37
Yakob bale Kanaan por taang ila
1-2a Anga Yakob iimal isarenta. Tura angu, Yakob ana bale ila Kanaan por taang mihi. Angu turangmi imang Isak emihing mana.
Yusup bot ekaku ang naung imampi
2b Yakob ejangu Rahel ana vaal nu veng ajai angu, ini ene maveng ene Yusup. Yusup eumur mitung arinu belta bititu muse, ana jedung kuar, base ana biasat ila ekaku naung ba Bilha bot Silpa oleve Yakob ejangu aaru angu ioal ang naung iat hama-hamat jumba bot aib ang naung terang. Yusup anga, ana sukat ekaku ang naung ilamal-itahi angu, baning hoa metma imang veng at hubai.
3 Uanguveng, Yusup aing veng ajai angu, Yakob ana boma tila. Angu ebele ana omi metma oal ang naung emangpi ijahi, aarunge ana omi metma Yusup ejahi angu milebe, se Yusup anga aing veng ajai angu ana boma tila angu ebele. Angu ebele, Yakob ana nehe ot kondo aavening aalus nu ening,* Surat hamulang Ibrani ehur mi, bisa evengbanang hula ꞌJuba aalus ehul rupa-rupaꞌ, ee, ꞌkondo aavening aalusꞌ, benangba kondo aavening bot atang di aavening. metma Yusup enang. 4 Yakob ana omi metma Yusup ejahit milebe angu ekaku ang naung uuling ateing muse, ini iomi metma Yusup ealil etetabi, bot ini bae at mateng aaung niang iila.
5-7 Bir-kua nu adana, Yusup ana iipalna. Angmuse ana iipal angu metma ekaku ang naung veng iat hubait hula, “Iini vengmee hengi! Na iipalna se hula, ping emangpi bir mi aara gandum edadenang angu parta sehi se, ne aara gandum ba na parta tila angu molo tahi. Angmuse iing emangpi iiara gandum ba iini parta tila angu hoa ne angu veng goleng tahi, bot tout hela ne angu somba.” Vengmeet aulang muse, ekaku ang naung iomi taang alil maveng metma adana.
8 Angmuse ekaku ang naung ini at mateng hula, “Ee! Aana hula aaing metma raja ening senge ning parenta, ka?” Yusup ana eiipal angu vengsarenta bot mateng aulang anguba, ekaku ang naung ini taang etatabit iomi metma ealalil.
9 Angmuse Yusup ana bot bale iipalna angu, ana metma ekaku ang naung veng iat hubait hula, “Kaku naung! Na bot bale iipalna tila. Na uuling ateing se, ved, uuru, bot iid arinu belta nu angu naing veng tou bot naing somba.” 10 Yusup ana iipal angu metma imang bot ekaku ang naung veng iat sarenta sengmuse, imang ana ehapat etatabit hula, “Eeiipal angu, tatalang ba aulang angu! Eeomi hula, iiva noleve, bot eekaku ang naung, ning emangpi hoa senge iia angu amiku? Eeomi tatalang ba angu!” 11 Base Yusup ekaku ang naung iomi alil etatabit metma adana. Aarunge imang ana iipal angu veng pikir bae eseng veng niang.
Ini Yusup aing aabalit ila Masir mi senge aing metma malea ening
12 Minu adana, Yusup ekaku ang naung ila Sikem aabang abung angmi imang eaib bot ejumba ang naung terang. 13 Angmuse Yakob ana Yusup at mateng hula, “Yusup! Eekaku ang naung ila Sikem aabang abung angmi aib bot jumba ang naung terang. Base mahe na aaing gahing, senge aana ibele ila iuling hengi.”
Yusup ana ebalet hula, “Ya, nimang.”
14 Angmuse Yakob ana mateng hula, “Aana ila senge, eekaku ang naung iuuling, bot aib jumba ang naung di iuuling hengi, ini ue aaung-aaung ee niang. Seng angse, aana bale hoa senge metma veng nat mateng.”
Angmuse Yakob ana Yusup ot lamal Hebron emoar angu eahalang, sengmuse ana sampe ila Sikem mi. 15 Uanguveng Yusup ana bir babira angu mi lamal migoleng ekaku ang naung ing aalaping sehi se, ana nehe mehal nu aing harak, angmuse nehe angu ana Yusup adangtaaning hula, “Aana naba aalaping?”
16 Yusup ana ebalet hula, “Na nekaku ang naung ing aalaping. Aanake metma netubing hengi, ini ue taang eoat aib bot jumba ang naung terang?”
17 Angmuse, nehe angu ana Yusup at hubait hula, “Ini bae angami niang. Na vengmee se ini itajalit hula, mahe pi Dotan mi ila.”
Angmuse Yusup ana ekaku ang naung iamulung ila Dotan mi muse, ana ing harak. 18 Olami sehi muse, Yusup ekaku ang naung uuling ateing iila. Aarunge ana bae ila iabung jedung muse, ini itominu senge via valaping hula ameang. 19 Ini nu-nut itat mateng hula, “Iieng uuling hengi. Nehe sukat iipalna benang hoa iila! 20 Angase mahe pi ameang, senge pi aing metma jar eng taata nu angu mi bia. Eningse pi timang at mateng hula, binanta balevang nu aing adang ameang iila! Senge eiipal ang naung pi venguuling hula, eningse jadi tatalang!”
21 Uanguveng Yusup ekaku Ruben ana na angu vengmeet aulang muse, eomi hula malekang Yusup aing ening lohi hengi. Angu ebele ana ekaku ang naung iat mateng hula, “Pi ekang pikaku angu ameang ekang! 22 Bot pi ekang eve angu abokong ekang. Miaaung pi aing metma jar eng taata angu mi bia, aarunge ekang na iiba ening metma adana ekang.” Ruben ana mateng aulang, se eomi hula Yusup aing ening lohi, senge at bale imang ebele ila angu ebele.
23 Yusup ana uhavede ila ekaku ang naung ing harak muse, ini aing pina, sengmuse ekondo aavening aalus ba ana pake angu ini aahit medi. 24 Angmuse ini at ila aing metma jar eng taata nu angu omimi alolang hela.
25 Angmuse ini mihit naadang. Ini naadang sehi se, rombongan nu binanta eele ene unta angu veng hoa, ini uuling ateing. Rombongan angu Ismael enehe ang naung ikavila ba Gilead aabang mi barang metma iunta vengeeat Masir mi ila. Barang ba kavila ang naung metma unta vengeea angu benang ba, te manema, pandu, bot obat ang naung.
26 Angmuse Yahuda ana ekaku ang naung iat hubait hula, “Kaku naung! Kalo pikaku kiki angu pi ameang, bot eve angu pi veng amaang se, euuntung naba? 27 Mahe pi aing aabalit metma Ismael enehe anga naung inang, aarunge pi ekang na iiba ening metma adana ekang. Pi ening tatalang metma adana dise, aing ba pikaku kiki, bot pive-piding edena. Angu ebele pi ekang aing ening susa ekang!” Angmuse Yahuda ekaku ang naung emangpi emateng angu eamulung.
28 Uanguveng Midian enehe dagang ang naung angumi lakal muse,† Ibrani ehur mi hurak angu toang hula ꞌnehe Midian por taang hoaꞌ. Nehe hur adang inang aaedeng hula, Midian enehe bot Ismael enehe angu, iene aaru, aarunge ing angu bangsa nu. Ing angu Ismael etabaning mi hoa, bot ini Midian por taang mihi. (Hakim-Hakim 8:22-24). Nehe hur adang iiba angu hula, Midian enehe bot Ismael enehe angu, bangsa aaru mi hoa, aarunge ini hama-hamat dagang. Yusup ekaku ang naung ini jar eng taata angumi aing masiring kaluar. Angmuse ini aing aabalit metma Ismael enehe ang naung inang, ebili seeng perak ari aaru.‡ Nehe hur adang ang naung vengbanang hula, malea ba jedung kuar sehi uanguveng ini metma toang aababali angu, ebili seeng perak ari aaru. Angmuse Ismael enehe ang naung ini Yusup at Masir mi ila.
29 Ini Yusup aing aabali angu, Ruben bae ateing niang. Angu ebele uanguveng ana bale ila jar eng taata angu mi muse, ana etatabit mibaroti bot omi mang etatabit susa, angmuse ana epakiang eboa mi angu abahak, se Yusup bae ue niang iila angu ebele. 30 Angmuse ana bale ekaku ang naung ibele ila bot iat mateng hula, “Adoo! Pikaku angu ue niang iila! Angase na taang adang ila hengi?”
31 Angmuse ini Yusup ekondo aavening aalus angu medi bot aib nu sabelet ameang, sengmuse kondo angu ini metma aib eve angu mi abaang. 32 Seng angmuse kondo aalus ba ve veng angu ini baning ila metma imang enang, bot at hubait hula, “Nimang! Kondo anga ni harak. Aanake euuling hengi. Misavaka have nikaku Yusup ekondo.”
33 Uanguveng Yakob ana kondo angu medit euuling muse, ana ateing iila. Angmuse ana mateng hula, “Adooo! Anga etabit noal ekondo benang. Binanta ai-jasi banaha mi ang naung aing adang iila. Ajee! Noal benang aamina tila!”
34 Ateing aulang muse, Yakob ana ekondo pake sehi angu abahak, sengmuse ana napaher jasi ba metma aha balal, se omi etatabit susa angu ebele.§ Yakob ana ekondo ba pake sehi angu abahak, sengmuse ana napaher jasi ba metma aha balal, emenghula nehe Yahudi ang naung inehe aamina se, ini pake angu edadenang Angmuse ved kakanap ana oal angu ebaut alolang-niang. 35 Oal mehal bot oal jangu ang naung emangpi hoa amunang, aarunge Yakob ana eat bae ing venghele niang. Ana mateng hula, “Niang! Angase na aamina di, na noal anga ebaut alolang-niang, se nabae aing veng tajebing niang angu ebele.” Yakob ana omi susat metma oal Yusup adana, bot ana Yusup ebau angu aulang.
36 Uanguveng Yakob jedung susat aulang sehi se, Midian enehe dagang ang naung* Surat Hamulang Ibrani ehur mi angu hula, nehe dagang ang naung ꞌMidian eneheꞌ. ila Masir mi tila. Angmuse ini Yusup at ila metma nehe nu ene Potifar angu oang aabali. Potifar anga, nehe ba raja Firaun eistana mi aing jaga ang naung inehe eele.
*37:3 Surat hamulang Ibrani ehur mi, bisa evengbanang hula ꞌJuba aalus ehul rupa-rupaꞌ, ee, ꞌkondo aavening aalusꞌ, benangba kondo aavening bot atang di aavening.
†37:28 Ibrani ehur mi hurak angu toang hula ꞌnehe Midian por taang hoaꞌ. Nehe hur adang inang aaedeng hula, Midian enehe bot Ismael enehe angu, iene aaru, aarunge ing angu bangsa nu. Ing angu Ismael etabaning mi hoa, bot ini Midian por taang mihi. (Hakim-Hakim 8:22-24). Nehe hur adang iiba angu hula, Midian enehe bot Ismael enehe angu, bangsa aaru mi hoa, aarunge ini hama-hamat dagang.
‡37:28 Nehe hur adang ang naung vengbanang hula, malea ba jedung kuar sehi uanguveng ini metma toang aababali angu, ebili seeng perak ari aaru.
§37:34 Yakob ana ekondo ba pake sehi angu abahak, sengmuse ana napaher jasi ba metma aha balal, emenghula nehe Yahudi ang naung inehe aamina se, ini pake angu edadenang
*37:36 Surat Hamulang Ibrani ehur mi angu hula, nehe dagang ang naung ꞌMidian eneheꞌ.