En Maganda a Bareta Tungkul kánni Jesu-Cristo a Insulat ni
Lucas
Paliwanag tungkul ten Libru
En Maganda a Bareta ayun kánni Lucas ay mángpakapospos a ti Jesus en impangaku a Tagapagligtas ti Israel sakay ten atanan a tolay. Insulat ni Lucas a ti Jesus en pinili nen Ispiritu nen Panginoon tánni ipangaral ten mágkahirap en Maganda a Bareta (4:18-19.) Kaya ketan ti iyád a libru a nepahayag en dikál a malasakit nen Diyos para dikodi. Ti iyád a paraan, lalu a inátdenan ti halaga nen nángsulat en halaga nen Maganda a Bareta para ten mágkahirap sakay inapi.
Nelinaw bi ti iyád a libru en kasayaan lalu dán ten purumeru hidi a kapitulu a nángsaysay tungkul ten kákkeenak ni Jesus, sakay ten katapusan hidi a kapitulu a nángsaysay bi tungkul ten káangay ni Jesus dilanget. En nángsulat ti iyád a libru ay siya labi en nángsulat ten libru a Gamet a nángpakapospos bi ten páglagu sakay págpakalat ten pánnampalataya a Cristiano káttapos nen káangay ni Jesus dilanget.
Háddi la a ketan en págsaysay hidi a kona ten págpuri nen anghel hidi sakay págdalaw nen pastol hidi dikona a inyenak ti Jesus, en kákkesaysay tungkul ten anak a ti Jesus ten disalad nen Templo, en talinhaga tungkul ten makákkagbiyán Samaritano, sakay en nawan a anak. Inátdenan bi ti dikál a págpahalaga ti iyád a libru en halaga nen págdasal, en kapangyariyan nen Banal a Ispiritu, en ginampanan nen kabábbiyan ten tarabahu ni Jesus, sakay en págpatawad nen Diyos ten makasalanan hidi.
Malinaw a ketan ti iyád a libru en iba a págpahalaga nen nángsulat para ten mágkahirap sakay inapi. Ketan háddi a ti Jesus ay nánglaan ti iba a pákpággagum sakay págmahal para dikodi.
Lasán nen Libru
Sapul 1:1-4
En kákkeenak ni Juan a Mágbinyag sakay ni Jesus 1:5-2:52
En págserbi ni Juan a Mágbinyag 3:1-20
En págbinyag ni Juan sakay ten págtoksu kánni Jesus 3:21-4:13
En págserbi ni Jesus ti Galilea 4:14-9:50
En ginamet ni Jesus ti Galilea hanggan ti Jerusalem 9:51-19:27
En dimudyan hidi a aldew ten biyag ni Jesus 19:28-23:56
En ruway a kákkabiyag, en káppeta, sakay en káangay ni Jesus dilanget 24:1-53
1
Pággalay
1 Kagalang-galang a Teofilo, makpal dán a tolay i nagsikapid a mángsulat tungkul ten bagay hidi a nangyari a netan mi. 2 En insulat di ay tungkul ten netoldu dikomi nen naketa hidi sapul pa ten sapul na, sakay nangaral ten Maganda a Bareta. 3 Kaya inadal ku bi ti hustu en atanan a bagay tungkul ti nangyariyid a hidi iyád, sinapul ku ten sapul na, sakay káttapos ay naisipan ku a isulat ti maayus en atanan a pangyayari para dikomu 4 tánni matukuyan mu talagaid a katutuhanan tungkul ten netoldu hidi dikomu.
Impakapospos en Kákkeenak ni Juan a Mágbinyag
5 Dikona a ti Herodes en hari ti Judea ay tehud a essa a padi a Zacarias en ngaran na. Kaguman siya ten grupu ni Abias. En kabinga na ay ti Elisabet a gubwat ten lahi ni Aaron. 6 Ten atubengán nen Diyos ay parehu a makasaya en magkabinga. Sássunudán di en atanan a kautusan sakay bilin nen Panginoon. 7 Awan hidi ti anak gapu baug ti Elisabet, sakay mágkatanda dán hidi a duwwa.
8 Nadid, dikona a en grupu dán de Zacarias en lummewas a nanungkulan ten Templo ay siya en nagserbi a padi ten atubengán nen Diyos. 9 Dikona nagbunutan hidi a ayun ten kaugaliyan nen padi hidi ay en ngaran ni Zacarias en napili a somdáp ten kadisaladan nen Templo nen Panginoon para magalay ti insenso. 10 Ti odasid a iyud ay napisan bi en tolay hidi a magdasal ten luwas nen Templo. 11 Nadid ay tehud a pummeta kánni Zacarias a essa anghel nen Panginoon. Nágtaknág ten kawanan nen altar a págtutudan ti insenso. 12 Naráknid siya sakay neántingan ten pákketa na ten anghel. 13 Peru kinagi nen anghel dikona, “Dyan ka manteng Zacarias! Sinanig nen Diyos en dasal mu. Magenak en kabinga mu a ti Elisabet ti essa a lállaki sakay Juan ingaran muwid dikona. 14 Magin masaya ka sakay makpal bi masayaid ten kákkeenak na. 15 Gapu magin mataas siya ten atubengán nen Panginoon. Awan siya dapat a uminom ti alak oni maski ányaman a makalasing. Buktet palla siya ay ked dán dikona en Banal a Ispiritu. 16 Makpal ten Israelita hidi en maakit na a sumoli ten Panginoon di a Diyos. 17 Dumipalongu siya ten Panginoon. Ked dikona en Ispiritu sakay kapangyariyan a kona kánni Elias a propeta. Pagkasunduwán na en máttama hidi. Pasoliyán na ten tama a dilan en masuwayin hidi, tánni mehanda na en tolay hidi para ten Panginoon.
18 Kinagi ni Zacarias ten anghel, “Konyaák a makasigudu a mangyari iyád? Lakayák dán sakay bikás dán bi en kabinga ku. 19 Tummábbig en anghel, “Sikán ay ti Gabriel a magserbi ten atubengán nen Diyos. Inutusanák na tánni ikagi ku dikomu iyád a maganda a bareta. 20 Peru gapu awan ka maniwala ten kinagi ku a mangyari iyád ten netakda a panahun, ay mabulol ka hanggan dumemát en takda a odas a mangyari en kinagi ku dán dikomu.”
21 Nadid en tolay hidi ay maguray kánni Zacarias ten luwas. Magtaka dán hidi ni bakin a malay siya a lumuwas. 22 Ten kálluwas na ay awan dán siya makapagupos nan magsinyas dálla. Kaya naisip nen tolay hidi a bakay naketa siya ti pangitain ten disalad nen Templo. Ti Zacarias ay nagtulos-tulos a bulol.
23 Dikona natapos dán en págserbi ni Zacarias ay ummuli dán siya. 24 Awan nagnalay ay naglihi dán ngani ti Elisabet. Sakay limma a bulan siya a awan lummuwas ten bilay di. 25 Kinagi ni Elisabet, “Nadid ay kinagbiyanák nen Panginoon. Ginamet na iyád tánni maibut en dahilan nen kahihiyan ku!”
Impakapospos en Kákkeenak ni Jesus
26 Ten kaánnám a bulan nen págbuktet ni Elisabet ay inutusan nen Diyos ti anghel Gabriel a umangay ti Nazaret, Galilea, tánni kaurunán na en 27 essa a dalaga a Maria en ngaran na. Nakatakda dán siya a ikasal kánni Jose a gubwat ten lahi ni hari a David. 28 Ummangay en anghel kánni Maria, sakay binati na, “Magsaya ka dán! Kasayaan ka a tarud nen Diyos sakay ked dikomu en Panginoon.” 29 Nabalisa a tarud ti Maria sakay ináisip na ti hustu ni ánya i kahuluganid ni uposid a iyud. 30 Kinagi nen anghel dikona, “Dyan ka manteng Maria, gapu kasayaan ka nen Diyos. 31 Kagiyán kuwidi dikomu ay maglihi ka sakay magenak ka ti essa a lállaki a ngaranan mu a Jesus. 32 Magin mataas siya, sakay ngaranan di siya a Anak nen Kataasan a Diyos. Gamitán siya nen Panginoon a Diyos a hari a kona ten ninunu na a ti David. 33 Maghari siya ten lahi ni Jacob a awan ti katapusan. En pághari na ay pang-awan ti katapusan.”
34 Kinagi ni Maria ten anghel, “Konya iyád a mangyari birhenák palla bi?” 35 Kinagi nen anghel dikona, “Umangay dikomu en Banal a Ispiritu sakay lenduman ka nen kapangyariyan nen Kataasan a Diyos. Kaya en iyenak mu ay banal sakay dulawán a Anak nen Diyos. 36 Kona ten nangyari ten kamag-anak mu a ti Elisabet, awan beman tukoy nen atanan a tolay a baug siya? Peru nadid ay naglihi siya maski bikás dán. Kaánnám na dán nadid a bulan a mabuktet, 37 gapu awan ti ányaman a bagay a awan magamet nen Diyos.”
38 Tummábbig ti Maria, “Alipinák nen Panginoon. Mangyari nakuwan dikoku en kinagi mu.” Káttapos ay linakadan dán siya nen anghel.
Bummisita ti Maria kánni Elisabet
39 Nadid, awan nagnalay ay nagapura ti Maria a ummangay ten mabuki-bukid a banuwan ti Judea. 40 Káddemát na ten bilay de Zacarias ay binati na ti Elisabet. 41 Pákkasanig ni Elisabet kánni Maria ay nagarikad en anak ten disalad nen tiyan na. Naputat ti Banal a Ispiritu ti Elisabet. 42 Sakay nepákraw siya ten saya na a kinagi na, “Pinagpala ka ten atanan a bábbi sakay pinagpala bi i buktet muwen! 43 Deyaák beman para bisitaán nen ina nen Panginoon ku? 44 Ten pákkasanig ku ten bati mu ay nagarikad ten saya na i anakidi ti tiyan kuwiday. 45 Pinagpala ka ta summampalataya ka a mangyari en kinagi nen Panginoon dikomu.”
En Kansiyon ni Maria a Págpuri
46 Sakay kinagi ni Maria,
“Magpuri i pusu kuwiday ten Panginoon,
47 sakay en ispiritu ku ay masaya ten Diyos a Tagapagligtas ku.
48 Gapu awanák na pinabayan maski mababaák la a alipin na!
Sapul nadid ay kagiyán nen atanan a tolay a sikán ay pinagpala.
49 Gapu dikál a bagay en ginamet dikoku nen Makapangyariyan a Diyos.
Siya ay Banal!
50 En habag na ay para ten atanan a tolay,
sakay ten atanan a lahi a tehud a ánteng dikona.
51 Impeta na en begsák nen barasu na,
sakay linitu na en hambug hidi ti pággisipan.
52 Inibutan na ten trono di en tehud hidi a kapangyariyan.
Sakay intaas na en ked hidi ten mababa a kalagayan.
53 Pinutat na ti mágkaganda a bagay en magaláp hidi.
Sakay pinalakad na a awan ti tawid a ányaman en mágkayaman hidi.
54 Tinulungan na en tagapagserbi na a Israel,
awan na hidi linimon a kahabagan.
55 Tinupad na en pangaku na ten ninunu tam hidi,
kánni Abraham sakay en lahi na hidi a awan ti katapusan!”
56 Nágyan ti Maria kánde Elisabet ti tállu a bulan bagu siya a ummuli.
En Kákeenak ni Juan a Mágbinyag
57 Nadid, dikona dummemát en odas a magenak dán ti Elisabet ay lállaki en anak na. 58 Masaya a tarud en kadatigan na hidi sakay en partidu na hidi dikona a mabareta di a pinagpala siya nen Panginoon.
59 Ten kawalu a aldew ay ummangay hidi ten bilay de Elisabet gapu turiyán di dán en anak. Ngaranan di nakuwan a Zacarias en anak a kona ten ama na, 60 peru kinagi ni Elisabet, “Bakán! Juan ngaran naid.”
61 Kinagi di, “Peru awan kam ti kapartidu a tehud a ngaran a kona haán.” 62 Kaya sininyasan di en ama na tánni itanung di ni ánya gustu naid a pangngaran ten anak na. 63 Nággid ti Zacarias ti pagsulatan sakay insulat na a, “Juan i ngaran naid.” Nagtaka hidi a atanan. 64 Ti odasid biyid a iyud ay nakapagupos dán ti Zacarias, sakay tulos siya a nagpuri ten Diyos. 65 Neántingan en kadatigan di hidi, sakay nekalat en bareta ten buu a mabuki-bukid a lugar ti Judea. 66 Atanan nen nakabareta hidi ay mággaisipán ten pangyayari. Kinagi di, “Ánya wád pangyariyanid ni anakid a iyád? Gapu maliwanag a ked dikona en kapangyariyan nen Panginoon.
En Hula ni Zacarias
67 Naputat ti Banal a Ispiritu ti Zacarias a ama ni Juan, sakay nagpahayag ti mensahi a gubwat ten Diyos.
68 Kinagi na, “Puriyán tam en Panginoon a Diyos ni Israel!
Tinulungan na sakay pinalaya en tolay na hidi.
69 Nángpaangay siya dikotam ti essa a makapangyariyan a Tagapagligtas,
a gubwat ten lahi ni David a tagapagserbi na.
70 Tenhud pa a panahun ay impangaku na dán ten pamamag-itan nen propeta na hidi a banal,
71 a iligtas na kitam ten atanan a kadima tam,
sakay ten atanan a maiyamut dikotam.
72 Nagpangaku bi a kagbiyan na en ninunu tam hidi,
sakay awan na kalimunan en banal na a kasunduwan.
73 Impangaku na ten ninunu tam a ti Abraham,
74 a iligtas na kitam ten atanan a kadima tam,
tánni makapagserbi kitam dikona a awan ti ánteng,
75 sakay magin banal sakay matuwid ten pangileng na mentras a biyag kitam.”
76 Intulos pa ni Zacarias a kinagi, “Siko a anak ku ay ngaranan di ka a propeta nen Kataasan a Diyos.
Gapu mágdipalongu ka ten Panginoon a mánghanda ten paglakadan na.
77 Tánni ipakapospos mu ten tolay na hidi en kaligtasan di,
sakay en kapatawadan nen kasalanan di.
78 En Diyos ay talaga a makákkagbiyán sakay mapagmahal.
Págdadedemlagán na dán en aldew nen kaligtasan.
79 Siya i mangdemlagid ten tolay hidi a ked ten kadiklámman sakay en adeni dán ti kamatayan.
Igiyya na kitam ten dilan a patamu ten kapayapaan.”
80 Dummikál en anak sakay bummegsák en ispiritu na. Nágyan siya ten kaparangan hanggan ten dikona angay dán siya pummeta ten banuwan ni Israel.