21
Yẹ́sụ̃ vé fingárá Yẹ̃rụ́sãlémã agá rĩ
(Mãrákõ 11:1-11; Lúkã 19:28-38; Yũwánĩ 12:12-19)
1 Yẹ́sụ̃ pi ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi be, kộpi kâ rií mụụ́ Yẹ̃rụ́sãlémã gá ꞌdãá, drị̃drị̃ ni, kộpi cakí kụ̃rụ́ mãdãŋá Bẽtẽfágẽ vé rĩ gé, Írã Õlívẽ* 21:1 Õlívẽ: Pẹtị õlívẽ vé rĩ ĩri ꞌa ũꞌa be, ĩ ícó nya rá, ĩ ĩrivé ũꞌa zo ũdu rú, Yãhụ́dị̃ rĩ pi ri tị́bị́ áꞌdí ũdu rĩ sĩ, ãzini kộpi ri tõ lámbã agá, ãcí ꞌyũzú ãní. vé rĩ drị̃gé, kụ̃rụ́ rĩ ĩnyiŋá Yẹ̃rụ́sãlémã ã jẽlé gá. Yẹ́sụ̃ ní ívé ꞌbá ꞌî pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi pẽzú ị̃rị̃, 2 ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ĩmi mụkí kụ̃rụ́ mãdãŋá ĩmî drị̃lé gá ꞌdãri agá, ĩmi ca mụ dõngí ị́sụ́ ꞌyĩkí kuú ꞌdãlé mvọ́pị be trụ́, ĩmi ĩtrũkí kộpi íjị́ má vúgá nõó. 3 ꞌBá ãzi zị dõ ĩmi, ngá ĩmi ní rií ꞌoó ꞌdíni rĩ ãꞌdi, ĩmi ꞌyokí ĩri ní kínĩ, ‘Úpí lẽ kộpi nĩ,’ ꞌbá ꞌdãri ícó dõngí rĩ pi ĩpẽ ímụ́zú rá.”
4 Tã ꞌdĩri nga ꞌi ꞌdíni, tã nẹ́bị̃ ní ꞌyoó rĩ ã nga rí ꞌi fũú tị́nị gé bẽnĩ,
5 “ꞌÍ lũ ꞌbá Sĩónㆠ21:5 Sĩónã: Sĩónã ri ĩ kpá zị Yẹ̃rụ́sãlémã. vé rĩ pi ní kínĩ,
‘Ĩmi ndrekí drĩ ká, ĩmivé ꞌbãgú ri ímụ́ ĩmi vúgá ꞌdĩíꞌdĩ,
ĩri ꞌbá tã be mãdã ni,
ĩri ri ínjú ímụ́zú dõngí sĩ.’ ” 21:5 Zãkãríyã 9:9
6 ꞌBá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi ꞌdụkí tã rĩ ngaá sụ̃ Yẹ́sụ̃ ní lũú ĩ ní rĩ tị́nị. 7 Kộpi íjị́kí dõngí rĩ pi mvọ́pị be ị̃rị̃trọ́, kộpi ũtrũkí ĩvé bõngó akoó rụ̃kụ̃ rĩ pi ũꞌbãá dõngí rĩ pi ã úgóró gá, Yẹ́sụ̃ úrí bõngó rĩ drị̃gé. 8 ꞌBá kárákará ũtrũkí ĩvé bõngó akoó rụ̃kụ̃ rĩ pi ũꞌbãá lẹ́tị drị̃gé, ụrụkọꞌbée mụkí ị̃bị́bị́ vãá ũꞌbãá mụzú lẹ́tị rĩ drị̃gé sĩ. 9 ꞌBá bị́trị́ká ꞌdeꞌbá Yẹ́sụ̃ ẽ ẹndrẹtị gé drị̃drị̃ rĩ pi, ꞌdeꞌbá ĩri ã vụ́drị̃ gé rĩ pi be, kộpi ní rizú ọ́ꞌụ́zú mụzú kínĩ,
“Hõsánã Mvá Dãwụ́dị̃ vé rĩ!”
“Tãkíri ã adri ꞌbá ímụ́pi Úpí ã rụ́ sĩ rĩ‡ 21:9 ꞌBá ímụ́pi Úpí ã rụ́ sĩ rĩ: ꞌBá ꞌdĩri Yẹ́sụ̃ ꞌi. drị̃gé!” 21:9 Sãwụ́mã 118:26
“Ẽ íngúkí Múngú ụrụgégé ꞌbụ̃ gé rĩ!”
10 Yẹ́sụ̃ ka fií caá Yẹ̃rụ́sãlémã gá ꞌdãá, sẽ ꞌbá kụ̃rụ́ agá rĩ pi ní céré ãyãngárá. Kộpi ní zịzú kínĩ, “ꞌBá ꞌdĩri ãꞌdi ꞌi?”
11 ꞌBá bị́trị́ká rĩ pi ní újázú kínĩ, “Ágó ꞌdĩri Yẹ́sụ̃ ꞌi, ĩri nẹ́bị̃, íbí íngá Nãzẽrétã gálésĩ, ãngũ Gãlĩláyã vé rĩ agá.”
Yẹ́sụ̃ fi Jó Múngú vé rĩ agá
(Mãrákõ 11:15-19; Lúkã 19:45-48; Yũwánĩ 2:13-22)
12 Yẹ́sụ̃ ní fizú Jó Múngú vé rĩ ã bóró gá ꞌdãá, údró ꞌbá riꞌbá ngá jeꞌbá, ãzini ꞌbá riꞌbá ngá ụzịꞌbá rĩ pi céré. Uze mísá ꞌbá riꞌbá mũfẽngã ufuꞌbá, ãzini ãmámũ ụzịꞌbá rĩ pi vé rĩ céré uꞌdeé ụ̃lị̃ rú vũgá. 13 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Múngú ꞌyo ívé búkũ agá kĩnĩ, ‘Jó mávé rĩ ĩ zị jó rizú ma zịzú ni,’ 21:13 Ĩsáyã 56:7 ꞌbo ĩmi újákí jó rĩ ícá vũrã ụ̃gụ́ꞌbá rĩ pi ní rizú adrizú ni.” 21:13 Yẽrẽmíyã 7:11
14 ꞌBá mị be ẹ̃sị̃ꞌbá gí rĩ pi, ꞌbá pá be ábáꞌbá gí rĩ pi be, kộpi ní ímụ́zú Yẹ́sụ̃ vúgá Jó Múngú vé rĩ ã bóró gá nõó, ĩri ní kộpi ídrízú. 15 ꞌBo atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi ꞌbá tãị́mbị́ ímbáꞌbá rĩ pi be, kộpi kâ tã ãyãzú ãyãyã Yẹ́sụ̃ ní ꞌoó ꞌdĩri ndreé, ãzini kộpi kâ yịị́ anjiŋá rĩ pi ri útré Jó Múngú vé rĩ ã bóró gá ꞌdãá, “Hõsánã Mvá Dãwụ́dị̃ vé rĩ,” tã Yẹ́sụ̃ ní ꞌoó ꞌdĩri sĩ, sẽ kộpi ã ꞌa ve ũnjí ũnjí.
16 Kộpi ní Yẹ́sụ̃ ri zịzú kínĩ, “ꞌÍ yị nyo tã anjiŋá rĩ pi ní rií átá ꞌdĩri rá?”
Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Ẽ, ĩmi lãkí Búkũ Múngú vé rĩ agá ꞌyozú kínĩ,
“ ‘Anjiŋá ambugu rĩ pi nyíríŋá rĩ pi be
ímụ́ úngó ãyĩkõ vé ni ngo ꞌdíni’ 21:16 Sãwụ́mã 8:2 kuyé?”
17 Kúru Yẹ́sụ̃ ní kộpi kuzú, ĩri ní ngazú mụzú kụ̃rụ́ Bẽtẽníyã vé rĩ gé, adri ꞌdãlé ị́nị́ be rã.
Yẹ́sụ̃ tri pẹtị ĩ ní zịị́ fị́gị̃ rĩ
(Mãrákõ 11:12-14, 20-24)
18 Kã mụụ́ adrií ụ̃ꞌbụ́tị, Yẹ́sụ̃ ní ꞌi újázú gõzú kụ̃rụ́ Yẹ̃rụ́sãlémã vé rĩ agá ꞌdãá, ẹ̃bị́rị́ fụ ĩri káyĩ. 19 Yẹ́sụ̃ kã rií ꞌdeé mụzú lẹ́tị gé sĩ, ĩri ní pẹtị ĩ ní zịị́ fị́gị̃ rĩ ndrezú, ĩri ní ꞌi útrúzú ĩnyiŋáŋá pẹtị rĩ ã gãrã gá ꞌdãá, ị́sụ́ pẹtị rĩ ꞌa ãluŋáni kuyé, ꞌyéŋá bị́ ni amu kú nĩ. Ĩri ní ꞌyozú pẹtị rĩ ní kĩnĩ, “Mî gõ ꞌaá dị̃ị́ ãluŋáni ku!” Koro pẹtị rĩ ní ꞌwizú.
20 ꞌBá Yẹ́sụ̃ ã pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi kâ pẹtị rĩ ndreé, sẽ kộpi ní ãyãngárá. Kộpi ní zịzú kínĩ, “Pẹtị nõri ꞌwi mbẽlẽŋá ngóni ngóni?”
21 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ádarú á ꞌyo ĩmi ní ꞌdíni, ĩmi dõ ẹ̃ꞌyị̃ngárá be, ãzini ĩmivé yị̃kị̂ awa dõ ꞌi ị̃rị̃ kuyé, ĩmi ícó tã má ní ꞌoó pẹtị ꞌdĩri ã rụ́ꞌbá gá rĩ ꞌo rá, ĩmi ícó tã ụrụkọꞌbée ꞌo rá. Ĩmi dõ ẹ̃ꞌyị̃ngárá be, ĩmi ícó ꞌyo írã ꞌdĩri ní, ‘ꞌÍ njị̃ mi ngaá mụụ́ ꞌdeé yị̃ị́ tafu rĩ agá ꞌdãá,’ ĩri ícó ꞌi nga rá. 22 Ĩmi dõ ẹ̃ꞌyị̃ngárá be, ngá ĩmi ní zịị́ Múngú vúgá rĩ, ĩmi ícó ị́sụ́ rá.”
Yãhụ́dị̃ rĩ pi zịkí ũkpõ Yẹ́sụ̃ ní ẹ̃zị́ ngazú rĩ vé tã
(Mãrákõ 11:27-33; Lúkã 20:1-8)
23 Yẹ́sụ̃ kã fií mụzú Jó Múngú vé rĩ ã bóró gá ꞌdãá, kã íꞌdó ꞌbá rĩ pi ímbá, atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, drị̃koma rĩ pi be, kộpi ní ímụ́zú Yẹ́sụ̃ vúgá nõó, kộpi ní ĩri zịzú kínĩ, “Mí ị́sụ́ ũkpõ mí ní rizú tã ꞌdĩꞌbée ꞌozú rĩ ãꞌdi vúgá? Ãꞌdi sẽ mí ní ũkpõ rizú tã ꞌdĩꞌbée ꞌozú rĩ nĩ?”
24 Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Á lẽ ĩmi zịị́ tã ãlu sĩ, ĩmi újákí dõ má ní gí, ma ícó ĩmi ní ũkpõ má ní rizú tã ꞌdĩꞌbée ꞌozú rĩ lũ rá. 25 Ũkpõ Yũwánĩ ní bãtízĩmũ sẽzú rĩ íbí íngá ꞌbụ̃ gélésĩ, dõku íbí íngá ꞌbá áda vúgá?”
Kộpi ní rizú tã ꞌdĩri átázú ĩ ãsámvú gé sĩ kínĩ, “ꞌBá ꞌyokí dõ, ‘Ũkpõ ꞌdĩri íngá ꞌbụ̃ gélésĩ,’ ĩri ꞌbâ zị, ‘Ĩmi ẹ̃ꞌyị̃kí dí ĩri kuyé ã sĩ?’ 26 ꞌBo ꞌbá ꞌyokí dõ, ‘Ũkpõ ꞌdĩri íngá ꞌbá áda vúgálésĩ,’ ꞌbá rĩ pi íngá ꞌbá drị̃gé ũnjí ũnjí, ãꞌdiãtãsĩyã ꞌbá ꞌdĩꞌbée ụ̃sụ̃kí kínĩ, Yũwánĩ ri nẹ́bị̃.”
27 Kúru kộpi ní újázú Yẹ́sụ̃ ní kínĩ, “ꞌBá nị̃kí kuyé.”
Kúru Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Má ícó ũkpõ má ní tã ꞌozú rĩ lũú ĩmi ní ku.”
Nãpí anji ãgõ ị̃rị̃ rĩ pi vé rĩ
28 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kĩnĩ, “Á lẽ ĩmi ní úꞌdógúꞌdógú ãnji ãgõ ị̃rị̃ pi vé ni ũlũú, ĩmi kúru tã ĩmi ní ụ̃sụ̃ụ́ rĩ lũ má ní. Ágó ãzi anji ãgõ be ị̃rị̃, ágó ri ꞌde mụụ́ ívé mvá kãyú rĩ vúgá ꞌdãá, ĩri ní ꞌyozú kĩnĩ, ‘Mâ mvá rĩ, ãndrũ sĩ lẽ mî mụ ẹ̃zị́ ngaá ọ́mvụ́ agá.’
29 “Mvá rĩ ní újázú ẹ́tẹ́pị ní kĩnĩ, ‘Á mụ ku!’ ꞌBo gõ ꞌî úmĩ újá, ꞌdeé mụụ́ rá.
30 “Ẹ́tẹ́pị gõ ꞌdeé mụụ́ ívé mvá ãzi rĩ vúgá, ꞌyo kpá ĩri ní tã rĩ sụ̃ ĩri ní ꞌyoó mvá kãyú rĩ ní rĩ tị́nị. Mvá rĩ újá ẹ́tẹ́pị ní kĩnĩ, ‘Bãbá, ma mụ rá,’ ꞌbo mụ kuyé.”
31 Yẹ́sụ̃ ní kộpi zịzú kĩnĩ, “Anji ị̃rị̃ ꞌdĩꞌbée ãsámvú gé, mvá ẹ́tẹ́pị vé tã ꞌdụụ́pi ngaápi rá rĩ, ĩri mvá ngõri?”
Kộpi ní újázú kínĩ, “Mvá kãyú rĩ.”
Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ádarú á lẽ ꞌyoó ĩmi ní ꞌdíni, ꞌbá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá rĩ pi ụrụkọ, ũkú ụrụkọ ọ̃wụ́ rú riꞌbá ĩ rụ́ꞌbá ụzịꞌbá rĩ pi be, kộpi fi mãlũngã Múngú vé rĩ agá ꞌdãá ĩmi sĩ drị̃drị̃. 32 Yũwánĩ ímụ́ ĩmi ní lẹ́tị pịrị Múngú vé rĩ ũlũú, ꞌbo ĩmi ẹ̃ꞌyị̃kí ĩri kuyé, ꞌbá mũfẽngã umbe jezú rĩ uꞌdụꞌbá rĩ pi, ãzini ũkú ọ̃wụ́ rú riꞌbá ĩ rụ́ꞌbá ụzịꞌbá rĩ pi ẹ̃ꞌyị̃kí ĩri rá. Ĩmi ndrekí drĩ ká, ꞌbá mũfẽngã uꞌdụꞌbá rĩ pi, ãzini ũkú ọ̃wụ́ rú ĩ rụ́ꞌbá ụzịꞌbá rĩ pi újákí ẹ́sị́ ụ́ꞌdụ́kọ́ ĩri ní ũlũú rĩ sĩ rá, ꞌbo ĩmi újákí ẹ́sị́ ĩri ẹ̃ꞌyị̃zú kuyé.”
Nãpí ãgõ ọ́mvụ́ ꞌãꞌbá rĩ pi vé rĩ
(Mãrákõ 12:1-12; Lúkã 20:9-19)
33 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi ní, ãzini Fãrụ́sị̃ rĩ pi ní kĩnĩ, “Nãpí ãzi ꞌdĩ, ĩmi yịkí drĩ ká, ágó ãzi ꞌã ọ́mvụ́, sa pẹtị vị́nyọ̃ vé rĩ pi§ 21:33 Pẹtị vị́nyọ̃ vé rĩ: Yãhụ́dị̃ rĩ pi ꞌdụkí pẹtị vị́nyọ̃ vé rĩ ã tã ꞌbãá tã ãmbúgú rú, kộpi ri ũꞌa ni zo vị́nyọ̃ sụ́ rú. Múngú ĩpẽ ꞌbá Ĩsẽrélẽ vé rĩ pi adrií ꞌbá ívé ni, kộpi ã adrikí rí sụ̃ pẹtị vị́nyọ̃ vé Múngú ní saá ꞌaápi ũꞌa be rĩ tị́nị. Nãpí pẹtị vị́nyọ̃ vé ꞌdĩri, sẽ ꞌbá tãị́mbị́ ímbáꞌbá rĩ pi atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi be nị̃kí ámá rá ꞌyozú kínĩ Yẹ́sụ̃ ri ĩvé tã átá. ꞌÍ lã Sãwụ́mã 80:8-16; Ĩsáyã 5:1-7; Yẽrẽmíyã 2:21; Mãtáyo 21:33-46; Mãrákõ 12:1-12; Lúkã 20:9-19. ọ́mvụ́ rĩ agá, sị ãbi ọ́mvụ́ rĩ ã gãrã gá sĩ kụ́rụ̃, ga ꞌbụ́ rizú ũꞌa rĩ zozú vị́nyọ̃ rú. Sị lágáráka ụrụ ꞌdãá rizú ọ́mvụ́ rĩ ũtẽzú ãní. Kúru ĩri ní ꞌbá ꞌbãzú rizú ẹ̃zị́ ngazú ívé ọ́mvụ́ rĩ agá, ĩri ní ꞌdezú mụzú ãngũ ãzi gé. 34 Lókí ĩ ní vị́nyọ̃ ã ũꞌa ĩkũnãzú rĩ kã ícó, ĩri ní ívé ãtíꞌbá rĩ pi pẽzú mụzú ívé vị́nyọ̃ ã vúgú ĩ ní ĩkũnãá rĩ íjị́zú.
35 “ꞌBá ẹ̃zị́ ngaꞌbá rĩ pi ní ĩrivé ãtíꞌbá ãlu ni rụzú fụzú, kộpi ꞌdịkí ãlu ni drãá rá, kộpi úvị́kí ãzi rĩ írã sĩ. 36 Kúru ọ́mvụ́ ꞌdị́pa ní ívé ãtíꞌbá ụrụkọꞌbée pẽzú mụzú kárákará kộpi vúgá ꞌdãá, kãlãfe ni aga ĩri ní pẽé drị̃drị̃ ꞌdãꞌbée rá. ꞌBo ꞌbá ẹ̃zị́ ngaꞌbá rĩ pi ꞌokí ãtíꞌbá rĩ pi ũnjí, sụ̃ ĩ ní drị̃drị̃ ꞌdãꞌbée ꞌoó ũnjí rĩ tị́nị. 37 Ụ̃dụ̃ ni gé, pẽ ívé mvá mụzú kộpi vúgá ꞌdãá, ụ̃sụ̃ ꞌí ẹ́sị́ agá ꞌdãlé kĩnĩ, ‘Kộpi ícó mávé mvá ị̃njị̃ rá.’
38 “ꞌBo ꞌbá ẹ̃zị́ ngaꞌbá rĩ pi kâ ágó rĩ vé mvá ágó rĩ ndreé, kộpi ní átázú ĩ ãsámvú gé sĩ kínĩ, ‘Mvá ꞌdĩri ímụ́ úrí ẹ́tẹ́pị vé ãꞌbú tị gé nĩ. Lẽ ꞌbâ ꞌdịkí ĩri rá, ꞌbâ úríkí rí ãꞌbú rĩ tị gé nĩ.’ 39 Kộpi ní mvá rĩ rụzú, kộpi sekí ĩri mụzú ọ́mvụ́ rĩ agásĩ ãmvé, kộpi ꞌdịkí ĩri drãá rá.”
40 Yẹ́sụ̃ ní kộpi zịzú kĩnĩ, “Kúru ọ́mvụ́ ꞌdị́pa kãdõ ícá, ĩri tã ngóni ni ꞌo ꞌbá ẹ̃zị́ ngaꞌbá rĩ pi ní?”
41 Atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, Fãrụ́sị̃ rĩ pi be, kộpi ní ꞌyozú kínĩ, “Ágó rĩ ícó ꞌbá ẹ́sị́ be ũnjí ꞌdĩꞌbée úꞌdị́ ũdrã céré ꞌdĩísĩ rá. Kúru ĩri ímụ́ ꞌbá ụrụkọꞌbée ꞌbã ẹ̃zị́ nga ívé ọ́mvụ́ vị́nyọ̃ vé rĩ agá, ĩkũnãkí dõ vị́nyọ̃ rĩ gí, kộpi ã sẽkí rí ívé rĩ ã vúgú.”
42 Yẹ́sụ̃ ní kộpi zịzú kĩnĩ, “Ĩmi lãkí tã ĩ ní sĩí Búkũ Múngú vé rĩ agá rĩ kuyé? Kĩnĩ,
“ ‘Írã ándúrú ꞌbá jó sịꞌbá rĩ pi ní gãá sĩ rĩ,
újá nóni ꞌi ícá írã sẽépi jó rĩ ní pá tuzú ãní ũkpó ũkpó ni.
Úpí ꞌo tã ꞌdĩri nĩ,
sẽ ꞌbá ní ãyãngárá.’ 21:42 Sãwụ́mã 118:22-23
43 “Kúru á ꞌyoó ĩmi ní ꞌdíni, mãlũngã Múngú vé rĩ ĩ ímụ́ ꞌdụ ĩmi drị́gé sĩ rá, ĩ ímụ́ sẽ ꞌbá ĩrivé tã ꞌdụꞌbá ngaꞌbá rĩ pi ní. 44 ꞌBá ãzi íꞌdé dõ írã ꞌdĩri drị̃gé, ĩri ŋõ rá. Írã rĩ íꞌdé dõ ꞌbá rĩ drị̃gé, ĩri ꞌbá rĩ ínjí drã vũgá ꞌdãá.”
45 Atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi, Fãrụ́sị̃ rĩ pi be, kộpi kâ nãpí Yẹ́sụ̃ ní ũlũú ꞌdĩri yịị́, kộpi nị̃kí ámá rá ꞌyozú kínĩ, Yẹ́sụ̃ ri átá ĩvé tã sĩ. 46 Kộpi lẽkí kõdô Yẹ́sụ̃ ri rụụ́, ꞌbo kộpi ꞌokí ụ̃rị̃ sĩ, ãꞌdiãtãsĩyã kộpi nị̃kí ámá rá ꞌyozú kínĩ, ꞌbá bị́trị́ká rĩ pi kínĩ, Yẹ́sụ̃ ri nẹ́bị̃.
*21:1 21:1 Õlívẽ: Pẹtị õlívẽ vé rĩ ĩri ꞌa ũꞌa be, ĩ ícó nya rá, ĩ ĩrivé ũꞌa zo ũdu rú, Yãhụ́dị̃ rĩ pi ri tị́bị́ áꞌdí ũdu rĩ sĩ, ãzini kộpi ri tõ lámbã agá, ãcí ꞌyũzú ãní.
†21:5 21:5 Sĩónã: Sĩónã ri ĩ kpá zị Yẹ̃rụ́sãlémã.
21:5 21:5 Zãkãríyã 9:9
‡21:9 21:9 ꞌBá ímụ́pi Úpí ã rụ́ sĩ rĩ: ꞌBá ꞌdĩri Yẹ́sụ̃ ꞌi.
21:9 21:9 Sãwụ́mã 118:26
21:13 21:13 Ĩsáyã 56:7
21:13 21:13 Yẽrẽmíyã 7:11
21:16 21:16 Sãwụ́mã 8:2
§21:33 21:33 Pẹtị vị́nyọ̃ vé rĩ: Yãhụ́dị̃ rĩ pi ꞌdụkí pẹtị vị́nyọ̃ vé rĩ ã tã ꞌbãá tã ãmbúgú rú, kộpi ri ũꞌa ni zo vị́nyọ̃ sụ́ rú. Múngú ĩpẽ ꞌbá Ĩsẽrélẽ vé rĩ pi adrií ꞌbá ívé ni, kộpi ã adrikí rí sụ̃ pẹtị vị́nyọ̃ vé Múngú ní saá ꞌaápi ũꞌa be rĩ tị́nị. Nãpí pẹtị vị́nyọ̃ vé ꞌdĩri, sẽ ꞌbá tãị́mbị́ ímbáꞌbá rĩ pi atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi be nị̃kí ámá rá ꞌyozú kínĩ Yẹ́sụ̃ ri ĩvé tã átá. ꞌÍ lã Sãwụ́mã 80:8-16; Ĩsáyã 5:1-7; Yẽrẽmíyã 2:21; Mãtáyo 21:33-46; Mãrákõ 12:1-12; Lúkã 20:9-19.
21:42 21:42 Sãwụ́mã 118:22-23