1 Yẹ́sụ̃ ní gõzú átázú atala atala rĩ pi drị̃gé rĩ pi ní, ãzini Fãrụ́sị̃ rĩ pi ní nãpí sĩ dị̃ị́ kĩnĩ, 2 “Mãlũngã ꞌbụ̃ vé rĩ adri sụ̃ ꞌbãgú ụ̃mụ̃ ꞌbãápi ꞌî mvọ́pị ní ũkú jezú rĩ tị́nị. 3 ꞌBãgú rĩ pẽ ívé ãtíꞌbá rĩ pi mụụ́ ꞌbá ꞌí ní zịị́ ímụ́ ụ̃mụ̃ gé nõó rĩ pi zịị́, ꞌbo ꞌbá rĩ pi ímụ́kí ụ̃mụ̃ rĩ gé nõó kuyé.

4 “Kúru ĩri ní ívé ãtíꞌbá ụrụkọ pẽzú mụzú, ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, ‘Ĩmi mụkí lũú ꞌbá ĩ ní zịị́ gí rĩ pi ní kínĩ, má úlị́ tị́ rụ́ꞌbá be mũnyãmũnyã ni pi, má ãꞌdi ínyá rĩ kú ị́nọ́gọ́sị́ gí, ngá ãrẽvú céré anigé. Lẽ ꞌbá ĩ ní zịị́ gí rĩ pi ẽ ímụ́kí ụ̃mụ̃ ũkú jezú rĩ gé nõó!’

5 “ꞌBo ꞌbá ĩ ní mụụ́ zịị́ rĩ pi gãkí ímụ́gá ụ̃mụ̃ rĩ gé sĩ, ꞌbá rĩ pi ụrụkọ mụkí ẹ̃zị́ ngaá ĩvé ọ́mvụ́ agá, ụrụkọ ni pi mụkí ĩvé ngá ụzịngárá gá. 6 ꞌBá rĩ pi ụrụkọ urụkí ꞌbãgú rĩ vé ãtíꞌbá rĩ pi, ũgbãkí kộpi, úꞌdị́kí kộpi ũdrãá rá. 7 ꞌBãgú rĩ ã ꞌa vé ũnjí ũnjí. Ĩri ní ívé ãngáráwá rĩ pi pẽzú mụzú ꞌbá ívé ãtíꞌbá rĩ pi úꞌdị́ꞌbá rĩ pi úꞌdị́zú drãzú ꞌdĩísĩ rá, ãngáráwá rĩ pi zãkí kộpivé kụ̃rụ́ veé ãcí sĩ.

8 “Kúru ꞌbãgú rĩ ní ꞌyozú ívé ãtíꞌbá rĩ pi ní kĩnĩ, ‘Ụ̃mụ̃ ũkú jezú rĩ má útú tã ni dẹẹ́ gí, ꞌbo ꞌbá má ní zịị́ rĩ pi ũnjí, ícókí kộpi zịị́ ímụ́ ụ̃mụ̃ rĩ gé ku. 9 Ĩmi mụkí lẹ́tị kụ̃rụ́ agásĩ rĩ pi gé sĩ, ĩmi zịkí ꞌbá ĩmi ní ị́sụ́ rĩ pi ãrẽvú céré, kộpi ẽ ímụ́kí ụ̃mụ̃ ũkú jezú rĩ gé nõó.’ 10 Kúru ãtíꞌbá rĩ pi ní ꞌdezú mụzú lẹ́tị kụ̃rụ́ agá rĩ pi agásĩ, kộpi zịkí ꞌbá tã ꞌoꞌbá pịrị rĩ pi, ꞌbá tã ꞌoꞌbá ũnjí rĩ pi be ímụ́ ụ̃mụ̃ rĩ gé nõó, jó ĩ ní ụ̃mụ̃ ꞌbãzú rĩ agá dãá, ụ̃mụ́ rĩ pi gakí tré.

11 “ꞌBãgú rĩ kã ímụ́ ụ̃mụ́ rĩ pi ndreé, ị́sụ́ ágó ãzi ụ̃mụ́ rĩ pi ãsámvú gé ꞌdãá su bõngó ụ̃mụ̃ vé rĩ kuyé. 12 ꞌBãgú rĩ ní ágó rĩ zịzú kĩnĩ, ‘Ũndĩgó, ꞌí su bõngó ụ̃mụ̃ vé rĩ kuyé, mí ímụ́ nõgó ngóni ngóni?’ Ágó rĩ újí kíri.

13 “ꞌBãgú rĩ ní ꞌyozú ívé ãtíꞌbá rĩ pi ní kĩnĩ, ‘Ĩmi úmbékí ágó rĩ ẽ drị́ pi pá ni be, ĩ ꞌbekí ĩri ãmvé ãngũ nịị́pi cịcị rĩ agá ꞌdãá, ã mụ rí ngoó, ãzini sị́kányá cií ꞌdãlé.’

14 “Ãꞌdiãtãsĩyã zịkí ꞌbá rĩ pi kárákará, ꞌbo ĩ ní ũpẽé rĩ pi kíníkiniŋá.”

15 Kúru Fãrụ́sị̃ rĩ pi ní fũzú mụzú ãmvé, kộpi lẽkí lẹ́tị ndãá Yẹ́sụ̃ rĩ ụ̃ꞌbị̃zú, ã ꞌyo rí tã ũnjí bẽnĩ. 16 Fãrụ́sị̃ rĩ pi ní ĩvé ꞌbá ĩ pámvú ũbĩꞌbá rĩ pi pẽzú mụzú Ẽródẽ vé ꞌbá ĩri ẹ̃tị̃ꞌbá rĩ pi be Yẹ́sụ̃ vúgá ꞌdãá. ꞌBá ĩ ní pẽé ꞌdĩꞌbée ní ꞌyozú Yẹ́sụ̃ ní kínĩ, “Ímbápi, ꞌbá nị̃kí rá ꞌyozú kínĩ, mi ꞌbá tã ꞌoópi pịrị ni, mi ri tã áda Múngú vé rĩ ímbá. Mi ri ꞌbá rĩ pi ọ́ꞌdụ́ céré trõtrõ ị̃njị̃ngárá be, ãꞌdiãtãsĩyã mí ũpẽ ꞌbá ku. 17 ꞌÍ lũ ꞌbá ní, mívé yị̃kị̂ íngóni? Ĩri múké ꞌbá ní mũfẽngã umbe jezú rĩ ũfẽzú ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ ní,* 22:17 ꞌBãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ: Ĩri ꞌbãgú ãmbúgú ꞌbãgú ãngũ ãndíãndí rĩ pi agá rĩ pi drị̃gé, ãngũ Yụ̃dáyã vé rĩ drị̃gé, ãngũ Gãlĩláyã vé rĩ drị̃gé, ãzini ãngũ Yãhụ́dị̃ rĩ pi vé rĩ drị̃gé. ꞌBá Rómã vé rĩ pi ĩvé ꞌbãgú ãmbúgú rĩ zị ĩvé tị sĩ Kãyísárã. dõku ꞌbâ ũfẽkí ku?”

18 ꞌBo Yẹ́sụ̃ nị̃ tã ũnjí kộpi ẽ ẹ́sị́ agá ꞌdãlé rĩ rá, ĩri ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ĩmi ꞌbá ĩ ꞌbãꞌbée kú tã be pịrị ꞌdĩꞌbée, ngá ĩmi ní lẽzú ma ụ̃ꞌbị̃zú rĩ ãꞌdi? 19 Ĩmi iꞌdakí má ní mũfẽngã fífí ẹ̃njị̃ị́pi ẹ̃njị̃ẹ̃njị̃ ĩ ní ũfẽé ꞌbãgú rĩ ní umbe jezú ãní rĩ.” Kộpi ní mũfẽngã fífí ẹ̃njị̃ị́pi ẹ̃njị̃ẹ̃njị̃ rĩ íꞌdụ́zú sẽzú Yẹ́sụ̃ drị́gé, 20 Yẹ́sụ̃ ní kộpi zịzú kĩnĩ, “Ị́ndrị́lị́kị́ ĩ ní údé, ãzini rụ́ ĩ ní sĩí mũfẽngã fífí rĩ ã rụ́ꞌbá gá ꞌdĩri ãꞌdi vé ni?”

21 Kộpi ní újázú Yẹ́sụ̃ ní kínĩ, “Ị́ndrị́lị́kị́ rĩ, ãzini rụ́ rĩ, ꞌbãgú ãmbúgú Rómã vé rĩ vé ni.”

Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Ngá rĩ dõ ꞌbãgú Rómã vé rĩ vé ni, ĩmi sẽkí ꞌbãgú Rómã vé rĩ ní, ngá rĩ dõ Múngú vé ni, ĩmi sẽkí Múngú ní.”

22 ꞌBá ꞌdĩꞌbée kâ tã ꞌdĩri yịị́, sẽ kộpi ní ãyãngárá. Kúru kộpi ní ngazú mụzú, kộpi kukí Yẹ́sụ̃ ri kuú ọ́ꞌdụ́kụ́lẹgúsĩ.

23 Ụ́ꞌdụ́ ꞌdãri gé, Sãdókẽ ꞌyoꞌbá kínĩ ꞌbá rĩ drã dõ gí, ícó íngá gõó ídri rú ku rĩ pi ní ímụ́zú Yẹ́sụ̃ vúgá nõó, kộpi ní Yẹ́sụ̃ ri zịzú kínĩ, 24 “Ímbápi, tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ kĩnĩ, ꞌbá ágó drã dõ mvá ãkó, ẹ́drị́pị ri ícó ọ̃wụ́zị́ rĩ ẹ́ꞌyị́ rá, kộpi tịkí dõ anji, anjiŋá ꞌdĩꞌbée adri ẹ́drị́pị drãápi gí rĩ vé ni. 25 Anji ãgõ ẹ́zị̂rị̃, kộpi céré ẹ́drị́pị́ị rú, Mvá ágó kãyú rĩ ní ũkú jezú, drã úyé, kộpi tịkí mvá ũkú rĩ be kuyé, ẹ́drị́pị ꞌdeépi vú ni gé sĩ rĩ ní ũkú rĩ ẹ́ꞌyị́zú. 26 Ẹ́drị́pị ꞌdĩri drã kpá rá, kộpi tịkí mvá ũkú rĩ be kuyé. Ẹ́drị́pị ꞌdeépi ꞌdĩri vúgá sĩ rĩ gõ kpá ũkú rĩ ẹ́ꞌyị́, anji ẹ́drị́pị́ị rú ẹ́zị̂rị̃ ꞌdĩꞌbée céré rikí ũkú ãlu ꞌdĩri jeé, kộpi ũdrãkí céré, tịkí mvá ũkú ꞌdĩri be kuyé. 27 Ụ̃dụ̃ ni gé, ũkú rĩ ní kpá drãzú. 28 Anji ãgõ ẹ́zị̂rị̃ ꞌdĩꞌbée céré rikí ũkú ãlu ꞌdĩri jeé pírí, kãdõ caá ụ́ꞌdụ́ ꞌbá ũdrãꞌbá gí rĩ pi ní íngázú gõzú ídri rú rĩ gé, ũkú ꞌdĩri pịrị ni úmvúlésĩ adri ãꞌdi vé ni?”

29 Yẹ́sụ̃ ní újázú kộpi ní kĩnĩ, “Tã ĩmi ní zịị́ ꞌdĩri adri pịrị ku, tã Búkũ Múngú vé rĩ agá rĩ fi ĩmi drị̃gé kuyé, dõku ĩmi nị̃kí ũkpõ Múngú vé rĩ kuyé. 30 ꞌBá ũdrãꞌbá gí rĩ pi kádõ gõó íngá ídri rú, ãgõ rĩ pi jekí ũkú ku, ũkú rĩ pi jekí ãgõ ku. Kộpi mụ adri ꞌbụ̃ gé ꞌdãá sụ̃ mãlãyíkã rĩ pi tị́nị. 31 ꞌBo ĩmi lãkí tã Múngú ní ꞌyoó kínĩ, ꞌbá ũdrãꞌbá gí rĩ pi gõ íngá ídri rú rá rĩ kuyé? 32 Múngú kĩnĩ, ‘Ma Múngú Ãbũrámã vé rĩ, Múngú Ĩsákã vé rĩ, ãzini Múngú Yõkóbũ vé rĩ,’ 22:32 Wụ̃ngárá 3:6 Múngú adri ꞌbá ũdrãꞌbá gí rĩ pi vé ni ku, ĩri Múngú ꞌbá adriꞌbá ídri rú rĩ pi vé ni.”† 22:32 Ma Múngú Ãbũrámã vé rĩ, Ĩsákã vé rĩ, ãzini Yõkóbũ vé rĩ: Ãbũrámã pi Ĩsákã be, Yõkóbũ sĩ, kộpi ã ũdrãkí dõ gí drãáãsĩyã, Múngú mị gé ꞌdãlé kộpi ídri rú, ãꞌdiãtãsĩyã úmvúlésĩ kộpi gõ íngá ídri rú ũzi.

33 ꞌBá bị́trị́ká rĩ pi kâ tã Yẹ́sụ̃ ní ímbá ꞌdĩri yịị́, sẽ kộpi ní ãyãngárá.

34 Fãrụ́sị̃ rĩ pi kâ yịị́ kínĩ, tã Yẹ́sụ̃ ní újá rĩ sẽ Sãdókẽ rĩ pi újíkí kíri, Fãrụ́sị̃ rĩ pi gõkí ĩ úmú trụ́ vũrã ãlu gé. 35 Ágó ãzi ãlu kộpi ãsámvú gé riípi tãị́mbị́ ímbápi rĩ ní Yẹ́sụ̃ ri ụ̃ꞌbị̃zú, ĩri zịzú kĩnĩ, 36 “Ímbápi, tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ agá, tãị́mbị́ agaápi rá rĩ, ĩri íngõri?”

37 Yẹ́sụ̃ ní újázú ĩri ní kĩnĩ, “ ‘Lẽ mî lẽ Úpí Múngú mívé rĩ ẹ́sị́ be céré, índrí mívé rĩ be céré, yị̃kị̂ mívé rĩ be céré.’ 22:37 Dẽtõrõnómẽ 6:5 38 Tãị́mbị́ agaápi rá rĩ ĩri ꞌdĩ, ĩri tãị́mbị́ drị̃drị̃ rĩ. 39 Tãị́mbị́ ị̃rị̃ rĩ kpá tã be ãmbúgú, ‘Lẽ mî lẽ ꞌbá mî gãrã gá rĩ sụ̃ mí ní mî rụ́ꞌbá lẽé rĩ tị́nị.’ 22:39 Lẹ̃vị̃tị́kã 19:18 40 Tãị́mbị́ ambugu ị̃rị̃ ꞌdĩꞌbée, ꞌbá rĩ ꞌdụ dõ tã ni ngaá rá, ị̃njị̃ tãị́mbị́ Mósẽ vé rĩ rá, ãzini ị̃njị̃ tã nẹ́bị̃ rĩ pi ní ímbá rĩ rá.”

41 Fãrụ́sị̃ rĩ pi kâ ĩ úmú trụ́ ãlu, Yẹ́sụ̃ ní kộpi zịzú kĩnĩ, 42 “Ĩmi ní ụ̃sụ̃zú rĩ gé, Kúrísítõ rĩ ãꞌdi ꞌi? Ĩri ãꞌdi ã mvá?”

Kộpi ní újázú kínĩ, “Ĩri Dãwụ́dị̃ ã mvá.”

43 Yẹ́sụ̃ ní ꞌyozú kộpi ní kĩnĩ, “Índrí Uletere rĩ kĩnĩ Dãwụ́dị̃ ã zị Kúrísítõ ri Úpí ãsĩ? Dãwụ́dị̃ kĩnĩ,