27
Polɨnd Gɨga Nya Yiyo Roma wa
1 Ɨ re ket Pesto tɨrɨr yomnonj sowaina kot iyoyɨm de Roma mopyam king Kaisam pɨlwa, ton ket nya
yongonjenonj sowanɨm gɨga nya menonɨm de Roma taun wa Italiya kantri wɨngɨrɨnd. Ɨ ton ket Pol dɨde nɨnda sɨbɨbmet rɨga aramkinonj yɨpa andred (100) Roma geja rɨga mopyamɨm pɨlwa nyɨ da Yuliyo yet re yɨbnonj Roma mopyam king Kaisamna geja rɨga bobo wɨngɨrɨnd. Ɨ ɨtemb geja rɨga bobo nyɨ re Sebaste na. 2 Ɨ sɨn yɨpa gɨga wa angurkɨtondam, rɨna re ikonj Adramiteno ke ɨ iwatam awonj nɨnda Asiya tungg nata. Re sɨn wuwond onggɨt gɨgand, kea dɨkɨnd yɨpa rɨga yɨbnonj sɨn kɨma Aristarko yet re ikonj Tesalonika taun ke Makedoniya eriya wɨngɨrɨnd. 3 Ɨ ɨspari ke ket opektondam de Sidon taun wa. Ɨ andred (100) Roma geja rɨga mopyam Yuliyo Polɨnd rɨgarɨga yomnonj, ɨ kea yingawonj menonɨm ti rɨgawar wa pɨlwa ɨ towa pɨlke okatam nɨnda ti ingaena gasa. 4 Ɨ ɨngkek ket sɨn yiwatonda, ɨ gɨga nya wuwond, ajɨ rɨb re sowa wɨpwɨp na yikenonj. Sɨ onggɨt penaemb sɨn ket Kipriyo ailan bargubo gatab wa gɨga yengendonda dɨde onggɨt ailan yɨuyɨu wuwond. 5 Ɨ sɨn Kilikiya eriya dɨde Pampiliya eriya eukitonda sɨpa ɨnyɨny nata. Ɨ ket opektondam de Mira taun wa Likiya eriyand. 6 Ɨ ademb de andred (100) Roma geja rɨga mopyamɨt yɨpa Aleksandrea taun ke gɨga yodaronj rɨna re menonɨm awonj Italiya kantri wa. Ɨ ton ket sɨn ningainonj angurkam onggɨt gɨga wa. 7 Ɨ gɨga re musɨk na yikenonj jogjog bibɨr kɨma dɨde ukoi bebɨg kɨma, ngɨrpu opendonj de Nido tungg wus wa, nokɨp rɨb re ma sobijog na yikenonj. Ɨ ɨngkek ket rɨbɨt sowa nya yɨdokonj dɨmdɨm menonɨm. Sɨ sɨn gɨga so yengendenonda Krit ailan gatab wa, ɨ wuwond Salmone taun wus nata. 8 Ɨ sɨn ukoi bebɨg kɨma Krete ailan yɨuyɨu wuwond, ngɨrpu opektondam yɨpa tungg wa, nyɨ yogenayo da, “Otomanti Grogot” rɨna re Lasaya taun wusɨnd yɨbnonj.
9 Ɨ re sɨn tuwond, sɨn kea jogjog bibɨr ɨskoka teitondam, dɨde wɨn re kea Ju rɨga waina owou uwabɨka bibɨr b'undwatonj. Sɨ sowa menonɨm re bebɨgjog wɨn na yokatonj. Sɨ onggɨt penaemb Pol towa pɨlwa b'ugowa yɨt yoramitonj da, 10 “Kor rɨgawar! Kon yɨr yongen da ra men menon okasu, men opima moga kɨma jɨ ke ukoi bebɨg takatenindam dem, dɨde meraina gasa tedamkurindam dem, ɨ dɨde gɨga kwa negɨr tawɨk dem. Ma onggɨtyam nena im dem, ajɨ meraina yɨrkokar opima kwa tedamkurindam dem. Sɨ ɨtemb re b'ogɨljog e ra men dɨkɨnd tekenyɨn.” 11 Ajɨ andred (100) Roma geja rɨga mopyam maike Polɨmna b'ugowa yɨt akasinonj, ajɨ ton gɨga iyena rɨga dɨde gɨga yonggyam waina yɨt nena na akasinonj. 12 Ɨ onggɨt grogotɨnd re ma b'ogɨl pɨpmet na sowanɨm wɨmenam gɨbɨl wɨnɨnd. Sɨ jogjog rɨgap singi yoramito da, “Ra rɨrɨr tainy opendam de Poinika taun wa, onggɨt grogot ke ket iwasu, dɨde ket amaemb de gɨbɨl wɨn owamu.” Poinika re yɨpa taun na Krete ailanɨnd, ɨ onggɨt grogotɨt sɨpa wɨp owarkiti yowam re iye ake kemag gangga dɨde bargubo ake kemag gangga i. Sɨ ɨtemb pɨpmet re otomanti e gɨbɨl wɨnɨnd wɨmenam rɨb b'uturena kesa.
Ukoi Depu Rɨb
13 Ɨ onggɨt wɨnɨnd rɨb iye gatab ke yikenonj re musɨk na, sɨ rɨgap ɨja na nony aukɨto da towaina singi re kemb rɨrɨrkɨp ainy. Sɨ gɨga wɨko rɨgap angka angurkɨto gɨga wa, dɨde sɨn wuwond Krete ailan yuru nata. 14 Ajɨ re sɨn sobijog b'ɨsonkittondam, yɨpa ukoijog depu rɨb ogenaya da, ‘Yurakilon,’ sowa pɨlwa ikonj bargubo ake ɨle gatab ke. 15 Sɨ onggɨt depu rɨbɨt kea gɨga yokatonj, ɨ sɨn ma rɨrɨr na gɨga iyoyɨm rɨtata re sɨn menonɨm singi yoramitonda. Ajɨ rɨbɨt gɨga kea otoukena yiyonj, sɨ sɨn menon nena na yokatonda rɨtata re rɨbɨt gɨga wɨp yomnɨkonj. 16 Ɨ sɨn wuwond yɨpa sobijog ailan yɨuyɨu ogenaya da Kauda. Ɨ onggɨt wɨnɨnd rɨb danda re kea sobijog gou wa awonj. Sɨ sɨn yotonkitonda sobijog gɨga angitam ukoi gɨga kumb wa, ajɨ ma sobijog bebɨg kɨma na aukonj. 17 Ajɨ kea ket gɨga rɨgap sobijog gɨga yurowato gɨga kumb wa angitam. Ɨ dɨde ton ket ukoi gɨga yɨpand owamam danda kai ke danda kɨma ɨjobɨka yiyeno yɨrgong omnɨkam, nokɨp rɨga moga na aukɨto da ke koipop gɨga negɨr yamnɨke. Onggɨt gatab sɨpa nyɨ borand opima odede koipo wekeneny ogenaya da Sirti. Ɨ ton ket awa gou wa yomno, ɨ ket rɨbɨt gɨga wɨp yomnonj. 18 Ɨ ɨspari ke ket ma sobijog rɨb ake wuro na yikenonj sɨpand, ɨ sowaina gɨga re oskandena na yiyenonj. Sɨ gɨga wɨko rɨgap rɨgaina gasa b'ɨskokto sɨpa wa gɨga bebɨg wewa omnam. 19 Ɨ re nowam bibɨr awonj, gɨga iyena rɨgap towalenggyam towaina yɨm ke jogjog gɨga iyena gasa b'ɨskokto de sɨpa wa. 20 Ɨ ket sɨbɨbɨt sɨpa yɨkangɨndonj jogjog bibɨr kɨma, sɨ maka lomkongga dɨde ɨki pɨta aento. Ɨ daka depu rɨb re ma sobijog danda kɨma na yikenonj. Ngɨrpu kea sɨn ket kupkakupka nony b'edattondam warɨm b'ogɨl ɨsma yilo wɨmenam. Sɨ sɨn ket ɨja na nony aukɨtondam da, “Uj im taukindam.”
21 Ɨ ket rɨga re pɨnjog diyam ai kesa na wekenonj. Sɨ onggɨt wɨnɨnd Pol ket onyitonj towa wɨngɨrɨnd, ɨ ket amninonj da, “Kor rɨgawar! Wɨn rako koina yɨt na yokatonda da ma opima iwasu Krete ailan ke, ma rako men odede moga kɨma jɨ ke ukoi bebɨg akatenindam dɨde meraina gasa edamkurindam. 22 Ajɨ yu kon wen danda kɨma tugoinyɨn sam awowɨm. Nokɨp ma opima ngai men meraina yɨrkokar tedamkurindam, ajɨ gɨga nena e negɨr tawɨk. 23 Mop nokɨp kon God ma rɨga en dɨde Godɨnd yewangaenenyɨn, ɨ ket yu sɨwɨny kea Tina aneru kor yɨu ke onyis. 24 Ɨ ton kea ket odede nomɨny da, ‘Pol! Goro moga tawɨm! Man b'ogla tonyisɨt Roma mopyam king Kaisam wɨpɨnd. Yɨr de, Godɨt mor mokainy komkesa rɨga yepim re man kɨma gɨgand wui.’ 25 Ɨ kon Godɨmna ɨtemb yɨt ɨmɨnjog kae yokasɨn da ɨta tawɨk odede rɨngma na re naska kana Ton ken wumɨr nomɨny. Sɨ onggɨt paemb kor rɨgawar, wɨn sam ainam! 26 Ajɨ meraina gɨga ɨta yɨpa ailan wusɨnd ena b'atɨgnas koipond.”
27 Ɨ re nɨmog sande awonj onggɨt menonɨnd, onggɨt sɨwɨnyɨnd gɨga ɨja na yikenonj rɨtata re rɨbɨt wɨp yomnenonj ɨukitam Adriya sɨpa. Ama rɨka sɨdɨr gatab nat ket gɨga iyena rɨgap kea yongwato da, “Men re yɨpa gɨl wa im wuyɨn.” 28 Ɨ ton ket yɨpa tondon kai b'ɨsko sɨpa wa tondon okatam, sɨ ton yodaro re poti (40) mita na. Ɨ re gɨga sobijog paja wa b'ɨsonkitonj, ton kwa ket b'usaya tondon yokato dɨde ket yodaro re teti (30) mita na. 29 Ɨ re ton tondon gatab wumɨr nomnɨto, sɨn ket moga na aukɨtondam da, “Ke gɨga yek orkakorkak koipo motɨr kumbɨnd dɨde negɨr yamɨn!” Sɨ onggɨt penaemb gɨga wɨko rɨgap powa (4) angka b'ɨskokto kibi gatab ke gɨga dɨkɨndemb ena ognatam, ɨ ton ma sobijog na gar ke singi aento da bibɨr wanakana pɨta rain. 30 Ɨ onggɨt wɨnɨnd nɨnda gɨga iyena rɨgap b'atonkitto b'ɨkenam onggɨt gɨga ke, ɨ ton sobijog gɨga sɨpa wa inka yiyo. Ajɨ ton singi aukɨto rɨga rabem omnam da ton angka im b'ɨskokanj gɨga sokak ke. 31 Ɨ ket Pol andred (100) Roma geja rɨga mopyam dɨde geja rɨga amninonj da, “Ra opimemb rɨga maka gɨgand tekeny, wɨn ma rɨrɨr im yɨrkokar okatam.” 32 Sɨ ket geja rɨgap kai epkɨto rɨna re onggɨt sobijog gɨgand ɨjobɨki wekenonj, ɨ ton ket onggɨtyam sobijog gɨga yɨraro ɨsendam.
33 Ɨ ɨspara momtand ket Pol rɨga ugoinonj diyam awowɨm da, “Wɨn owi kesa tuyɨmɨt b'ogɨl wɨn yɨr ungawand, dɨde yu kemb nɨmog sande b'undwasya. Ajɨ wɨn makwa ngai diyam auromam. 34 Sɨ onggɨt paemb kon wen ugoinyɨn diyam awowɨm. Ɨ ɨngkaim wɨn danda okasya yilo wɨmenam. Wa wɨngɨrɨnd makwa ɨta yɨpa rɨgat negɨr okas, ɨ dɨde makwa ɨta ngai yɨpa mopngɨi b'etɨdamkis dem.” 35 Onggɨt yɨt seg ke ket Pol yɨpa sana nganja yokatonj, ɨ ket Godɨm pɨlwa sɨteket yɨt yindonj komkesa rɨga wa wɨpɨnd. Ɨ ton ket sana nganja yipkendonj dɨde ket owowɨm b'atomonj. 36 Sɨ komkesa rɨga re sam na aukɨto, dɨde ket towalenggyam owou auto. 37 Ɨ sɨn komkesa rɨga onggɨt gɨgand re tu andred sebenti siks (276) na. 38 Ɨ komkesa rɨga ngor aukɨto. Seg ton ket owou gasa eskokto sɨpa wa gɨga bebɨg wewa omnam.
Gɨga Negɨr Awonj
39 Ɨ re ket yɨsparkonj, gɨga iyena rɨgap yɨpa gɨl yɨr yongo, ajɨ maka yongwato da ɨnte. Ɨ ton kwa yɨpa grogot yɨr yongo sɨpa yurund. Sɨ ton singi auto da ra rɨrɨr tainy, men gɨga yiyu de onggɨt grogot wa. 40 Sɨ ton ket angka kai etrekto, ɨ erarto ɨsendam sɨpa wa. Ɨ odenata kwa kibind ɨjobɨki kai yɨtreko gɨga b'obogɨl wɨp iyenam de onggɨt grogot wa. Ɨ ket awa pumb wa yurowato nokɨm da ɨdenat rɨbɨt gɨga wɨp omɨny wɨp wa menonɨm de sɨpa yuru wa. 41 Ajɨ re ket wuwond, gɨga ket b'ɨkonj koipo kumbɨnd, ɨ ket ena b'agnatonj. Sɨ gɨga sokak re kea danda kɨma b'ɨmlonj sɨpa ɨnyɨnyɨnd, dɨde makwa mumamuma awonj. Ajɨ kibi tab re kea ukoi danda wurop ɨsambɨka yiyeno. 42 Ɨ onggɨt wɨnɨnd geja rɨgap singi aukɨto sɨbɨbmet rɨga uj ondrɨkam, nokɨp ton ke aendaaenda b'ekenine. 43 Ajɨ andred (100) Roma geja rɨga mopyam Yuliyo singi awonj da Pol yilo ɨbɨm. Sɨ ton kea agokinonj geja rɨgaina singi. Ɨ ton ket engainonj rɨga yepiya re aendaaenda wumɨr wekenonj da, “Wɨn naska tunykurindam menonɨm de gɨl wa.” 44 Ɨ daka ton ket engainonj komb rɨga yepiya re maka wumɨr wekenonj aendena da, “Wɨn temjindam timba o nɨnda gasa gɨga kumb ke, ɨ onggɨt kumb nasim aulaul tuwenyɨt de gɨl wa!” Sɨ odede nya kenaemb komkesa rɨga gɨl wa aukɨto dɨde ket yilo yokato.