Wok Mɨnə
Wok yamə mɨne Aposol mɨnə kɨmɨsor
Nəgkiarien kwakwə kape nəkwəkwə e Wok Mɨnə
?Pa rɨmɨrai nəkwəkwə e? Luk rɨmɨrai nəkwəkwə e. Ǝvhuekɨn “Nəgkiarien kwakwə kape nəkwəkwə a Luk” tuk nɨrkunien mə Luk in pa.
?Rɨmɨrai ramvən kɨmi pa? Luk rɨmɨrai nəkwəkwə e ramvən kɨmi in kɨrik, nhagɨn e Teofilas, yermamə kɨrikianə əmə yame Luk rɨnmher-pən kɨn nəkwəkwə kupan e kamni kɨmə “Luk.” Nhag Teofilas, nɨpran rɨmə, “Yermamə yame rorkeikei Kughen.” Luk rɨmnher-pən pakw kɨn nəkwəkwə e kɨmi kwən a, mərɨg rɨrkun mə nəmə Gris khapsaah tuksəvheikɨn.
?Nɨmraghien rɨmnhawor pən iran mɨne ye nɨpɨg rɨmɨrai? Ye nəkwəkwə e, kɨtawə kasəm mə nəməhuak mɨnə kɨmɨshorpɨn nəgkiarien kape nəmə Isrel mɨne nəmə kantri pɨsɨn pɨsɨn mɨnə yame kasorkeikei mə tukharkun nuknei nhatətəyen kape narmamə kape Yesu. Ye nəkwəkwə e, kasəm mə gavman kape Rom, iriə mɨn kɨmɨsərɨg nəgkiarien kape Pol ye nɨkarɨn kape Yesu Kristo.
?Rɨmɨrai nəkwəkwə e tuk naha? Nəkwəkwə yame Luk rɨmnəkupan mɨrai, nhagɨn e “Luk” raməvsao kɨn nɨmraghien mɨne nəmhəyen kape Yesu Kristo. Mərɨg Luk rɨmɨrai nəkwəkwə e mamni mɨmə niməhuak rɨmnhawor pən iran mɨne mɨrikakun, kɨni tukrhawor pən iran mɨne mhaktə. Nɨpərɨn raməvsao kɨn nəriwəkien kape Pita, kɨni nɨpərɨn raməvsao kɨn nəriwəkien kape Pol. Ye nəkwəkwə e, kɨtawə kasəm mə Luk mɨne Pol kworkeikei mə narmamə m-fam yame Rom ramarmaru irəriə, iriə tukhani nəfrakɨsien ye Yesu.
1
Kughen rɨmə tukrher-pə kɨn Nanmɨn Rhakə
1 Teofilas, kafak yermamə, yɨmnəvsao ta kɨn Yesu ye nəkwəkwə yame yɨmɨrai ta. Yɨmnəvsao kɨn nəwhagien mɨne norien kafan Luk 1:3 2 muə meriaji-pə Kughen rɨvəh In mɨvən apa ye neai. Kwasɨg ikɨn rɨvən apa ye neai, Nanmɨn Rhakə rɨmavən iran, In rɨwəhsi-pən nəgkiarien infamien kɨmi kafan aposol mɨnə yame In rɨmɨrpen ta əriə. Mak 16:19; Luk 24:49-51 3 Kɨni mərɨg, nɨpɨg kɨmoh Yesu khopni, kɨni ai rɨmɨmragh mɨn ye nɨmhəyen kafan, kɨni marə mɨn iriə kafan narmamə mɨnə meriaji nɨpɨg foti. Nɨpɨg a, rɨmnərer ye nɨmrɨriə nɨpɨg rɨpsaah mamor əpu In mə tukharkun mə rɨmamragh əfrakɨs ye nɨmhəyen kafan. Iriə kɨsəm In, In raməvsao kɨn narmaruyen kape Kughen. Luk 24:36-49; Wok 10:41 4 Nɨpɨg ramarə hanə iriə min, In rɨvəhsi-pən nəgkiarien kɨrik kɨmi əriə mɨmə, “Takhapəh nɨsətayen taon e Jerusalem. Masəmɨr mamawhin Nanmɨn Rhakə yame Rɨmɨk rɨmɨrpen mə tukrɨvəhsi-pre kɨmi əmiə, rəmhen kɨn yame Yo mɨn yɨmnəvsao ta kɨn kɨmi əmiə. Luk 24:49; Jon 14:16-17; Wok 2:33 5 Mərɨg in ai kupən, Jon Baptaes rɨmnor baptaes irəmiə kɨn nu, kɨni rɨpəh norien tu, Kughen tukror baptaes irəmiə kɨn Nanmɨn Rhakə.”
Kughen rɨvəh Yesu mɨvən ye Rao ye Neai
6 Ye nɨpɨg a, aposol mɨnə kɨmnhauə kɨrikianə iriə Yesu, mɨsaiyoh In mhamə, “Yermaru. ?Rɨnor nɨpɨg ai taktəkun mə Ik takor ətawə tuksarmaru ye tanə kapətawə e Isrel, uə nɨkam?” Mat 3:11
7 Kɨni Yesu rɨmɨni-pən tuk əriə mə, “Rɨmɨk pɨsɨn əmə In ravəh nehuəyen tuk nərəhuyen nɨpɨg mɨnə a. Mamerkwaig kɨn tuk əmiə, mor əmiə mə takhapəh nharkunien. Mak 13:32 8 Kɨni mərɨg nɨpɨg Nanmɨn Rhakə tukruə irəmiə, takhavəh nəsanɨnien, mhani-ərhav nhagɨk e Jerusalem, mhavən yerkwanu mɨnə fam ye Judia mɨne Sameria, mhavən yerkwanu mɨnə fam ye tanɨmtanə.” Mat 28:19; Luk 24:48
9 Yesu ruɨni ta, nɨpɨg iriə kɨsarha-pən hanə masəm In, Kughen rɨvəhsi ta In kɨni mɨvəh in mhaktə mamvən ye neai. Aikɨn, napuə ruvrɨg əpɨs In. 10 Kasarha-əterɨk ye napuə, məkneikɨn, mɨsəm yermamə mir kɨraru neipən kapəriu rhawən kɨrauə mawərer iriə miriə. 11 Marəni mɨrəmə, “Nəmə Galili. ?Rhawor nakasərer məkneikɨn masarha faktə ye napuə? Yesu e, Kughen rɨvəhsi-ta In, mɨvəh In muavən ye rao ye neai. In tukrɨrerɨg-pə mɨn rəmhen əmə kɨn yame In rɨmnhaktə ai taktəkun.” Mat 26:64; Luk 21:27
Aposol mɨnə kɨmnhavəh-si haktə yermamə kɨrik mə tukrɨvəh tamhek Judas
12 Aposol mɨnə kɨsəta ye takwar Olif, mɨsəriwək kəskəh əmə* Ye nəgkiarien kape nəmə Gris, v. 12 ramni mə, “Kɨmɨseriwak ye nerwakien yame kɨmneighan kɨn mə tukeriwak ye nɨpɨg kape Sabat.”, mharerɨg mɨn mhavən Jerusalem. Luk 24:50-53 13 Mhavən Jerusalem, kɨni mɨsauru-pən ye nimə kɨrik mɨshaktə mhavən ye kwənmhaan kɨrik yame kɨmnasəmɨr ikɨn kupən. Narɨmnə a: Pita, mɨnə Jon, mɨne Jemes, mɨne Andru, mɨne Filip, mɨne Tomas, mɨne Batalomiu, mɨne Matiu, mɨne Jemes, kwajikovə kape Alfeas, mɨne Saemon Selot† Selot, nɨpran rɨmə, “Yermamə ye kwhen a yame rorkeikei mə tukher ye rhav kɨn namehuə kape Rom mɨnə apa Jerusalem.”, mɨne Judas, kwajikovə kape Jemes. Mat 10:2-4 14 Iriə nɨpiraovɨn tɨksɨn mɨne Meri, nɨsɨn Yesu, mɨne naorahi Yesu mɨnə tɨksɨn, iriə kasofugɨn iriə miriə. Rɨkiriə kɨrikianə əmə. Nɨpɨg mɨnə fam, kasəhuak. 15 Nɨpɨg tɨksɨn ruauə muavən, narmamə yamə mɨne kɨshatətə ye Yesu kɨmnhauə kɨrikianə. Iriə khapsaah kɨsəmhen kɨn 120. Aikɨn, Pita rərer maməgkiar kɨmi əriə, mamni mɨmə, 16 “Kafak narmamə mɨnə, nəgkiarien kape Kughen tukraməkeikei muə mor nəfrakɨsien kɨn. Apa kupən, Nanmɨn kape Kughen rɨmɨvəhsi-pən nəgkiarien kɨmi King Deved. King a rɨmɨrkun məkupən mɨni-ərhav mə kwən e Judas tukrɨkɨr narmamə mhavən kharaptərəkɨn Yesu.‡ Ǝm-ru Sam 41:9. Kɨni nəgkiarien e ruauə ai taktəkun mɨnor nəfrakɨsien kɨn. 17 Apa kupən, Judas in kɨtawə kɨrik; mamor wok kape Kughen kɨtawə min. 18 Mərɨg rɨmnarar meighan-pən kɨn Yesu, mɨvəh mane iran, kɨni en mɨvən mɨvəh nɨmrɨ nɨmoptanə kɨrik kɨn. Ikɨn aikɨn a, in rɨməviə məwhan əteih tɨpɨn nɨsinavɨn rɨtərhav. 19 Kɨni nəmə Jerusalem kɨsərɨg nar a, kɨshen-pən nhag nɨmoptanə a mhamə, ‘Akeldama.’ Ye nəgkiarien kapəriə nɨpran ramni mɨmə ‘Nɨtə.’ ”
20 Kɨni Pita rɨmɨni mɨn mə, “Ye Ol Sam nəgkiarien kɨrik ramni mɨmə,
“ ‘Pəh kwənmhaan kafan tukraməmɨr apnapɨg əmə;
Pəh yermamə kɨrik tukrɨpəh nəmɨrien aikɨn.’(Sam 69:25)
“Kɨni nəgkiarien kɨrik mɨn ramni məkneikɨn mɨmə,
“ ‘Pəh yarmə kɨrik tukruə mɨvəh tamhekɨn mɨvəh nehuəyen.’ ”(Sam 109:8)
21-22 Kɨni Pita rɨni mɨrpɨn mɨn mɨmə, “Ror məkneikɨn mə tukasəkeikei mhavəh-si haktə yermamə mɨn kɨrik yame rɨmnəm kɨn nɨmrɨn mə Yesu Yermaru rɨmamragh mɨn ye nɨmhəyen kafan mə tukrɨni-ərhav mə Yesu In rɨmnərer mɨn ye nɨmhəyen kafan. Yermamə a in yermamə kɨrik yame rɨmnaməriwək kɨmawə min kupən, ye nɨpɨg yame Yesu rɨmnaməriwək kɨmawə min. In rɨmnəm norien mɨnə a rɨrikakun ye nɨpɨg Jon Baptaes rɨmnamni-ərhav nəgkiarien, muə meriaji-pə nɨpɨg yame Kughen rɨmɨvəhsi-ta Yesu tuk ətawə, mɨvəh In mhaktə.” Mak 1:9; 16:19; Jon 15:27
23 Kɨni iriə khani-ərhav nhag yermamə kɨraru. Kɨrik, nhagɨn e Josef, kamni kɨmə Basabas, kɨni kamni mɨn kɨmə Jastas. Kɨrik mɨn nhagɨn e Matias. 24 Kɨni iriə mɨsəhuak mhani mhamə, “Kughen, Ik nakɨrkun rɨkimawə fam. Ik takasitu irəmawə mɨni mə pa e nhagɨn yermamə mir e Ik nɨmɨrpen ta kɨrik 25 mə in tɨkrɨvəh neihuəyen kape aposol yame Judas in rɨmnəpəh məri-pən swatuk ahas- in a kwənmhaan atuatuk kafan.” 26 Kɨni kɨmɨsəhuak ta, mharai-pən nhagriu ye kapier kɨraru mhawhan, mhamə tukharkun mə pa tukrɨvəh neihuəyen a “aposol.” Kɨni nhag Matias rukreikɨn. Kɨni iriə kɨmnhavəhsi-haktə Matias rəmhen kɨn aposol. Kɨni taktəkun ai rɨnor mɨn aposol iriə fam twelef.
1:4: Luk 24:49; Jon 14:16-17; Wok 2:33
*1:12: Ye nəgkiarien kape nəmə Gris, v. 12 ramni mə, “Kɨmɨseriwak ye nerwakien yame kɨmneighan kɨn mə tukeriwak ye nɨpɨg kape Sabat.”
†1:13: Selot, nɨpran rɨmə, “Yermamə ye kwhen a yame rorkeikei mə tukher ye rhav kɨn namehuə kape Rom mɨnə apa Jerusalem.”
‡1:16: Ǝm-ru Sam 41:9.
1:21-22: Mak 1:9; 16:19; Jon 15:27