İBRANİLER'E MEKTUP
GİRİŞ
Genel Bakış: Yazar ne kendi kimliğini, ne de mektubu kime yazdığını açıklıyor. Böylece işimiz, metinde verilen ipuçlarından bazı sonuçlar çıkarmaya kalıyor. Yazarın kendisi, İsa'nın on iki elçisi arasında yer almaz; ama İsa'nın öğretilerini ilk izleyicilerinden duymuştur (2:2-3). Eski Antlaşma'yı iyi bildiği apaçık; Eski Antlaşma'dan yaptığı 29 aktarmanın yanısıra, 50'nin üzerinde bölümden de söz eder. Geleneksel başlıkla (İbraniler'e) içeriğin tamamı, mektubun Yahudi asıllı Mesih inanlılarına yazıldığını gösteriyor. Bu insanlar, daha önce ölüm derecesinde olmamakla birlikte, inançları uğruna büyük baskılara uğramışlardı1. Ama şimdi o kadar gayretli görünmüyorlar. Bunun için inandıklarına sımsıkı sarılmaya özendiriliyorlar2. Mektubun İ.S. 70'ten önce yazıldığı anlaşılıyor. Çünkü Yeruşalim'deki tapınağın İ.S. 70 yılında yıkılmasından hiç söz edilmiyor. Tersine yazar, tapınakta sürekli sunulan sunulardan söz ediyor (örn. 9:6-9).
Mektubun İçeriği: Yazarın ilk sözleri, iletmek istediği bildiriyi özetliyor: “Tanrı eski zamanlarda peygamberler aracılığıyla birçok kez çeşitli yollardan atalarımıza seslendi. Bu son çağda da her şeye mirasçı kıldığı ve aracılığıyla evreni yarattığı kendi Oğlu'yla bize seslenmiştir”. İbraniler, özde Tanrı Oğlu'na ilişkin bir mektuptur3. Yazar, Oğul'u meleklerden (1:4-14; 2:15-18) ve Musa'dan (3:2-6) üstün gösterir. Zayıflıklarımızı bilen, “Kendisini bir kez kurban ederek günahı ortadan kaldırmak için çağların sonunda ortaya çıkan” ve kendisinin aracılığıyla “Tanrı'ya yaklaşanları tümüyle kurtarabilen” başkâhin O'dur (4:15; 9:26; 7:25). Başkâhin olarak ortaya çıkması, Kutsal Yasa'da değişikliği gerekli kılıyor4; yeni bir antlaşma eskisinin yerini alıyor. Bu yeni antlaşmaya göre Tanrı diyor ki, “Yasalarımı zihinlerine işleyeceğim, yüreklerine yazacağım. Ben onların Tanrısı olacağım, onlar da benim halkım olacak... Suçlarını bağışlayacağım, günahlarını artık anmayacağım”5. İsa, Tanrı'nın huzuruna giden yeni bir yol açtı. Biz de Tanrı'ya güvenle yaklaşabiliriz (10:19-22).
Mektup ayrıca Tanrı'dan uzaklaşmak tehlikesiyle ilgili uyarılar içerir6. “İman olmadan Tanrı'yı hoşnut etmek olanaksızdır” ifadesinin yer aldığı 11. bölüm, iman konusunda eşsiz bir bölümdür. İmanda örnek alınacak erkek ve kadınlardan söz ediliyor. Bunlar öyle kişiler ki, “Tanrı onların Tanrısı olarak anılmaktan utanmıyor.”
Mektubun son bölümü uygulamaya yönelik öğütler içerir.
Ana Hatlar:
1:1-3 Giriş
1:4-3:6 Mesih'in üstünlüğü
3:7-4:13 Yüreklerinizi nasırlaştırmayın
4:14-7:28 Başkâhinimiz Mesih
8:1-9:28 Daha iyi bir antlaşma
10:1-39 Daha iyi bir kurban
11:1-40 İmanın zaferi
12:1-29 Tanrı sözünü reddetmeyin
13:1-25 Son öğütler
Kaynak Ayetler: Bkz. s. 27
1
Oğul Meleklerden Üstündür
1 Tanrı eski zamanlarda peygamberler aracılığıyla birçok kez çeşitli yollardan atalarımıza seslendi. 2 Bu son çağda da her şeye mirasçı kıldığı ve aracılığıyla evreni yarattığı kendi Oğlu'yla bize seslenmiştir. 3 Oğul, Tanrı yüceliğinin parıltısı, O'nun varlığının öz görünümüdür. Güçlü sözüyle her şeyi devam ettirir. Günahlardan arınmayı sağladıktan sonra, yücelerde ulu Tanrı'nın* “Ulu Tanrı'nın”: Grekçe “Ululuğun”. sağında oturdu. 4 Meleklerden ne denli üstün bir adı miras aldıysa, onlardan o denli üstün oldu. 5 Mez.2:7 2Sa.7:14; 1Ta.17:13 Çünkü Tanrı meleklerin herhangi birine,
“Sen benim Oğlum'sun,
Bugün ben sana Baba oldum”
Ya da, “Ben O'na Baba olacağım,
O da bana Oğul olacak”
demiş midir? 6 Yine Tanrı ilk doğanı dünyaya gönderirken diyor ki, “Tanrı'nın bütün melekleri O'na tapınsın.” 7 Mez.104:4 Melekler için,
“Kendi meleklerini rüzgar,
Hizmetkârlarını ateş alevi yapar” diyor.
8 Mez.45:6-7 Ama Oğul için şöyle diyor:
“Ey Tanrı, tahtın sonsuzluklar boyunca kalıcıdır,
Egemenliğinin asası adalet asasıdır.
9 Doğruluğu sevdin, kötülükten nefret ettin.
Bunun için Tanrı, senin Tanrın,
Seni sevinç yağıyla
Arkadaşlarından daha çok meshetti.”
10 Mez.102:25-27 Yine diyor ki,
“Ya Rab, başlangıçta
Dünyanın temellerini sen attın.
Gökler de senin ellerinin yapıtıdır.
11 Onlar yok olacak, ama sen kalıcısın.
Hepsi bir giysi gibi eskiyecek.
12 Bir kaftan gibi düreceksin onları,
Bir giysi gibi değiştirilecekler.
Ama sen hep aynısın,
Yılların tükenmeyecek.”
13 Mez.110:1 Tanrı meleklerin herhangi birine,
“Ben düşmanlarını
Ayaklarının altına serinceye dek† “Ayaklarının altına serinceye dek”: Grekçe “Ayaklarına tabure yapıncaya dek”.,
Sağımda otur”
demiş midir? 14 Bütün melekler kurtuluşu miras alacaklara hizmet etmek için gönderilen görevli ruhlar değil midir?
*1:3 “Ulu Tanrı'nın”: Grekçe “Ululuğun”.
1:5 Mez.2:7
1:5 2Sa.7:14; 1Ta.17:13
1:7 Mez.104:4
1:8 Mez.45:6-7
1:10 Mez.102:25-27
1:13 Mez.110:1
†1:13 “Ayaklarının altına serinceye dek”: Grekçe “Ayaklarına tabure yapıncaya dek”.