1 Yesuŋe den yawu sâm tiŋ pilâm benŋe girawu tetewaŋgiwuap yakât nen hoŋ bawalipŋe eknongop. 2 “Halihu Tihit tihit hombaŋ tetemu yanâmâ Anitâŋe nanŋe bulâŋe nâ hâŋgânnohomu gewan yakât topŋe teteâkgât howanân nohom kânâŋgâneknomai.” Yawu sâop.

3-4 Sâp yanâmâ hotom uminiwi yeŋgât kunlipyeŋe otmu Yura nengât papatolipnenŋaŋe Kaipasihât emelan yâhâ menduhuakmâ Yesu kumunŋe mumbuap sâm yakât den hikuwi. 5 Yawu gârâmâ Yesu mem kuŋetâ mumu lohimbiŋe ekŋetâ kuk pato tetemapgât yok pilâm in yawu kumunŋe mumbuap yakât den hikuwi.

6 Sâp yanâmâ Yesuŋe menenekmu Betani kapiân yâhâwin. Yan yâhâ lok âlâ, kutŋe Simon sâm, hâk bâle tetewaŋgimu manminiop ya heŋgeŋguop yâkât emelan yâhâ orowâk tatmâ sot newin. 7 Sot nem tatmunŋe imbi âlâŋe to kukŋe suk sukŋe âlâ, hâmeŋe yahat yahatŋe, ya mem emelan tatbinân gaop. Yâhâ to ya mem Yesuhât kunŋan motelemu giop. 8 Motelemu gemu nen Yesuhât hoŋ bawalipŋaŋe ekmunŋe ki ârândâŋ otmu yuwu sâwin. “Wongât to kukŋe suk sukŋe yu imbiâk mem motelemu kunŋan giap. Ya ekmunŋe ki ârândâŋ oap. 9 Nenŋe to yu âlepŋe mem arimunŋe lok nombotŋaŋe puluhuŋetâ yakât hâmeŋe mem lok umburuk mansai yawu ya tânyongombâingât dop.” Yawu sâwin.

10 Yawu sâmunŋe Yesuŋe nâŋgâmu ki ârândâŋ otmu yuwu sâop. “Imbi yuŋeâmâ kulem oap yukât wongât nâŋgâŋetâ bâleap? Nâŋe nâŋgâmune âiloŋgo oap. Yakât yuwu sâmune nâŋgâŋet. 11 Lok umburuk mansai yamâ sâp kâlep manŋetâ tânyongonomaihât dop tap. Yâhâ nâmâ sâp kâlep ki otmuâk pilâyekbom. 12 Nâmâ mumune hannohonomai yakât mâtâp menihim imbi yuŋe to kukŋe suk sukŋe ya motelemu kunnan giap. 13 Yakât yuwu sâmune nâŋgâŋet. Nâhât den pat âlepŋe yu hânŋan kulemŋan ari ekyongonomai. Otmu imbi yuŋe kulem otnihiap yukât den pat ya gurâ yawuâk ekyongoŋetâ nâŋgânomai.” Yawu sâop.

14 Otmu sâp yan Yesuhât hoŋ bawalipŋe kâiân yâhâp manbin. Gârâmâ bukunenŋe âlâ, kutŋe Yurasi sâm, yâkŋe hotom uminiwi yeŋgât kunlipyeŋe yeŋgâlen ariop. 15 Ari yuwu sâm âiyongop. “Yesu wosan tap yan dâiyekmâ arimune menomai yakât matŋe wuân nihinomai?”

Sâmu sâwi. “Yakât hâmeŋeâmâ nenŋe kât nanŋe 30 gihinom.” Yawu sâm kât nanŋe ya waŋbi. 16 Waŋetâ miakmâ yakât kakŋan girawu otmâ lohotŋan menomaihât nâŋgâm manop.

17 Otmu Tihit tihit Hombaŋ ya kutŋe âlâmâ Natik Hombaŋ ya tâlâhumu nenŋe yuwu sâm Yesu âikuwin. “Natik Hombaŋ tâlâhuap yakât hândâhân lohimbi dondâŋe menduhuakmâ sot um nenomai. Yakât otmâ emet wosan ari sot umunŋe orowâk nenom?”

18 Sâmunŋe sâop. “Yerusalem kapiân yâhâ lok âlâ mem tetem yuwu sâm ekunomai. “Nengât bawapinenŋaŋe yuwu yap. “Emelâk nâhât sâp tâlâhuap. Yakât otmâ nâŋe hoŋ bawalipne meyekmune gâhât emelan yâhâ menduhuakmâ sot um nenom.” Yawu yap.” Yawu sâm ekunomai.” Yesuŋe den yawu sâm eknongop. 19 Otmu nenŋe Yesuŋe sâop yawuâk menduhuakmâ sot newin.

20 Emet omoŋ otmu menduhuakmâ sot nem tatmunŋe yuwu sâm eknongop. 21 “Yuwu sâmune nâŋgâŋet. Yeŋgâlen gâtŋe lok âlâŋe betnehen kioŋmâ kasalipne yeŋgât bâtyeŋan mem katnekbuap.” Yawu sâop.

22 Yawu sâmu nâŋgâm biwinenŋaŋe umatŋe otmu yakât topŋe nâŋgâne sâm nenŋe ikŋiâk ikŋiâk yuwu sâm âikuwin. “Kutdâ, gâ nâhât me âlâhât yat?”

23-24 Yawu sâm âikumunŋe yuwu sâm eknongop. “Anitâŋe sâmu kulemguwi yakât bonŋe nâhâlen tetemu nohoŋetâ mumbom yakât sâp tâlâhuap. Yakât otmuâmâ yeŋgâlen gâtŋe âlâŋe oto konohân nâ orop sot nendomait yâkŋe betnehen kioŋmâ kasalipne meyekmâ takawuap. Yawu otnihiwuap yakât matŋe hâmbâi umatŋe dondâ membuap. Yakât otmâ mâmâŋaŋe ki mem ga katbâp yamâ mem ga kalop yawu naŋgan.” Yawu sâop.

25 Yawu sâmu yanâk Yurasiŋe âikuop. “Lok pato, den yat yu nâhât mon yat?”

Sâmu sâop. “Nâ gâhât yan.”

26 Otmu sot nem tatbin yan Yesuŋe baŋga mem Anitâ mepaem motokmâ ningim yuwu sâm eknongop. “Yu mem neŋet. Yuâmâ nâhât sunumne yawu oap.” Yawu sâop.

27 Ningimu nemunŋe yaŋak wain to mem Anitâ yâhâpŋe mepaem gâim ningim yuwu sâm eknongop. “Yen to yu mem neŋet. 28 To yuâmâ nâhât hep yawu oap. Gârâmâ nohoŋetâ hepne gamu mumbom Anitâŋe nâhât nâŋgâm den sâm kalop yakât bulâŋe tâŋ tâŋâk tetewuap. Yawu otmu lohimbi kerek yeŋgât tosayeŋe Anitâŋe pilâyiŋgiwuapgât mâtâp tetem heŋgeŋguwuap. 29 Nâ sâp yiwereŋe wain to yu yen orowâk ki nem yâhâwom. Yawu gârâmâ yu nemunŋe ki pesuk yap. Hâmbâi Anitâŋe âlâkuâk hâŋgânnohomu âwurem gewom yanâmâ yen orowâk nem yâhânom.” 30 Yawu sâm tiŋ pilâmu yapâ yahatmâ Anitâ mepaem kiki mewaŋgim ya pilâm Oliwa pumŋan yâhâwin.

31 Mâtâwân yâhâm tatmunŋe yuwu sâm eknongop. “Anitâŋe emet inânŋan poropete âlâ den ekumu kulemguop ya yuwu tap.

Den yakât bonŋe yu tetewe sâm oap. Yakât otmâ kasalipnaŋe taka menekŋetâ yen kerekŋe kiŋgityeŋahât otmâ gem tiok taok otmâ arinomai. 32 Menekmâ ari nohoŋetâ mumbom yamâ benŋe mumuŋambâ yahatbom. Mumuŋambâ yahatmâ Galilaia hânân ari mambotyiŋgim tatmune yen aksihâk ariŋetâ menduhuaknom.” Yawu sâop.

33 Yawu sâmu Petoroŋe yuwu sâm ekuop. “Gâhât kasa takanomai yan yâkŋeâmâ kiŋgityeŋahât otmâ arinomai. Yâhâ nâmâ bia, nâ ki pilâhekmâ ariwomgât naŋgan.” Yawu sâop.

34 Sâmu sâop. “Naŋgat. Gâŋe omoŋ yukâlâk nâhât “Ki nâŋgâwaŋgian,” sâwuat. Yawu sârâ kalimbuŋe otbuap yanâmâ gokorok isewuap.” Yawu sâop.

35 Sâmu sâop. Nâmâ gâ orowâk tatdom. Yawu tetehihimu nâŋe gâ ki pilâhekmâ ariwom. Me kiŋgitnahât gurâ ki otbom. Nâŋe gâhât topgahât âinohoŋetâ ki kurihiwom. Me gohone sâm otnomai yan gurâ nâ orowâk tatmutŋe notgonomai.” Yawu sâop. Yawu sâmu nenŋe gurâ yâkŋe sâop yawuâk sâwin.

36 Ari kapi âlâ, kutŋe Gesemane sâm, yan ariwin. Yan ari Yesuŋe yuwu sâm eknongop. “Yen yuân tatŋetâ nâŋe pereŋ pilâm ba awoŋ orop den tipiŋe alahure.” Yawu sâmu yan ge tatbin. 37 Yan ge tatmunŋe Petoro, otmu Yeweri nanyâhâtŋe meyekmu yeŋiâk bawi. Ba kinmâ umatŋe tetewaŋgiwe sâm olop yakât nâŋgâmu biwiŋaŋe umatŋe otmu yuwu sâm ekyongop. 38 “Yen yuân galem tatŋet. Hâkne biuk sâmu biwine umatŋe dondâ oap.”

39 Yawu sâm ekyongom pereŋ pilâm ge pare im Anitâ ulitgum yuwu sâop. “O awoŋ, umatŋe tetenihiwe sâm oap yu nâŋgârâ ki teteâkgât naŋgan. Yawu gârâmâ nâhât ombe watmâ ki otbuat. Gike ombeheâk watmâ otbuat.” Yawu sâop.

40 Yawu sâm yahatmâ âwurem ba yekmu aman pâlâmŋe iŋetâ mândiyekmâ Petoro yuwu sâm ekuop. “Yen wongât aman pâlâmŋe iai? Nâ yiwereŋe pilâyekboman. Yakât pâlâmŋe ki otŋet. 41 Biwiyeŋeâmâ heweweŋ oap. Yâhâ wâtyeŋeâmâ houŋ sâmu aman iai. Yen lohotŋe otmâ pilânekmaihât golâek tatmâ Anitâ ulitguŋet.” Yawu sâop.

42 Yawu sâm yâhâpŋe purik sâm ba Anitâ ulitgum sâop. “Awoŋ, sâp yiwereŋe umatŋe yu tetenihiwomap. Yakât mâtâp âlâ menihiwuatgât dop ki otbuap otmuâmâ naŋgat yawuâk teteâk. Gike ombeheâk watmâ otbuat.” Yawu sâop. 43 Yawu sâm yahatmâ âwurem ba hoŋ bawalipŋe yeksan mâne aman pâlâmŋe iwi.

44 Yawu otŋetâ kalimbuŋe âwurem ba den sâop yawuâk sâm ulitguop. 45 Âwâŋe orop den otmutâ pesuk sâmu âwurem ba hoŋ bawalipŋe mândiyekmâ sâop. “Bâe, yen naŋgai me? Wongât aman pâlâmŋe im tai? Emelâk Anitâŋe yu otbomgât hâŋgânnohomu gewan. Yakât topŋe teteâkgât kasalipnaŋe menekmâ ari hilipnohonomai yakât sâp tâlâhuap. 46 Bâiŋ, yen yahatmâ enda yekŋet. Nâhât den halop alahum mansai. Gârâmâ yeŋgâlen gâtŋe betnehen kioŋsapŋe taka kinsap. Yakât yahatŋetâ ba yekne.” Yawu sâop.

47 Yawu sâm eknongomu yanâk hotom uminiwi ya yeŋgât kunlipyeŋe otmu Yura nengât papatolipnenŋaŋe lok seseŋgâlâk hâŋgânyongoŋetâ bukunenŋe Yurasiŋe dâiyekmu Yesu mene sâm takawi. Takaŋetâ nen orop ahomaingâtbân nâŋgâm kapamgât wahap miakmâek takawi. 48 Lok takawi ya Yurasiŋe kulem girawu otmu menomai yakât yuwu sâm ekyongop. “Yesu ya parahumune ekmâ yanâk ga menomai.” Yawu sâm ekyongom dâiyekmu takawi.

49 Gotnenŋan takamâmâ kasa ya kinŋetâ Yurasiŋe Yesu gotŋan tâŋ tâŋâk ga parahum yuwu sâop. “O, patone, mandâ manman.” Yawu sâm parahuop.

50 Yawu otmu Yesuŋe yuwu sâm ekuop. “O bukune, girawu nâŋgâm takat ya âlepŋe ot.” Yawu sâmu kasalipŋaŋe in yawu ga mewi. 51 Meŋetâ kinmu yanâk nengâlen gâtŋe âlâŋe yahatmâ tewetŋe mem hotom uminiwi ya yeŋgât kunyeŋahât hoŋ bawa ya ândâpŋe nombot topŋambâek kârâm hâreop. 52 Kârâm hâremu Yesuŋe ekmu bâlemu yuwu sâm ekuop. “Ya otdâ bâleap. Yu oat yukât matŋe hâmbâi tewet yuŋahâk purik sâhihimapgât ya pilâ.” 53 Gâ nâhât topne ki naŋgatgât yawu oat. Nâŋe âlepŋe awoŋne ekumune aŋelolipŋe kiŋgitŋe orowâkŋe tânohoŋetgât hâŋgânyongomu ge kasalipne yu yongom watyekŋetâ arinomaihât dop tap. 54 Yawu gârâmâ awoŋ ekumune aŋelolipŋe hâŋgânyongomu yawu otbâiâke yamâ ikŋak âi sâm nihiop yakât mâtâp maŋguŋetâ bonŋe ki tetewuap. Yakât otmâ sâm nihiop ya ârândâŋ olâkgât naŋgan. Yawu sâop.

55 Yawu sâm kasalipŋe yuwu sâm ekyongop. “Yen unam tewet otmu kapamgât sâtŋe metŋe âlâlâ mem takai. Yeŋe nâhât lok bâleŋe sâm menekne sâm takai me? Me lok bâleŋe âlâ kune sâm takai? Ya ekmune bâleap. Hilâm ârândâŋ nâmâ Anitâhât opon kâmbukŋan yâhâ den kâsikum yiŋgim gaman. 56 Yan bân menekbâi yamâ emet inânŋan Anitâŋe poropetelipŋe den ekyongomu kulemguwi yakât bulâŋe âun teteap.” Yawu sâmu ekmunŋe hâknenŋe biuk sâmu yahatmâ tiok taok otmâ arim kinbin.

57-58 Nenâmâ kerehâk kiŋgitnenŋahât otmâ gem tiok taok otmâ arim kinmunŋe Petoroŋe ikŋiâk betyeŋehen tihâk watyekmâ ariop. Otmu hotom uminiwi ya yeŋgât kunyeŋe, kutŋe Kaipa sâm, yâkâlen Yesu mem ariwi. Mem ariwi sâp yanâmâ Mosehât girem den kâsikum ningiminiwi otmu Yura nengât kunlipnenŋaŋe menduhuakmâ kinbi. Menduhuakmâ kinŋetâ Petoro yâhâmâ emet ginŋan tembe lâuŋe emet yakât galem kinbi ya yeŋgât hohetyeŋan ari kinmâ den girawu hikunomai sâm yakât ândâp katmâ nâŋgâop.

59 Ândâp katmâ nâŋgâmu âi pâi tuhuwi. Otmu girawu tuhumunŋe muâkgât den golâ topŋe topŋe gahaem hakŋan sâwi. 60 Yawu otmâ lok dondâŋe den girawuân hâum sâŋetâ kunlipyeŋaŋe nâŋgâŋetâ ârândâŋ otbuap yakât pâpguwi. 61 Yawu gârâmâ hohetyeŋan gâtŋe lok yâhâp yaŋe yahatmâ emelâk Yesuŋe den sâop ya nâŋgâm hilipgum den imbiâk hakŋan sâowot. “Lok yuŋeâmâ yuwu sâmu nâŋgâwit. “Anitâhât opon kâmbukŋe emelâk tuhuwi yuâmâ nâ niniâk liakum yâhâpŋe hilâm kalimbu kâlehen tuhum maŋguwom. Lok âlâ me âlâŋe ki tânnohonomai.” Yawu sâop.” Yawu hakŋan sâmutâ Yesuŋe olotoŋâk kinop.

62 Olotoŋâk kinop yakât Kaipaŋe yahatmâ kinmâ Yesu yuwu sâm ekuop. “Gâ wongât otmâ den âlâlâ âihohomunŋe yakât matŋe ki kâpeksat? Yawu otdâ ekmunŋe ki ârândâŋ oap.” Yawu sâop. 63 Yawu sâmu benŋe Yesuŋe yâhâpŋe olotoŋâk kinop. Olotoŋâk kinmu witgum sâop. “Bâiŋ witgumâk âihohowe. Anitâ manman amboŋahât senŋan âihohowoman yukât matŋe sârâ nâŋgâne. Gâ Anitâŋe ikŋe nanŋe bulâŋe ya hâŋgângohomu ge yu mansat me bia? Sârâ nâŋgâne.” Yawu sâop.

64 Sâmu sâop. “Yu yat yakâ. Nâmâ Anitâŋe hâŋgânnohomu gewan. Yawu gârâmâ hâmbâi Anitâŋe wâtŋe nihim âlâkuâk hâŋgânnohomu elem kulewoŋboŋ kakŋambâ âwurem ge yeŋgât kunyeŋe tatmâ yâhâmbisâm. Sâp yan Anitâhât wâtŋe ya nâhâlen tetemu eknomai.” Yawu sâop.

65-66 Yawu sâmu Kaipaŋe nâŋgâmu bâlemu yahatmâ ikŋe sâŋgum mem duhatmâ bukulipŋe yuwu sâm ekyongop. “Bâe, ikŋahât nâŋgâmu yahatmu Anitâhât kaweŋan kinbe sâm oap. Yuâmâ den kâmbukŋe hâliliŋe yap. Yakât girawu tuhunomgât naŋgai?” Yawu sâm âiyongop.

Sâmu sâwi. “Kuŋetâ muâk,” yawu sâwi.

67 Yawu sâm kundenŋan tâpguwi. Tâpgum gâtŋaŋe sâŋgum âlâ mem senŋe sâhâm kâtâpguŋetâ kinop. Senŋe sâhâm kâtâpgum ândâpŋe huhuwi. Ândâpŋe huhum nombotŋaŋe yuwu sâm âikuwi. 68 “Bâiŋ, ândâpge âlâŋe huhuap? Anitâŋe hâŋgânnohomu gewan sâmat. Ya bulâŋe sâmat otmuâmâ yiwereŋe âlâŋe ândâpge huhumu eksat yakât sârâ nâŋgâne.” Yawu sâm kum senŋan gem mem âlâlâ mâŋgâewi.

69 Otmu Petoroŋe emet ya hawiŋanâk kinmu hotom uminiwi ya yeŋgât lok kunyeŋahât hoŋ bawa imbi âlâŋe ekmâ yuwu sâm âikuop. “Gâmâ Yesu Galilaia amboŋe orop manŋetâ yekman.” Yawu sâop.

70 Yawu sâmu lok dondâhâlâk kinbiŋe nekmâ nâŋgâmaihât Petoroŋe kurihiakmâ yuwu sâop. “Gâŋe den yat yakât ki naŋgan.” 71 Yawu sâm pilâyekmâ endunâken ba kinmu imbi âlâŋe ekmâ lok yan kinbi ya yuwu sâm ekyongop. “Lok emet, lok yuâmâ Nasaret kapiân gâtŋe yâk orowâk manŋetâ yekman.”

72 Yawu sâm ekyongomu sârereakmâ yuwu sâop. “Anitâhât senŋan kinmâ yuwu sâmune nâŋgâŋet. Nâ lok yakât ki nâŋgâwaŋgiman.” Yawu sâop.

73 Sâmu sâwi. “Yesuâmâ Galilaia hânân gâtŋe naŋgain. Yâhâ gâ gurâ yawuâk Galilaia yeŋgât eŋgat ya sârâ naŋgain yukâ. Yakât otmâ gâmâ yâkât komolân gâtŋe geksain.” Yawu sâwi.

74 Sâŋetâ sârereakmâ sâop. “Bâiŋ, âlepŋe Anitâhât senŋan den membom otbuawâmâ yâkŋe matŋe nihiwuap. Lok sâm tai yuâmâ bulâŋanâk ki nâŋgâwaŋgian.” Yawu sâop. Yawu sâm oan mâne yanâk gokorok isiop. 75 Gokorok isian mâne Yesuŋe emet inânŋan den ekuop ya nâŋgâmu teteop. “Gâŋe nâhât “ki nâŋgâwaŋgian” sârâ kalimbuŋe otmu yan gokorok isewuap.” Den ya nâŋgâmu tetemu biwiŋe ŋasinâk pato otmu pilâyekmâ ikŋiâk ba kinmâ hik ŋâik ŋâihâk isiop.