13
Disoxi Banabas Sol Tang Mala Mana Oxatua
1 Urana lipuxing suxunguxunguamdi xaung lipu tubatubaingamdi duwa sabungia Antiok bing: Banabas, Simion duxu ba Mutuxuna, Lusias Sairin tela, Manen (ina tubu rangua Herot,* Lipu yayam teladi yadingdi Herot. Manen tubu rangua Herot Antipas, ina ung Lipu Suguangama Yon mati (Matyu 14:3-12), saing suxuya Yesu (Luk 23:8-12). Xaitamoxi Herot ta Pita salak yabania (Aposel 12:1) bing lipu tela, ina Herot Antipas ninoa. probins yanamidinga), xaung Sol. 2 Xaidap tela diti Toxoratamona yanoa, disaha mana angingua, baing Urana Aningonoa harua ba, “Amogu Banabas Sol tang ba dituxu oxatua manga, xaung ba dila dituxu oxatua ngamogu dingtang mana ba.” 3 Baing ina naga, disaha mana angingua disabu laing sup, saking dita rimadingdi mana dingtang, saing disoxi dingtang mala.
Dila Saipras
4 Bila balau Urana Aningonoa soxi Sol Banabas tang mala, baing tang diri mala longga Selusia, saing diluki wagia mala mutumutua Saipras. 5 Disok longga Salamis, baing diri dibaxanga Urana Xuanoa maluxuʼm Yudadi sabungading numandi. Baing Yon Mak wa rangua dingtang, haulidi.
6 Dahaxa maluxuʼm mutumutua ba titing longgalo laing disok long sabangga Papos. La ba disok mana Yuda tingungam tela, yanoa Ba-Yesu. Lipua ba Urana lipuxing suxunguxunguam maxung teguam tela. 7 Wa lipu haulingam tela mana mutumutua Saipras yanamidinga, yanoa Segias Polas. Lipu yanamga ba, ina lipu xabiangam, baing xusunga Banabas Sol tang ba tang dima namua na bo ba lungu Urana Xuanoa. 8 Ne Ba-Yesu xukxugia dingtang saing tuba ba xugia yanamga ba hatuminganoa bu hatum haringina mana Toxoratamona te. (Ba-Yesu yan tela Elimas, namuxina ba lipu tingungam.) 9 Baing Sol, yan tela Pol, baxagi mana Urana Aningonoa saing bagu taxa mana Elimas saing harua ba, 10 “Ung Satan garanoa! Ung bixua mana kubolu maringing longgalo! Ubaxagi mana kubolu murakkam, kubolu languangam xangxana. Usauya kubolua urabangrabang Toxoratamona daxangang maringina! 11 Bagu hatata bagula uxunumia Toxoratamona haringinganoa. Bagula maxam dahaxatu, saing mana xaidap teladi sanga ba ubagu xaidap lulianoa te.”
Hata sibuna li uxua xaung labiana kaukau lipua ba maxandi, saing rabangrabang, sai mana lipu tela ba tuxu rimanoa bu xai mala. 12 Bungina lipu yayama bagu bila ba, hixi mana tubatubainga mana Toxoratamona, saing hatum haringina.
Dila Antiok Wa Titia Pisidia
13 Pol gabu riandi diyunga Papos, dila wagia mala long sabangga Perga wa probinsia Pampilia. La ba Yon Mak yunga dingtang saing goxoya mala Yerusalem. 14 Tang diyunga Perga, dila long sabangga Antiok† Long luwa yadingdi Antiok. Tela wa probinsia Siria—ubagu Aposel 13:1 xaung 14:6. Saing tela wa titia Pisidia. wa titia Pisidia. Mana Xaidap Yaguangam tela tang diluxu Yudadi sabungading numania, saing tang dirung mari. 15 Tang dilungu dititi mana hanaunaunga xailongina xaung Urana lipuxing suxunguxunguamdi xailongidingdi, baing Yudadi sabungading numang yanamidingdi disina haruanga na dingtang ba, “Riamam mana, nabu angtang haruangaim ba haringia lipuadi li, bing tang gabaxanga nam.”
16 Pol mesa, hatanga babu rimania ba dirung mosiu, saing harua ba, “Ang lipu Isreliamdi, xaung ang lipu Yuda Teguamdi aiti Urana yanoa ba, alungu nga to! 17 Urana mana am lipu Isreliamdi mogu mugangamamdi. Libudi disok bakbak xumana bungina duwa Isip ba, saing libu axamang haringindi bungina xaidi ma sangua titia baguba. 18 Baing bungina duwa long xoliania, xoxi mauxanganoa mana kuboludinga bila niani 40. 19 Kimuya dali numanuma 7 duwa titia Kenan saing sina titidinga na lipuxindi ba sok dingia. 20 Axadi ba nianidingdi bila 450.
“Kimuya, Urana ta lipu toxondi etua manadi laing bungina Samwel, lipuxing suxunguxunguama. 21 Mana bungina baguba, lipudi duxusunga ba daxap xaitamoxi tela, baing Urana ta Sol etua manadi, ina Kis garanoa xaung bakbaginoa Benyamin. Sol wa etua manadi niani 40. 22 Kimuya mana unia Sol, ta Debit sok xaitamoxidinga. Baxanga Debit ba, ‘Ngabagu Debit, Yesi garanoa, saing gamogua muruna mana lipua ba. Bagula libu axamang longgalo ngabo ba libudi.’‡ Ubagu 1 Samwel (1 Samuel) 13:14.
23 “Mana Debit garandi Urana xap Lipu Xabinga Muliama Yesu ma rangua lipu Isreliamdi, bila hau haruanga mana ba. 24 Muga mana Yesu malinganoa, Yon baxanga na lipu Isreliam longgalo ba duxugia hatumingadingdi saing daxap langa. 25 Yon oxatanoa bo ba supkuba baing harua ba, ‘Ahatum ba nga gaxarea? Nga lipua ba te. Tegu. Ne bagu ma kimuya manga yu, saing sanga mana ba ngaunia xaing sanggandi te, namua na yanoa dali ngayua sibuna.’§ Ubagu Matyu 3:11.
26 “Riamam mana, Ebraham garandi, xaung ang lipu Yuda Teguamdi awa hawa mana Urana: Baxangangua mana Urana daxangang xabinga muliam, Urana sina nakira longgalo. 27 Urana lipuxing suxunguxunguamdi haruangadinga, lipudi dititi sabasabia Xaidap Yaguangam taining tainina mana sabungading numandi. Yerusalemdi xaung yanamidingdi dibagu daxabia Yesu te, ne dahau haruangua ba dung mati, saing mana kuboludingga naga, haruanga titingamga ba aningona. 28 Dibagu kubolu dian tela te Yesu libu ba dung mati mana, ne duxusunga Pailat ba ung mati. 29 Disahi haruanga longgalo waleu dibung ba bagula sok mana, baing lipudi daxap mari xaiya saing dita guhia gobagobia. 30 Ne Urana iti mesa muli mana matiyua, 31 saing lipudi diyunga Galili saing dila Yerusalem rangua, ding dibagu mana xaidap xumana. Lipuadi ba dibagu mesa muli, hatata dibaxanga na Yudadi.
32 “Tam gabaxanga ulek xaiyua nang: Axa Urana hau haruangua rangua mugangamamdi, 33 aningonoa sok mam, am garadingdi, namua na iti mesa Yesu. Bila Debit bung Urana haruanganoa mana Olai luwa:
“ ‘Ung Garagua,
hatata ngasok Tibum.’✡ Olaidi (Buk Song) 2:7
34 Urana iti mesa mana matiyua bu sangganoa buya te, baing dibung haruanga maranadi li mari waleu:
“ ‘Bagula ngasina guxam maxunamdi nang bila ngahau haruangua rangua Debit manadi ba.’✡ Aisaya (Aisaia) 55:3
35 Baing haruanga tela muli Debit bung ba:
“ ‘Bagula uyunga Lipuxima Umogu Naung ba buya te.’✡ Olaidi (Buk Song) 16:10
36 “Ne Urana mogu Debit ba tuxu oxatana mana xaidabindi. Libu laing sup, saking mati. Dikimang rangua mugangandi saing sangganoa buya ba. 37 Ning lipua Urana iti mesa mana matiadi, ina buya te.
38 “Binabu riagu mana, ngabo ba axabia rangrang. Tam gabaxanga nang ba Yesu ma bu yunga kuboluim diandi. 39 Lipu gaxarea dahatum haringina mana, Urana bagula yunga kuboluding diang longgalo saing bagudi dimaring. Ne hanaunaunga Moses bung ba, sanga ba libu alaba te. 40 Awasa xai, nam Urana lipuxing suxunguxunguamdi haruangadinga ua mang:
41 “ ‘Alungu, ang lipu daudaungamdi,
bagula ahixi mana saing asup,
namua na bagula ngalibu axamang tela xaidabimia
sanga ba ahatum haringina mana te,
nabu lipu tela balang ba.’✡ Habakak (Habakuk) 1:5 ”
42 Pol harua laing sup, Banabas tang dibo ba disok mala sangua Yudadi sabungading numanoa, saing lipudi duxusunga dingtang ba digoxoya ma Xaidap Yaguangam tela bu dibaxanga muli mana axadi ba. 43 Lipudi dahatibaxaya mala, baing lipu xumana disu mana Pol Banabas tang. Teladi Yudadi, teladi Yuda Teguamdi xauna diti Urana yanoa rangua Yudadi. Tang dahangixaya ranguadi, tang diti hatumingadingdi ba dahatum haringinauyu mana Urana kubolung xaiyua.
44 Sande tela sup, baing mana Xaidap Yaguangam bila lipu longgalo mana long sabangga baguba digugunia ba dilungu Toxoratamona haruanganoa. 45 Yudadi dibagu burangadi, baing gamodingdi didoa sibuna saing daharungia Pol haruanganoa haringina.
46 Baing Pol Banabas tang dili haringina, dahaxuya haruangadinga ba, “Urana soxiamtam ma ba am gabaxanga haruanganoa nang to. Ne hauxaim mana, saing bila aharua ba, ‘Sanga ba am gaxap walinga subingang teguam te.’ Binabu alungu to. Tam gayungang, tam gala rangua Yuda Teguamdi. 47 Namua na Toxoratamona tabinamtam ba,
“ ‘Ngalibung usok bila luliana mana Yuda Teguamdi,
bu oxop haruanga xabinga muliama mala mana titi subingandi.’✡ Aisaya (Aisaia) 49:6 ”
48 Bungina Yuda Teguamdi dilungu haruanga baguba, diyaha saing diti Toxoratamona haruanganoa, saing lipu gaxarea Urana mogu ba xap walinga subingang teguama, bing dahatum haringina.
49 Toxoratamona haruanganoa ila mana long longgalo maluxuʼm titia ba. 50 Ne mana long sabangga ba Yudadi diyumyum lipu haringing teladi xaung haing xalaxalam teladi duwa hawa mana Urana. Binabu ding diyumyum lipu teladi ba disina salaga na Pol Banabas tang, saing disukadi mala sangua titidinga. 51 Binabu tang ditingting gagaba wa kiding lunia mala bu dahatanga na lipuadi ba duwa haruangia, saing tang dila long sabangga Aikoniam. 52 Baing lipu hatuminga haringinamdi gamodingdi diyaha sibuna saing dibaxagi mana Urana Aningonoa.
*13:1 Lipu yayam teladi yadingdi Herot. Manen tubu rangua Herot Antipas, ina ung Lipu Suguangama Yon mati (Matyu 14:3-12), saing suxuya Yesu (Luk 23:8-12). Xaitamoxi Herot ta Pita salak yabania (Aposel 12:1) bing lipu tela, ina Herot Antipas ninoa.
†13:14 Long luwa yadingdi Antiok. Tela wa probinsia Siria—ubagu Aposel 13:1 xaung 14:6. Saing tela wa titia Pisidia.
‡13:22 Ubagu 1 Samwel (1 Samuel) 13:14.
§13:25 Ubagu Matyu 3:11.
✡13:33 Olaidi (Buk Song) 2:7
✡13:34 Aisaya (Aisaia) 55:3
✡13:35 Olaidi (Buk Song) 16:10
✡13:41 Habakak (Habakuk) 1:5
✡13:47 Aisaya (Aisaia) 49:6