13
Banabasi Ka Saulo Ivi‑tunei Inaunau‑wahe
1 Ka ekalesia Anitioki wayahina tau apa‑taputapu tupwai kadue tau viwavenena tupwai imamaei. Ka taui ai wava Banabasi, ka Simeoni ivi‑wahani Nigeri, ka Lukiusi onoto Sirene, ka Manaeni (tauna ka Kini
V Erodi ainua yai tupua tuta aitamoata, ka manua aitamoata nihenina tomotau inau‑matavei) ka kadu Saulo.
2 Ka aitam tuta taui Kauvea iawa‑davedavei, ka idewa‑didiguna vivane aniani ivihahaiei. Ka Nuana Ahihinata vonei, ivona, “Banabasi ka Saulo ainua ubou‑keyei wayahiua, ka yau nuanua aitam dewa idewei wayahiu, ka ataina ahonehonei.”
✡ 3 Ka tau apa‑taputapu‑naia ka tau viwavene‑naia yoko, avaha idewa‑didiguna, ka kadu avaha iviama, taui nimai ainuai wayahia iboui, ivi‑tunei.
✡ 4 Ka Nuana Ahihinata ainuai vi‑tunei iopu meagai Seleusia wayahina. Meagai‑nana tania mamaei. Ka wae ivi‑maiei, ivi‑ata iomo bonabona Sipirusi wayahina.
5 Ka iduduna aitam meagai ana wava Salamisi wayahina. Ka ivane me Iudea yai manua tapanono wayahia, e Yaubada yana vona inaunau‑waheyei. Ka Ioni Marika nui, vivane yai tau ivaita.
✡ 6 Ka bonabonana ini‑keyekeyei, ka meagai aitamoata aitamoata nihenia inaunau‑wahe a itoava iomo meagai Paposi wayahina. Ka meagai‑nana nihenina aitam tau nau‑apoa ana wava Bari‑Iesu ivaniahei.
a Tauna aitam me Iudea, kate tau apa‑taputapu vitupu.
7 Tauna aitam tau paisewa bonabonana a tau veimea ananina wayahina. Ka tau veimea‑nana aitam me Rom ana wava Serigiusi Paulusi, ka tauna aitam tau nua‑uya. Wayahina, tauna ya tau mataeda vi‑tunei omo Banabasi ka Saulo na‑tua‑yauni inꞌ‑omo wayahina. Iuna tauna ya nuanua Yaubada yana vona na‑nononi.
8 Kate Bari‑Iesu, tauna ivi‑wahani Elimasi (wava‑nana a vo‑vina anꞌ anamana vivane “tau nau‑apoa”) mini ka Banabasi ka Saulo apa‑goyogoyoei tau veimeana matana, ka kadue Elimasi tauna yana ipupu wayahina dewa‑dadani, tau veimeana ya vitumahana vi‑goyoi.
9 Akaka Nuana Ahihinata omo Saulo wayahina, ka Saulo kadu ivi‑wahani Paulo, ka Nuana Ahihinata Paulo nau‑vi‑anai, e tauna dune‑vi‑anai Elimasi wayahina, e ivona,
10 “Wamke Satana natuna kadu wamke vivane dewa tunutunuhina habuhabuna a havia! Vitupu kadu nono nau‑vi‑anaim, ka dewaia veimeyem tuta tuta goyonata ededewei, ka kadu Kauvea yana dewa tunutunuhina evo‑vi‑banabanai.
11 Kate ataina tuta Kauvea avaha nau‑haviem evi‑mata‑goyo, ka munia, ai vi‑am auyewa nihenina, wamke eha am pata babau edudueye.”
Ka Paulo ya ipupuna iakwa, oaoa ka novanovana iopu‑kwayavoni Elimasi wayahina, ka tauna vi‑putu venau‑kavokavovo, ka vovo‑mimi. Ka kadu ya nuanua aitam koiaka na‑vaniahe ya tau eta‑naonao wayahina.
✡ 12 Ka tutana tau veimea‑nana dewana dueyei, akanai tauna vitumahanei, iuna nuana vi‑tupatupa ananina viwavenena Kauvea wayahina.
Taui Ivane Kadu Aitam Meagai Anitioki Wayahina
13 Ka munia Paulo yaiana nui aitam wae igenu, ka meagai Paposi bonabonana wayahina ini‑tawanei iaubo‑tamana meagai Periga wayahina iduduna. Ka meagai‑nana papani Pampilia nihenina. Ka tutana iomo Periga wayahina, Ioni Marika ni‑tawanei, iuna ya nuanua na‑mavina Ierusalem wayahina.
✡ 14 Ka taui Periga ini‑tawanei, e inu papani‑nana nihenina, e iomo meagai Anitioki wayahina. Anitioki‑nana papani Pisidia nihenina mamaei.
a Ka auyewa tapanono wayahina taui me Isiraeli yai manua tapanono nihenina inu ka imanuena.
15 Ka manua tapanono‑nana a tau veimea avaha yai tapanono tupwana ipaisewei, vivane naona Mosese ya iginuma iaiaiavi, e vꞌ‑inuana tau apa‑taputapu yai iginuma iaiaiavi. Iakwa, tau veimea‑naia aitam tau mataeda ivi‑tunei omo Paulo yaiana nui, e vonei, ivona, “Vavaneiai, kaiwa ananina. Aituhu yami nuanua tomotau unaunau‑wahei, uvo‑vi‑vatui, akanai, itoai awaehemi udewei deina.”
16 Wayahina, Paulo mini ka nimana si‑nai
a ka ivona,
“Vavaneiu me Isiraeli, kadu itomi eha me Isiraeli habuhabumi Yaubada umatamatautei. Nau‑wawanimi unononiu!
17 Itoai me Isiraeli yama Yaubada yama tupua‑nenenehi vi‑nua‑dadanei, ka tutana taui papani Egipita imamaei, tauna ai yau vo‑vi‑natei, ivi‑yoko ani‑vainena. Ka munia, tauna dewa‑bagibagi dedewei, kadu eta‑naoi, e papani‑nana ini‑tawanei.
✡ 18 Ka kadu ponimana ai yau 40 nihenia ini‑awana anata nihenina. Ka tauna nau‑matavai, ka kadu yai vihaihai tauna wayahina toha‑vi‑anai.
✡ 19 Ka munia, Yaubada mani tomotau yai pai veimea ai yau 7 papani Kanaani nihenina vita‑vovoni. Ka tauna pai veimea‑naia ya tomotau venei vivane yai tanopi.
✡ 20 Ka dewaia habuhabui ai pai vi‑putu a itoava ai pai nau‑yehata wayahina vivane ponimana ai yau 450 akanai.
Ka avaha inu papani Kanaani nihenina imamaei, Yaubada tau veimea tupwai vi‑nua‑dadanei venei, iveimeyei a itoava tau apa‑taputapu ana wava Samuela vi‑putu veimeyei wayahina.
✡ 21 Ka munia, Samuela ya veimea iakwa, tomotaui yai nuanua Yaubada aitam kini
V na‑venei, e kini‑nana
V na‑veimeyei. Wayahina, Yaubada Saulo vi‑nua‑dadanei. Tauna Kisi natuna, ka yana dede vivane Beniamina. Ka Yaubada awaehei Saulo ponimana ai yau 40 nihenia me Isiraeli veimeyei.
✡ 22 Ka munia, Yaubada Saulo vihahaiei, ka Davida vi‑nua‑dadanei, e tauna vi‑kini
V me Isiraeli wayahi. Yau vonana avo‑vi‑tupanei Iginuma wayahina deina. Yaubada Davida wayahina ivona,
‘Yauke Davida, Iese natuna, avi‑nua‑dadanei,
iuna avaha anau‑dadani kadu avaha anamanei,
tauna ya nuanua kadu yauke yau nuanua
vivane aitamoata.
Ka aviani yau nuanua,
apaina tauna vi‑ateteyeu aitamoata deina.’
✡
23 Wayahina munia, Yaubada yama Tau Ito‑yavuha Iesu vi‑tunei omo itoai me Isiraeli wayahiaia, ka tauna vivane Davida ya tupua‑nenenehi aitam. Nonova Yaubada ya vona‑dabadaba boui, ka munia dewei deina. Ka ataina Yaubada avaha vona‑dabadaba‑nana dewa‑yehai.
✡ 24 Naona Ioni Tau Bapitaiso mai‑naunau‑wahe vivane me Isiraeli habuhabui nau‑wawani inua‑vinana yai dewa goyona wayahina, ka munia, tauna vi‑bapitaiso‑neiei.
✡ 25 Ka tuta eha ani‑hoina na‑iakwa wayahina, Ioni tauna ya paisewa na‑nau‑yehai, e tauna tomotau vonei, ivona, ‘Yauke taua koiaka? Yauke kikitu, ka yauke eha Tau Ito‑yavuha‑nana. Kate tauna muniua omomo vivane ananina, ka eha nau‑wawaniu anꞌ ae‑yapayapana ai pai yohona ayavuhi, iuna yauke taua kikitu.’
✡ 26 Vavaneiu, itomi Abaraham natunatuna, kadue itomi eha me Isiraeli kate Yaubada umatamatautei akanai, ito‑yavuhana vaneana avaha omo habuhabuka wayahikaia.
27 Ka tau vi‑meagai Ierusalem wayahina, ka kadue taui ai tau veimea Iesu ivunui. Idewei deina, iuna eha itꞌ‑anamane‑vidohe, Iesu vivane yaka Tau Ito‑yavuha‑hoina. Wayahina, taui yai dewana vinꞌ‑omo tau apa‑taputapu nonova iapa‑taputapuei aitamoata deina. Tau vi‑meagai Ierusalem wayahina avaha tau apa‑taputapu yai iginuma ianamanei, iuna auyewa tapanono aitamoata aitamoata wayahina iaiaiavi manua tapanono nihenia.
28 Naona inaunau‑nene, e aitam iuna o veimea ivaniahe, e taui nau‑wawani ivitevitei, ivunuvunui, kate eha aitam iuna ita‑vaniahe. Kate taui nuai vi‑toyoa. Wayahina, iomo Pilate wayahina, e iviamei tauna yanꞌ aniga veimeyei.
✡ 29 Ka avaha apa‑taputapu aitamoata aitamoata yanꞌ aniga wayahina inau‑yehai yai dewaia wayahia, akanai yaiana iomo, e ininina iepei ai nahenahea iopuei, e unuvovoa iboui.
✡ 30 Tauna aniga, kate Yaubada anigea si‑vi‑mini‑havinei!
31 Ka munia, auyewa habuhabui nihenia, a tau vi‑muni‑waiwai idudueyei. Nonova, tutana tauna papani Galili ni‑tawanei, taui naona ivitumahanei nui iomo meagai Ierusalem wayahina. Ka taui avaha ivi‑tau hae Iesu wayahina itoai me Isiraeli wayahiaia.
✡ 32 Ka tuta ataina itoai Vaneana Ahiahina amataedami unononi. Nonova Yaubada vona‑dabadaba yaka tupua‑nenenehi wayahia, e tauna yawai‑vavaha na‑veneka. 33 Ka Yaubada avaha Iesu si‑vi‑mini anigea, ka dewana wayahina kanꞌ‑anamanei, yawai‑vavaha avaha omo tomotaui yai tupua‑nenenehi wayahia, vivane omo wayahikaia. Ka yau vonana avo‑vi‑tupanei Iginuma wayahina. Sam vꞌ‑inuana nihenina Yaubada apa‑taputapu deina, ivona,
‘Wamke natu, ataina avi‑natunem.’
✡
34 Ka Yaubada kadu ya mini‑havine wayahina apa‑taputapuei, vivane ininina eha na‑mavunu yanꞌ aniga wayahina, ivona,
‘Nonova avona‑dabadaba Davida wayahina
e yauke nau‑iaiava ahihi‑vainena
adewei tauna wayahina.
Ka apaina nau‑iaiava‑naia
35 Ka kadu aitam Sam nihenina aitam apa‑taputapu ivona,
‘Eha enꞌ‑awaeha
yam Tau Ahihinata na‑mavunu.’
✡
36 Ka vonana eha Davida ininina wayahina, iuna Davida yana tuta nihenina tauna Yaubada ya nuanua dewei. Ka munia, Davida yawaina iakwa, ka tau matena iboui unuvovoa, e tauna ya tupua‑nenenehi nui imavunu.
37 Kate Yaubada aitam onoto si‑vi‑mini anigea, ka onoto‑nana eha ta‑mavunu.
38 Wayahina, vavaneiu, yauke yau nuanua unꞌ‑anamanei ahiahina, Yaubada yami goyona na‑nua‑piahi‑neiei iuna Iesu ya paisewa wayahimi.
39 Ka kadu yau nuanua unꞌ‑anamanei aituhu aviyaivia Iesu ivitumahanei, taui nua‑piaha ivaniahei yai dewa goyona wayahi, ka kadu Yaubada yai ini‑yauyau nꞌ‑epa‑yavunei, na‑iakwa. Ka aitamoata deina, Yaubada awaeheka kavi‑tau tunutunuhika tauna matana, iuna tauna eha aitam yaka goyona ta‑nuani. Ka Mosese ya veimea eha ana pata na‑ito‑yavuhimi deinake.
✡ 40 Wayahina, itomi udune‑vi‑vinimi ahiahina. Iuna nonova tau apa‑taputapu ivona deina,
41 ‘Itomi tau va‑hamwahamwana
yau paisewa taina ududueyei,
kate nuami vi‑tupatupa dewana wayahina,
ka munia, itomi unꞌ‑aniga.
Iuna yau paisewa bagibagina
yami tuta wayahina apaisewei,
kate eha ami pata uvitumahane.
Aituhu ami niami dewana mai‑vonemi,
itomi eha ami pata uvitumahane.’ ”
✡
42 Ka Paulo ya nau‑wahena nau‑yehai deina. Ka tutana tauna Banabasi ainua manua tapanono ini‑tawanei, tomotaui iviamei auyewa tapanono tepaia imavina, e viwavene‑nana ina‑ipupu‑havinei inononi. 43 Ka manua tapanono a tau veimea iawaehei tomotaui manua tapanonona ini‑ubau iopu, e tomotaui tupwai Paulo ka Banabasi ivi‑muniei. Ka taui vivane me Iudea tupwai, ka kadu taui eha me Iudea tupwai, vivane taui nonova iaubo‑tamanei me Iudea yai tapanono wayahina. Ka Paulo ka Banabasi ainuai tomotaui ivo‑vi‑vatui, e nau‑wawani Yaubada yanꞌ ate‑nuanuai ivaniahei, ka kadu eha imagigino veimea wayahina.
44 Ka auyewa tapanono munia, tau vi‑meagai habuhabui, taui me Iudea kadu taui eha me Iudea, inau‑hohona, e Kauvea yana vona inononi. 45 Ka tutana me Iudea taui eha me Iudea yai yoko idueyei vivane yoko ananina, me Iudea‑naia ivi‑bwanou‑vainei. Wayahina, ivi‑putu Paulo ya nau‑wahena iapa‑goyogoyoei.
46 Akaka Paulo ka Banabasi ainuai me Iudea yai apa‑goyogoyo‑nana ivona‑nau‑patei vona panina wayahina, ivona, “Yaubada veimeyeai nau‑wawaniai naona Vaneana Ahiahina itomi me Iudea anau‑wahemi unononi. Ka itoai avaha adewei deina, kate itomi vaneana uvihahaiei. Ka avaha uvi‑nua‑dadani vivane itomi eha nau‑wawanimi yawai‑vavaha uvaniahe. Wayahina, ataina ka baina ani‑tawanemi, ka avi‑putu taui eha me Iudea anaunau‑wahei akanai.
✡ 47 Iuna ama veimea Kauvea wayahina iginuma taina deina, ivona,
‘Avaha avi‑nua‑dadanem, e wamke evi‑maheta
taui eha me Iudea wayahi.
Iuna yau nuanua tomotau habuhabui
papani aitamoata aitamoata nihenia
ana‑ito‑yavuhi‑neiei.’ ”
✡
48 Ka tutana taui eha me Iudea Paulo ya vonana inononi, idewa‑haiawa, kadu Kauvea yana vona ivi‑ateteyei. Ka aituhu aviyaivia wayahia nonova Yaubada vi‑nua‑dadanei, akanai taui habuhabui ivitumahanei, kadu yawai‑vavaha ivaniahei.
49 Ka munia, tomotau habuhabui papani‑nana nihenina Kauvea yana vona inononi, ka taui ai yau natanata.
50 Kate me Iudea yai nuanua Paulo ka Banabasi ivitavitai. Ka kadu yai nuanua vaivine anani kadu ononotoi anani meagai Anitioki nihenina iaivaitei ivitavitai deina. Wayahina, avi vaivine Yaubada imatamatautei kadu avi vaivine ai wava anani, taui inau‑vi‑nehanehai iaivaitei. Ka avi tau veimea ononotoi, taui kadu inau‑vi‑nehanehai iaivaitei deina. Ka me Iudea‑naia inahe inau‑vevewanei Paulo ka Banabasi wayahi, kadu pai nau‑yehata ivo‑tahoi yai papani‑nana wayahina.
51 Wayahina, Paulo ka Banabasi pai dune ivenei, inꞌ‑anamanei, apaina, avi tuta Yaubada meagai‑nana dewa‑yaiyaiei, vona ahiahina, ainuai eha yai nuanua dewa‑yaiyai‑nana ivaniahe. Wayahina, apunava aeia yai tanopi wayahina inau‑wohi iopu tanopia. Iakwa, meagai‑nana ini‑tawanei ine meagai Ikonium wayahina.
✡ 52 Ka tau vi‑muni‑waiwai‑naia meagai Anitioki nihenina imamaei idewa‑haiawa ananina, ka Nuana Ahihinata habuhabui nau‑vi‑anai.