50
Hay Impa'innilan Apo Dios hi Ma'at ad Babylon
(Isa. 13:1—14:23; 21:1-10)
1 Ya ni'hapit goh hi Apo Dios ay ha"in an hi Jeremiah ta impa'innilanay ma'at hi ad Babylon.* Hay tawon hidin himmapitan Apo Dios ay Jeremiah ya hidin 593 B.C. 2 An inalinay,
“Pun'ipa'innilam hinan abablubabluy ta innilaon di tatagu an nan babluy ad Babylon ya ma'abak,
at mun'apa"i nan bululda an hi Bel an Marduk† Hay nipaddungan ten na'abbagbagtun bulul di iBabylon ya nan Ba'al an dios di iCanaan. Ya hay pohdon nan ngadana an Bel an ibaga ya apu. Ya hiyay bulul an mangidat anuh pi'taguan di tatagu, ya hiya goh anuy manalimun hinan udan, ya ilat, ya idul, ya namamah nan apuy. di ohah ngadana.
Ya mun'apa"ida goh nan udum an abulubulul‡ Nan immannung an nibalin di abulubulul hitu ya nan do'ol an ta"in umat hinan numbino'ob'on an ta"in di gandeng. At mattig an boholon Apo Dios ahan nan bubulul. hidi an inyamman nan tatagu.
3 Ya nan umalin mangubat hinan iBabylon ya malpudah appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw,§ Hay nangabak hinan Pumpapto'an di iBabylon ya nan titindalun di Pumpapto'an di iPersia an na'at hidin October 29, 539 B.C. (bahaom nan footnote di Dan. 5:31).
at pumbalinondah mapulun ti ma"appa"ih pangatda.
Ya nan tatagun adi mi'yatoy an ta"on un nan animalda ya taynandah den babluy,
at minganuy.
4 Ya hitun a'atan hana* Ma'at hinan te"an di Hinlibuy Tawon. ya nan i'Israel ya iJudah ya kumiladah puntutuyuanda
ti mabalin mahkay an mumpumbangngaddah nan numbabluyanda
ta Ha"in an Dios di dayawonda,
5 ya hanhanandah un hay owon an umuy ad Zion.
At hay umalianda ya middumda mahkay ay Ha"in,
ya itulagdan ipa'annungda nan punhahapitanmi ta adi ma'aliwan.
6 Da'yun tatagu' ya umat ayuh nan na'utaw an kalnilun tinaynan nan mumpahtul,
at immuy ayu limmane'le'od hinan aduntuduntug ya dudunduntug,† Hanay lugal hi nundayawan nan Hudyuh nan bubululda (Jer. 2:20).
at inaliwanyu nan nahamad an pun'eblayan.
7 At hiyanan nan buhul an mangah'up ay da'yu ya adi tuma'ot an mamatoy ay da'yu
ti inilada an din'uga' an Dios an alpuwan di mahapulyu ya nangiyokodan din o'ommodyu.
8 At himbumagga ya taynanyuh nen babluy ad Babylon
ta umat ayuh nan buta'al an gandeng an mamahhun an umuy ta ipanguluna nan i'ibbana!
9 Ti honogo' di do'ol ahan an titindalun malpuh nan abablubabluy hi appit hi iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw
ta gubatondad Babylon ta abakonda.
Dida ya nun'ala'engdan pumana an mi'id di mihallah nan ipanada.
10 Ya inabakda ay nan iBabylon ya nun'aladan amin nan pohdondan alan.
Ha"in an hi Apo Dios di nanapit ene.”
11 Ya inalin goh Apo Dios hinan iBabylon di,
“Da'yu ya nidugah di amlongyuh din nama"ianyuh nan babluy'u
an inyal'allanay umamlonganyu ya un nan bakan mun'elek
ya nan mumpinnaytu' an bulug an kabayu.
12 Mu nan babluyyud Babylon an paddungnay hi inayu ya mapa"i damdama
ta mumbalin hi mi'id di hulbina an umipabain.
Ya mumbalin hi mapulun ta adi mahkay mababluyan.
13 Ti dumalat nan bungot'un Dios ya pa"io' nongkay ad Babylon ta mi'id di munhituh di,
at an aminday maluh ya umogyatdah ta'otdah pannigandah nan ma'at.
14 At da'yun mangubat hi ad Babylon ya mundadaan ayuh nan nunlene'woh hidi ta pumpanayu nan iBabylon
ti ongol di numbaholandan Ha"in an Dios.
15 Ya nun'it'u'yun mangubat ay dida ta tuma'otda ya numpa'ampada,
ya numpa"iyu nan allupda ya nan pungguwalyaanda.
At Ha"in an Dios ya ato' hinan iBabylon din ina'inatdah din udum an babluy ta iballoh'u.
16 At pogpogonyu mahkay nan mumpunhabal unu mumpumboto' hi ad Babylon,
ya honogonyu nan tatagun nalpuh udum an babluy an niyalih na
ta mumpanga'anamutdah babluyda ta adi pi'patoy nan umalin gumubat.”
17 Ya inalin goh Apo Dios di,
“Da'yun i'Israel ya umat ayuh nan kalnilun numpudug di layon,
at nun'iwa'at ayu.
An hay nahhun hi paddungnay nangan ay da'yu ya nan alid Assyria‡ Na'at hidin 722-721 B.C.
ya un da'yu mahkay iyangunuh ay Nebuchadnezzar an alid Babylon
an paddungnay nunggag'alnay tungalyu ta nun'agimu'.§ Na'at hidin 586 B.C.
18 At hiyanan Ha"in an nidugah di abalinanan Dios an dayawonyun holag Israel ya minolta' nan alid Assyria,* Na'abak ad Nineveh an kapitulyud Assyria hidin 612 B.C., ya na'abak goh nan Pumpapto'an nan i'Assyria hidin 609 B.C. hidin nangabakan nan iMedia ya iBabylon ay dida.
ya umat goh an moltao' nan alid Babylon.
19 Mu da'yun holag Israel ya pumbangngado' da'yuh nan babluyyu tuwali,† Ma'at hinan te"an di Hinlibuy Tawon.
at nan tummol an ma'an hi ad Carmel ya ad Bashan di pangngalanyuh tanudyu,
ya ta"on un nan ma'an hinan madinuntug hi ad Ephraim ya hi ad Gilead.
20 Ya heden a'atana ya da'yun tuttulun i'Israel ya iJudah an imbaliw'u
ya aliwa' di numbaholanyu.”
21 Ya inalin goh Apo Dios hinan buhul di iBabylon di,
“Gubatonyud Merathaim‡ Hay pohdonan ibaga ya numpidwadan nan'ug ay Apo Dios. ya ad Pekod§ Hay pohdonan ibaga ya minoltan da'min Apo Dios. ta pumpudugyu ya numpatoyyu nan tataguh di ta ma'aminda,
at tigonyu ta adiyu ibahhaw hatun inali' ay da'yu.
22 At madngol di munggugubat ya nan gun apa"ian ad Babylon
23 an ta"on un didan iBabylon ya paddungnay unda mattilyu an napa"ih nan abablubabluy hitun luta.
Mu ad ugwan ya diday na"appa"i ahan,
at manoh'aday tataguh nan abablubabluy hi numbalinan ad Babylon.
24 Ti da'yun iBabylon ya inangita' an Dios,
mu agguyyu inilan paddungnay binitu' da'yu.
25 At inukat'u nan almas'uh nan nangitalepna',
ya impattig'uy bungot'un da'yun iBabylon.
At Ha"in an nidugah di abalinanan Dios ya pumpatoy'u da'yu.
26 At da'yun malpuh nan niyadagwin babluy an buhul nan iBabylon ya umali ayu ta gubatonyu dida!
Ya pumpa"iyu nan alangda ya an aminda ta mi'id di ma'angang ay didah matagu!
27 Ya ta"on un nan titindaluda ya pi'patoyyu
ti nadatngan di amoltaanda.
28 At nan lumayaw an malpud Babylon an umuy ad Jerusalem ya ulgudonday ma'at
an alyonday nidugah di nangiballohan nan Dios tu'un holag Israel hinan inatdah nan Timpluna.”
29 Ya inalin goh Apo Dios di,
“Da'yun nala'eng an pumana ya umuyyu li'ubon ad Babylon ta mi'id di lumayaw ay dida,
ya atonyun dida din umat hidin ina'inatdah nan udum an babluy.
Ti nidugah an nginohoya' an Dios an me'gonan an dayawon nan holag Israel!”
30 Ya inalin goh Apo Dios di,
“Da'yun iBabylon ya mun'a'atoydan amin nan titindaluyu
an ta"on un nan ungungan titindalu ya mun'atoydah nan kalata.
31 At da'yun iBabylon an mumpumpahiya ya nadatngan mahkay di pummoltaa' ay da'yu.
32 At ta"on un ayu mumpahiya ya mapatoy ayu damdama,
ya mi'id di bumadang ay da'yu.
At hay ato' ya gohbo' nan babluy ad Babylon ta mi'yoghobdan amin nan wah nan nunlene'woh.”
33 Ya inalin goh Apo Dios di,
“Da'yun iBabylon ya gunyu pinaligligat nan i'Israel ya iJudah,
ya an amin ayun namalud ay dida ya hinamadyu didan ginuwalyaan
an agguyyu pina'anamut dida.
34 Mu Ha"in an nidugah di abalinanan Dios ya mabi'aha' an mamaliw ay dida,
at Ha"in di mangihapit ay dida ta way atondan umanamut hi babluyda ta wan lumenggopda mahkay.
Mu da'yun iBabylon ya mi'id di alenggopanyu.
35 At alyo' ay da'yun iBabylon an Ha"in di mangubat ay da'yu,
ya nan u'upihyalyu,
ya nan nun'ala'eng an muntugun ay da'yu.
36 At mipapatoyda nan mumpunlayah an propetayu ta ipattigan di layahda,
ya nidugah di ta'ot nan titindaluyu ti pumpatoyda dida.
37 Ya mipapatoyda goh nan kabayun itakayanyun umuy mi'gubat,
ya nan kalesan iluganan di titindalu ya mun'apa"ida.
Ya ta"on un nan tinangdananyun titindalun nalpuh udum an babluy ya mipapatoyda goh
ti awniat mid ologdan umatdah binabai.
Ya nun'alan di buhulyu nan nun'abalul an gina'uyu.
38 Ya mami'id goh di danum hi babluyyu
ti napnuh ten babluy hi bulul ta numbalinonda nan tataguh ay nawe'we'.
39 At hay pumbalinan ten babluy ya awniat punhituwan di tu'u'an ya hayinas an nan animal hinan inalahan
ti adi mahkay mabalin hi pumbabluyan di tataguh enggana.
40 At umat hinan inat'un nama"id Sodom, ya ad Gomorrah,* Gen. 19:1-29.
ya nan nun'eheggon an babluy hidi.† Hanan babluy ya ad Admah ya ad Zeboiim (Deut. 29:23).
At mi'id nongkay di munhituh taguh di.
41 At donglonyu an umaliday do'ol ahan an tindalun malpuh iggid hi un hagangon di buhu'an di algaw
ti do'olday a'ali an numpundadaan an umalin gumubat.
42 At numpun'odondah pana ya gayang,
ya mun'abungotda an mi'id di homo'da.
Ya hay gangoh nan gun umalin numpungkabayu ya umat hi gangoh di dalluyun hinan baybay.
At napanuh di inatdan numpundadaan an gumubat ay da'yun iBabylon.
43 At hidin dengngol nan alid Babylon nan inalidan ma'at ay dida ya limmungtuy hi ta'otna,
at nonong ya un umat hinan babain magadyuh muntungaw.
44 At nomnomonyu an himbumaggay a'ubahanyu
an umat hinan aton di layon hinan pahtu an nonong ya nabannuhu',
ya numpudugna nan kalnilu.
Mu Ha"in ya anggay di mabalin hi mangat hina
ti mi'id di mabalin hi mangipapto' ay Ha"in unu mangipadinong hinan pohdo' an ma'at.
45 At donglonyun iBabylon nan ninomnom'un Dios an aton ay da'yu:
At ta"on hi un nan ungunga ti awniat punlapdu' nan buhulda dida ta iyuyda didah nan udum an babluy
ti pumpa"i' nan babluyda.
46 Ya hitun a'abakanyun iBabylon ya ma"adngol,
at paddungnay umalyog tun luta.
Ya ta"on un nan kilan di tatagu ya ma"adngol hinan abablubabluy.”
*50:1 Hay tawon hidin himmapitan Apo Dios ay Jeremiah ya hidin 593 B.C.
†50:2 Hay nipaddungan ten na'abbagbagtun bulul di iBabylon ya nan Ba'al an dios di iCanaan. Ya hay pohdon nan ngadana an Bel an ibaga ya apu. Ya hiyay bulul an mangidat anuh pi'taguan di tatagu, ya hiya goh anuy manalimun hinan udan, ya ilat, ya idul, ya namamah nan apuy.
‡50:2 Nan immannung an nibalin di abulubulul hitu ya nan do'ol an ta"in umat hinan numbino'ob'on an ta"in di gandeng. At mattig an boholon Apo Dios ahan nan bubulul.
§50:3 Hay nangabak hinan Pumpapto'an di iBabylon ya nan titindalun di Pumpapto'an di iPersia an na'at hidin October 29, 539 B.C. (bahaom nan footnote di Dan. 5:31).
*50:4 Ma'at hinan te"an di Hinlibuy Tawon.
†50:6 Hanay lugal hi nundayawan nan Hudyuh nan bubululda (Jer. 2:20).
‡50:17 Na'at hidin 722-721 B.C.
§50:17 Na'at hidin 586 B.C.
*50:18 Na'abak ad Nineveh an kapitulyud Assyria hidin 612 B.C., ya na'abak goh nan Pumpapto'an nan i'Assyria hidin 609 B.C. hidin nangabakan nan iMedia ya iBabylon ay dida.
†50:19 Ma'at hinan te"an di Hinlibuy Tawon.
‡50:21 Hay pohdonan ibaga ya numpidwadan nan'ug ay Apo Dios.
§50:21 Hay pohdonan ibaga ya minoltan da'min Apo Dios.
*50:40 Gen. 19:1-29.
†50:40 Hanan babluy ya ad Admah ya ad Zeboiim (Deut. 29:23).