunaungadinga nabu dibo ba duwa maringina Urana maxania. Baing disina mauxangandi na lipudi bila ba. etua mana lipudi, ding sanga ba doxoxi xai te. Saing ang sibuim ahaulidi monga te.
47 “Laku, mauxanganoa xapkang yu, namua na atongtongia guha gobagoba gumangindi mana Urana lipuxing suxunguxunguamdi, ne ang mugangaimdi dungdi mati ba. 48 Baing ina naga, anai mana axa mugangaimdi dilibu baing. Ding ba dung Urana lipuxing suxunguxunguamdi ba mati, saing ang ba, ang gayauyau guhia gobagobadingdi olang—ne ang gasu mana haruangadinga te! 49 Namua naga Urana, xabianganoa tubu, harua ba, ‘Bagula ngasoxi lipuxigu suxunguxunguamdi xaung aposeldi nadi. Teladi bagula dungdi mati, teladi bagula disina salaga nadi.’ 50 Binabu lipu hatatamdi, bagula duwa haruangia mana siba ri mana Urana lipuxing suxunguxunguam longgalo, siba mana titia soginganoa, 51 mana Ebal,§ Ebal lipu mugamugangam mati lipu rimania. Ubagu Unggutinga (Stat) 4:8. ma ma laing Sekaraya* Sekaraya lipu kimuam lipudi dung mati mana Urana Xuang Mugamugangama. Ubagu 2 Naxuyanga (2 Stori) 24:20-21. ina dung liwe mana kabukabu hananiangam xaung Urana Numang luna. Maxung sibuna ngabalang ba, lipu hatatamdi bagula duwa haruangia mana ding longgalo sibidingdi.
52 “Laku, ang lipuadi axabia hanaunaunga xai sibuna, mauxanganoa xapkang yu, namua na ayameng Urana xaluxing xabiangama mana lipudi. Ang sibuim aluxu Urana xabiangania te, saing asina makasangua na lipu teladi dibo ba diluxu xauna.”
53 Yesu bo ba ilauba, baing Parisidi digabu lipu hanaunaunga tubatubainganamdi dungguti daharungia haringina, saing duxusunga xusunga xumang sibuna 54 bu dituxu murak mana ba harua mana axamang tela bu dita haruangia.
*11:2 Buninga teladi—Tibumam wa long xaiya.
†11:2 Buninga teladi—Ung murungama bing sok maxuna mana titia li bila long xaiya.
‡11:4 Grik xuana—lipu longgalo duwa hakhaxuyangia ranguam.
§11:4 Buninga teladi—tubaigiau tai, ne oxopkam muli sangua lipu dianoa rimanoa.
*11:12 Ramuk waxungtuana—gamaring.
†11:15 Belsabul Satan yan tela.
‡11:24 Grik xuana—aningoningo sigixinga teguam.
§11:29 Waleu sibuna Urana soxi Yona mala bu baxanga haruanganoa na Ninibedi.
*11:31 Ubagu 1 Xaitamoxi (1 King) 10:1-13.
†11:38 Parisidi hanaunaungadinga tela harua ba lipudi bing didamia rimadingdi mana kuboludinga muga mana daxang, bu disok maringina Urana maxania.
‡11:46 Parisidi digabu lipu hanaunaunga tubatubainganamdi disigi ding hanaunaungadingdi rangua Urana hanaunaungandi, saing dahaxi buk mana lipudi dinaxu mana hanaunaungadinga nabu dibo ba duwa maringina Urana maxania. Baing disina mauxangandi na lipudi bila ba.
§11:51 Ebal lipu mugamugangam mati lipu rimania. Ubagu Unggutinga (Stat) 4:8.
*11:51 Sekaraya lipu kimuam lipudi dung mati mana Urana Xuang Mugamugangama. Ubagu 2 Naxuyanga (2 Stori) 24:20-21.