13
M'fananizo wa mulimi
(Mko 4:1-20; Luk 8:1-15)
1 Ntsiku ibodzi-bodziyo Jezu adacoka m'nyumba acikakhala m'phepete mwa nyandza ya Galireya. 2 Ndipo mthithi ukulu wa wanthu udamuzungulira, na tenepo Iye adapakira m'bote acikhala m'mwemo. Ndipo mbumba yentse ikhadaima pagombe. 3 Jezu adawauza bzinthu bzizinji m'mifananizo acimbati: “Mulimi adayenda kabzala. 4 Pomwe akhawaza mbeu inango idagwera m'phepete mwa njira, ndipo mbalame zidabwera ziciidya. 5 Inango idagwera pa mbuto ina minyala, pomwe pakhalibe mataka mazinji. Ndipo idamera mwakam'fulumize nakuti pakhalibe mataka mazinji. 6 Tsono pomwe dzuwa lidacoka, m'mera udapsa uciuma, thangwe mizi ikhalibe kuzika. 7 Mbeu inango idagwera pakati pa minga, ndipo mingayo idakula icipsindiza mbeuyo. 8 Tsono inango idagwera pamataka yabwino, imwei idabereka dzana (100), inango makumi matanthatu (60), inango makumi matatu (30) bzakufunya kuposa pakuyamba. 9 Omwe ana makutu, abve!”
Cakulinga ca mifananizo
10 Wakupfundzira wace adafendera pafupi naiye acimubvundza kuti: “Thangwe ranyi mumbalewa na mbumba mumifananizo?”
11 Iye adawatawira kuti: “Imwepo mudapasidwa kudziwa bzintsintsi bza Umambo bwa kudzulu, tsono iwo alibe kupasidwa. 12 Pakuti omwe anabzo an'dzapasidwa, ndipo an'dzakhala na bzizinji kwene-kwene. Tsono kuna omwe alibe, napo comwe anaco an'dzatengeredwa. 13 Tsono amwewa nimbalewa nawo mumifananizo thangwe ra kuti:
“ ‘Alikunyang'anisa, alikuwona lini,
ndipo alikutetekera, alikubva lini
napo kubvesesa’.
14 Bzirikwanirisika mwa iwo bzomwe m'polofita Izaiya adalewa kuti:
“ ‘Kubva mun'dzabva,
tsono mun'dzabvesesa lini cipo.
Kuwona mun'dzawona,
tsono mun'dzadziwa lini cipo.
15 Pakuti m'tima wa mbumba imweyi
wakhala wakuumisidwa.
Mwakusaya kufuna adabva na makutu yawo
ndipo adafunga maso yawo,
kuti aleke kuwona pomwe na maso,
ngakhale kubva na makutu,
kuti aleke kubvesesa na m'tima, acitendeuka,
ndipo Ine ningadawaciza’.* Iza 6:9, 10
16 Tsono maso yanu ni yakudala, thangwe yalikuwona. Ndipo makutu yanu, thangwe yalikubva. 17 Cadidi nin'kuuzani kuti: Apolofita azinji na wakulungama akhafuna kuwona bzomwe imwepo muli kuwona, tsono alibe kubziwona, ndipo kubva bzomwe imwepo mulikubva, tsono alibe kubzibva.
Kuthumbudzula kwa m'fananizo wa mulimi
18 “Na tenepo, bvani m'fananizo wa mulimi kuti ulikulewa ciyani: 19 Munthu ali-yentse akabva mafala ya Umambo acisaya kuyabvesesa, Wakuipa† Wakuipayo ni Sathana. ambabwera acim'tengera bzomwe bzidabzalidwa mum'tima mwace. Umweyo adakhala ninga yomwe idabzalidwa m'phepete mwa njira. 20 Kuna zomwe zidabzalidwa paminyala, umweyu ni ule omwe ambabva mafala ndipo aciyatambira nthawe imweyo letu mwakupfatsa. 21 Tsono, pakuti alibe mizi ambakhala nthawe pang'ono. Pangawoneka mabvuto ayai kufambiridwa mbuyo thangwe ra mafalayo, ambacokeratu. 22 Kuna zomwe zidabzalidwa paminga, ni ule omwe ambabva mafala, tsono kutanganidwa na khalidwe la moyo uno na kupumpsika na cuma ambapsindiza mafalayo, yacikhala yakusaya kubala. 23 Ndipo mbeu yomwe idabzalidwa pamataka yabwino, ni ule omwe ambabva mafala aciyabvesesa, ndipo ambabereka bzisapo dzana, winango makumi matanthatu ndipo winango makumi matatu”.
M'fananizo wa Nyakasongole
24 Jezu adawauza m'fananizo winango aciti: “Umambo bwa kudzulu budalingana na munthu omwe adabzala mbeu yabwino m'munda mwace. 25 Tsono pomwe wentse akhadagona, nyamadulanthaka wace adabwera acibzala nyakasongole‡ Nyakasongole ni usva buna mphesi yakulingana na ya tirigu, ndipo nyakasongoleyo ambadzonga tirigu. pakati pa tirigu aciyenda. 26 Pomwe m'mera udakula ucitumbuka, nyakasongole adawonekambo”.
27 “Akapolo wa mwenekaciro wa munda, adabwera kuna iye acimuuza kuti: ‘Mbuya, kodi mulibe kubzala mbeu yabwino m'munda mwanu? Tsono, nyakasongole adacokera kuponi?’ ”
28 Iye adatawira kuti: “ ‘Ni nyamadulanthaka acita bzimwebzi’.
“Akapolo adam'bvundza pomwe kuti: ‘Mbuya mun'funa kuti tikam'zule?’
29 “Iye adatawira kuti: ‘Nee, thangwe imwepo pakukazula nyakasongole, mungakazulire pabodzi na tirigu. 30 Lekani bzikulire pabodzi mpaka nthawe yakubvuna. Pamwepo nin'dzauza wakubvuna kuti: Cakuyamba gwatani nyakasongole, mumange mitolo kuti atenthedwe. Pambuyo pace konkhobzani tirigu mukoye m'gwangwa mwangu’ ”.
M'fananizo wa njere ya m'towe
(Mko 4:30-34; Luk 13:18-21)
31 Ndipo adawauza m'fananizo unango aciti: “Umambo bwa kudzulu buli ninga njere ya m'towe§ Mulivu la Almeida adalewa kuti: “Mostarda”., yomwe munthu adabzala m'munda mwace. 32 Iyo ni ing'ono pa njere zentse, tsono ingakula imbakhala muti ukulu, mwakuti mbalame za kudzulu zimbabwera kudzakondza bzitsa mumithawi yace”.
33 Ndipo adawauza pomwe m'fananizo unango aciti: “Umambo bwa kudzulu buli ninga cakufufumisa comwe mkazi adatenga acicisanganiza na ufa buzinji** MuciGiriki adati: “Sato zitatu”. Sato ikhali mphimo ya sakha, kukumbukira mphimo imweyi ikhapita litru zinomwe (7) ayai khumi na matatu (13). ndipo bzakumunyidwabzo bzentse bzidafufuma”.
34 Jezu adalewa bzinthu bzentsenebzi kuna m'thithi m'mifananizo. Palibe comwe adalewa mwakusaya kuphatisa basa m'fananizo. 35 Na tenepo kuti bzikwanirisidwe bzomwe bzidalewedwa na m'polofita kuti:
“Nin'dzafungula mulomo wangu m'mifananizo,
nin'dzazimbula bzinthu bzakubisika
kuyambira cirengedwe ca dziko”†† Mas 78:2.
Kuthumbudzula kwa m'fananizo wa nyakasongole
36 Pamwepo Jezu adasiya m'thithiyo aciyenda kumui. Wakupfundzira wace adafendera pafupi naye ndipo adamukumbira kuti: “Tifokotozereni bza m'fananizo wa nyakasongole m'munda”.
37 Iye adatawira kuti: “Ule omwe adabzala mbeu yabwino ni Mwana wa munthu. 38 Munda ni dziko la pantsi, ndipo mbeu ya bwino ni wana wa Umambo. Nyakasongole ni wana wa Wakuipa‡‡ Wakuipa ni Dyabu, wonani Mat 5:37., 39 ndipo nyamadulanthaka omwe adam'bzala ni Dyabu. Kubvuna ni cimaliziro ca nthawe ino, ndipo wakubvuna ni anju.
40 “Tenepoyo ninga nyakasongole an'dzakhongobzedwa acitenthedwa pa moto, tenepoyombo bzin'dzacitika pakumalizira kwa nthawe ino. 41 Mwana wa munthu an'dzatumiza anju wace ndipo iwo an'dzacosa muUmambo bwace bzentse bzomwe bzimbagwegwedusa na wentse omwe ambacita bzakuipa. 42 Iwo an'dzawathusa pa cipala ca moto, pomwe pan'dzakhala kulira na kukukuta mano. 43 Pamwepo wakulungama an'dzayetima ninga dzuwa muUmambo bwa Baba wawo. Omwe ana makutu, abve.
M'fananizo wa cuma cakubisidwa
44 “Umambo bwa kudzulu buli ninga cuma cakubisidwa m'munda. Munthu winango adacigumana acicibisa pomwe, ndipo mwakukomedwa adayenda kagulisa bzentse bzomwe akhanabzo acikagula munda ule.
Minyala yakufunidwa
45 “Umambo bwa kudzulu budakhalambo ninga nyamalonda omwe ambanyang'ana minyala yakufunidwa. 46 Atagumana mwala wakufunidwa kwene-kweneyo, adayenda acikagulisa bzentse bzomwe akhanabzo aciugula.
M'fananizo wa bwazi
47 “Umambo bwa kudzulu budakhala pomwe ninga bwazi bomwe bumbathusidwa m'nyandza ndipo bumbaphata mtundu wentse wa ntsomba. 48 Bungadzala akhombwe ambabupfuwira pa gombe. Pamwepo ambakhala acikonkhobza ntsomba zabwino m'bzitundu, tsono ambataya kunja zakuipa. 49 Tenepoyo bzin'dzacitika pakumalizira kwa nthawe ino. Anju an'dzabwera, acidzapambula wakuipa pa wakulungama 50 ndipo wakuipawo an'dzawathusa kudindi la moto, komwe kun'dzakhala kulira na kukukuta mano”.
51 Pamwepo Jezu adawabvundza kuti: “Imwepo mwabvesesa bzinthu bzentsenebzi?”
Iwo adatawira kuti: “Inde”.
52 Ndipo Jezu adabvundza wakupfundzira wace kuti: “Na tenepo m'nembi wa Mtemo aliwentse omwe adapfundzisidwa bza Umambo bwa kudzulu, adakhala ninga mwenekaciro wa nyumba omwe ambacosa pacuma cace bzinthu bzipsa na bza ntsundi”.
Jezu an'palidza kuNazareta
(Mko 6:1-6; Luk 4:16-30)
53 Ndipo Jezu atamala kufokotoza mifananizo imweyi, adacoka kumweko. 54 Pomwe adafika kumzinda wace, adayamba kupfundzisa mbumba munyumba za mapembo. Wentse adadabwisidwa ndipo adabvundzana aciti: “Kodi udziwi bumwebu na mphambvu za kucita bzidabwisobzi abziwona kuponi? 55 Kodi ngumweyu lini mwana wa misiri wa matabwa? Mai wace an'cemeredwa lini Maliya, ndipo abale wace Tiyago, Zuze, Simau na Juda? 56 Mpfumakazi zace timbakhala lini nazo pabodzi? Tsono bzinthu bzentsenebzi bzidacokera kuponi?” 57 Ndipo iwo adaipidwa naye.
Tsono Jezu adawauza kuti: “M'polofita ambalemekezedwa kumbuto zentse, kupambula kudziko lace na kumui kwace§§ Juw 4:44”.
58 Ndipo alibe kucita bzidabwiso bzizinji kumweko thangwe ra kusaya kukhulupirira kwawo.
*13:15 Iza 6:9, 10
†13:19 Wakuipayo ni Sathana.
‡13:25 Nyakasongole ni usva buna mphesi yakulingana na ya tirigu, ndipo nyakasongoleyo ambadzonga tirigu.
§13:31 Mulivu la Almeida adalewa kuti: “Mostarda”.
**13:33 MuciGiriki adati: “Sato zitatu”. Sato ikhali mphimo ya sakha, kukumbukira mphimo imweyi ikhapita litru zinomwe (7) ayai khumi na matatu (13).
††13:35 Mas 78:2
‡‡13:38 Wakuipa ni Dyabu, wonani Mat 5:37.