Baluwa ya Mwaluko ya Paoli kwa
Timoteyi
Chilongole
Chitabu cha Timoteyi ndo baluwa yandichigwe kulawa kwa mtumigwa Paoli yamwandichile mlanguswa wa heye Timoteyi. Baluwa ya mwaluko kwa Timoteyi hanji nayandichigwa kuli mhela wa makumi sita na meli mbaka makumi sita na gane Yesu loyavumbuche. Ayi iwe habehi na mwiso wa ukomu wa mtumigwa Paoli. Paoli na Timoteyi nawali wochigana ng'hatu, Paoli nakamchema Timoteyi kota vila kamwanage mala nyinji (Wafilipi 2:22, 1 Timoteyi 1:2, 1:18).
Ayi ndo imwe ya baluwa zine kulawila kwa mtumigwa Paoli nayandiche kwa munhu yumweyumwe honhu ha chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. Baluwa zinji zidatu, Timoteyi ya keli na baluwa kwa Tito na baluwa kwa Filimeni. Baluwa ya mwaluko ya Timoteyi imema malajizo menji ga ndaze kwa mhela wa chila juma kufumgamila Nguluwi (2:1-15), vyowalinguganigwa kuwa vilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu (3:1-13), na makanyo kwa kilola na walangusa wa udesi (1:3-11, 4:1-5, 6:2-5). Ayi yangulajila ndaze mtumigwa Paoli navyoyalingumlangusa Timoteyi leka yawe chilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu. Timoteyi ya mwaluko naimema mbuli nyinji zotawatanza vilongozi wa sambi wa wanhu walingumkunda Kilistu kuli kulongoza goya vilundo vidodo vya walingumkunda Kilistu.
Gali Mgati
Paoli kangwaluka kwa kumlamsa Timoteyi sula ya 1:1-2.
Hamba kangumkanya Timoteyi yeyuse kuli walanguswa wa udesi.
Paoli kangulutilila kwa kulonga malumbo kwa Yesu Kilistu (1:3-11).
Hamba kangumlajiza Timoteyi kwa chiwalo cha kumfugamila Nguluwi na vilongozi wa chilundo cha wanhu walingumkunda Kilistu (2-3).
Paoli kangugomanjiza baluwa kwa kumlonjela Timoteyi malajizo ga mwiso (4-6).
1
1 Heni nda Paoli, chitumagwa wa Kilistu Yesu kwa ilajizo lya Nguluwi mlohozi wa hetwe na Kilistu Yesu tuwele ngitumbila, 2 ndangukwandichila hegwe Timoteyi mwanangu ng'hatu kuli makundo. Ndangukulandila kwa Nguluwi Mhaza na Kilistu Yesu Mkulu wa hetwe yakupe utambichizo na isungu na kikala goya.
Makanyo kuli malanguso ga udesi
3 Ndangugana wikale ako Efeso, walonjele kota vyondikulandile vyonandali ndiluta Makedoniya. Wakuko wanhu wamwe ako wawele ngulangusa malanguso ga udesi. Muwalemeze wanhu awo. 4 Walonjele weleche na zila ndano zowawele ngulonga na mbuli zilikuduhu za lung'hongola lwa wasekulu, luwele ngigala hela ibamba, hazilinguwazenga wanhu kuli mijito ya Nguluwi izeleche kwa makundo. 5 Chiwalo cha mzilo awu ndo kigala igano liwele ngulawila kuli nhumbula ilihela nongwa na kugana kudita ganojile na makundo ga kukomya. 6 Wanhu wanji wahadigwa na kuhinduchila ndonga zohaziwele zitanganiche. 7 Wangugana wawe walangusa wa Malajizo ga Musa, ila hambe wavizele ulonzi wa hewo wawo wowalingulonga au mbuli yowawele ngukunda.
8 Tuvizela kota malajizo ndo ganoga, vyoilingukundigwa kota vyoilinguganigwa. 9 Ila twanguvizela kota malajizo ga Musa hambe gawichigwe kwa chiwalo cha wanhu wanojile, ila kwa chiwalo cha wanhu wehile na wanhu hambe wamkunde Nguluwi na wanhu hambe wamfugamile Nguluwi na wanhu wawele na gehile na wala hawelile na wanhu hawamzelele Nguluwi na wanhu wawele nguwakopola wahaza wa hewo na wamai zao, ama wawele ngukopola woneche wala. 10 Malajizo gawichigwa kwa chiwalo cha wahozolomo na walinguwasa na walume wayao na wawele nguwaguza wanhu na wadesi na wawele ngulavya ulolezi wa udesi ama wawele ngudita choneche chiwele vinji na malanguso ga kukomya. 11 Kwa wanhu malanguso ago gangoneka kuli Mbuli Inojile ya ukulu wa Nguluwi yalingutambichiza na iwele heni mhegwa ndiidamle.
Lutogo lwa isungu lya Nguluwi
12 Ndanguta malumbo Mkulu wa hetwe Kilistu Yesu mlohozi yamhele ludali kwa chiwalo cha mijito ja heni. Ndanguta malumbo kwa kumbona heni kota nhanganiche, nakanhyagula ndiwe chitumagwa wa heye. 13 Aho katali heni nandimliga na kumgaza na kumditila mbuli zihile ne kona isungu. Ila Nguluwi nakambonela isungu, kwa vila nandali hela makundo, ahyo, nandita ago nekuvizela chondali ndikola. 14 Ila Mkulu wa hetwe nakamha isungu lya heye kwa winji, nakhama makundo na igano kuli kilumba na Kilistu Yesu. 15 Ulonzi awu ndo wa kukomya na kukundigwa, na kahi wanguganigwa kukundigwa ng'hatu, Kilistu Yesu nakoya muisi kuwalohola wawele na gehile. Na heni nani ndina gehile ng'hatu kusinda hewo weng'ha, 16 ila Nguluwi na kambonela isungu, leka, Kilistu Yesu yalajile kwimilila kwa heye kweng'ha kwa heni mbele na gehile kusinda weng'ha, kota kiwhana kwa wala weng'ha wowa hamba womkunda na kubochela ukomu wa mazuwa gose. 17 Kwa heye yawele Mndewa wa mazuwa gose, yawele hambe yabagame na hambe yoneche na yawele Nguluwi yaliyeng'ha, kwa heye viwe lutogo na ukulu mazuwa gose na mazuwa gose! Ena.
18 Mwanangu Timoteyi, ndangukupa ilajizo alino kwa mbuli ya uloli woulonjigwe katali kwa chiwalo cha hegwe. Uhole ulonzi awo viwe vinhu vya hegwe vya kitowela vita goya, 19 na ibate makundo ga hegwe na kudita ganojile. Wanhu wanji hawahulichize kutanganika kwa hewo na ahyo nawagawifya makundo ga hewo. 20 Hali hewo ndo Humenayo na Alekizanda wondiwagazila kwa kuwalechela weting'hane na ludali lwa Limazoga, mbuli ayi yowalangusa waleche kumliga Nguluwi.