1 Aizii pidannao kaawan ĩkasabaꞌuinan Jesus idaꞌati iriba, iriba, atii ĩkidaꞌuaakapan. Pidannao kasabaꞌuinpan puꞌu, Jesus kian patominapa-kidaniinao ati, “Uzaudin paꞌi, aonaa kizi utamakapan wuruꞌu Phariseenao kaduz kidaz, kadimanaꞌoraz uiribainan naꞌiki utuubarudinan, naꞌapa yeast tuubarudaꞌakan kawan poroom-biꞌi. Ĩaipan karikaonan patukapa-kao kaimanainao pidannao kawan, mazan aonaa mishiꞌo mani wuruꞌu. 2 Mazan ipai dizapa-kariwai kidaz, ipaiꞌo nii uaida-kida-kao. Naꞌiki ipai wuruꞌu taapa-kariwaiz mashaa, ipaiꞌo nii uaitapa-kida-kao. 3 Ukauꞌan naꞌapam pukiauzon marutaꞌo-karuꞌu, ipaiꞌo nii uabata-kida-kao kanadaꞌo-karuꞌu. Naꞌiki kanom mashaudaꞌuꞌo pukowaadan kabaun nazo ii, diiwaꞌo nii ukowaada-kao pidannao baokopainapa-kizi ii.

4 “Aizii õkian unao ati õpaonarunao. Manaꞌa utariaꞌanaꞌa wunao aiaꞌa, zowiaꞌoraz pidan. Ĩzowian daunaꞌan pidan, uruu ukaduz ĩshaꞌapatanii. 5 Mazan õkian uꞌati, utarii paꞌan Tominkaru ai, uruu mishiꞌo paꞌan umaꞌozakan. Uzowian daunaꞌan pidan, ukabootan niizu Tuubaruꞌo Tikazi wuꞌiti. Ukauꞌan õkian unao ati, uruu ai paꞌan utarii. 6 Aonaa mooko bakaꞌiaudaꞌu parikowarunao selliauzo-kao dono, ĩwinipinaa soo dyaꞌutam puraata sodi kida karikaonan? Mazan upuꞌu zii aonaa baudaꞌapa Tominkaru manyukunuutan ĩdyaun. 7 Naꞌiki atii uaitapa zii naꞌapaudaꞌum uzowauda kida uzowau idaꞌa. Ukauꞌan manaꞌa utariaꞌanaꞌa. Aitaniiman unao, powaꞌaꞌo zii manawun umarainapa-kao, iribaꞌo parikowarunao ai.”

8 “Õkowaadan nii uꞌati aimaakan mishiꞌo. Naꞌiaꞌoram pidan kowaadaꞌo õpidanan paugaru ipai pidannao kanaapuꞌu, naꞌapaꞌo nii kapam Daonaiora Aokazi Ikiꞌo, kowaadan upidanan uruu, ipai Tominkaru angelinnao abatapan puꞌu. 9 Mazan naꞌiaꞌoram pidan kowaadaꞌo pidannao kanaapuꞌu pamarinaꞌatan õgaru, naꞌapaꞌo nii kapam õmarinaꞌatan uruu Tominkaru angelinnao kanaapuꞌu.

10 “Naꞌiaꞌoram pidan dakoopaꞌo Daonaiora Aokazi Ikiꞌo, upuꞌaꞌo nii mazan uDaru mainaabatan wuruꞌu dikauda kidaꞌoraz uparadan udauꞌan. Mazan aizii pidan wuruꞌu dakoopaꞌoraz Kaimanaꞌo Doronaa, aonaa naꞌapainim nii umainaabata-kao wuruꞌu uparadanuz.

11 “Aizii, uzaamata-kao dono, naꞌiki unaꞌaka-kao dono synagogue iti kida, naꞌii kizi upishaa-kao. Oo unaꞌaka-kao dono naobanainao kanaapu iti. Aizii ĩpishaan donoꞌo naa unao naꞌii, manaꞌa utariaꞌanaꞌa, oo udopiidinaꞌanaꞌa udawatan dauꞌu naꞌapam nii udakoꞌatin ĩparadan. 12 Ushaꞌapanum kauꞌan Kaimanaꞌo Doronaa kaminkaꞌutan nii pugaru. Uruu idaꞌanaꞌo nii puaitapan naꞌapam nii pudakoꞌatin pidannao paradan uruu dono.”

13 Aizii pidannao bii iki, baudaꞌapa pidan kian Jesus ati, “Tiichaa, pudyuuda õꞌinawuzu buutan kapam õidiwau nii, wuru diꞌikiꞌi aimaakan kida wadaru waꞌakaniaz pamawakan idi.”

14 Mazan Jesus kian pidan ati, “Kanom zaamatanii mooko õgaru buutaꞌo nii aimaakan patumaaka pugaru naꞌiki puꞌinawuzu ati?” 15 Uruu idi powaꞌa zii koshan Jesus kian ipai pidannao ati, “Asakiꞌi, uzaudinapa paꞌi. Aonaa kizi uaipaabiꞌian naꞌiki unaꞌazootapan pabiꞌinaaka sodi kida aimaakan. Ushaꞌapanum kauꞌan kashaꞌapauzi-karu idaꞌan aonaa pidan ikodan konaukii-karu naꞌiki kaimanaꞌo mashaapa-karu,” ukian ĩꞌati.

16 Udaunaꞌan Jesus kowaadan naa ĩꞌati diꞌitinapa-kinai kuwai. Kaikapaꞌo wuruꞌu kuwai ukowaadaniaz ĩꞌati: “Kainaꞌa pidan kapuraatanuꞌo, naꞌiki kainaꞌa utaapanii udaruꞌo amazada, uzakapun wiizi kida. Uruu dono ipai upaoriba kida kaakan madowaaka kida paꞌidiwaru. 17 Uruu idi udiꞌitinpan, naꞌiki ukian panyukunuu ii. ‘Naꞌapa dii paꞌi õshaꞌapatinan, aonaa naꞌiam nii õkasabaꞌuan õpaoriba aka kida.’ 18 Udaunaꞌan ukian panyukunuu ii. ‘Õaitapa naꞌapam nii õshaꞌapatinan. Õsoꞌoobiꞌian nii ipai wuruꞌu õshaꞌapauz dapunaa kidaz, õtoma kizi powaꞌa zii udaru kidaꞌo manawun uwadaun nii. Uruu kaimanaꞌo niꞌi naa naꞌii õkasabaꞌuan ipai õpaoriba aka, naꞌiki ipai baꞌoran kaduz kida aimaakan. 19 Uruu daunaꞌan õkian nii õnyukunuu ii. Aizii kainaꞌaꞌa naa diriꞌi, diriꞌi wanyukunui, naꞌiki aimaakan kida kasabaꞌuu-kao. Turuaꞌo nii õmashaapan uꞌidaꞌan kotuaꞌiki, iribaꞌo nii wunu õdobatan uꞌidaꞌan. Aizii aonaꞌo niꞌi naa kanom dauꞌati õdopian. Õnaꞌan niꞌi naa kabaunuꞌu, soo õaroapatinan naa, naꞌiki õtuzapatinan naa naꞌiki õkonaukiitinan niꞌi naa karikaonan.’

20 “Mazan uruu dono Tominkaru kian uꞌati. ‘Mishi pugaru maaitapin-kaꞌo pidan. Aizii wuru wamarutan idaꞌaꞌa õsoꞌotan nii punizowan naꞌiki pumawakan nii. Aizii ipai pupaoriba aka naꞌiki ipai aimaakan wuruꞌu pukasabaꞌuunii kidaz, kanomaꞌo niꞌi naa zaamataz?’ ”

21 Udaunaꞌan Jesus kian naa koshan pidannao ati, “Naꞌapa kapam wuruꞌu pidannao, diꞌitinpainaouz soo pakapuraatanun dauꞌu. Kainaꞌa diriꞌiꞌi naa ĩkasabaꞌuan papuraatan naꞌiki pashaꞌapauz kida diinaꞌitiꞌo tannaa niꞌi. Mazan Tominkaru tukapan ĩdyaun mapuraatan ziwunao nii, ushaꞌapanum kauꞌan aonaa ĩshaꞌapatinan Tominkaru aipan kawanaꞌati.”

22 Udaunaꞌan Jesus kian patominapa-kidaniinao ati, “Aonaa ukaziwadapaꞌanaꞌa uzowau udiꞌitinpan idaꞌan kanomaꞌo nii unika naꞌiki utuza ukakupa-kinaa nii, oo kamicha ukaiwadan nii dauꞌan. 23 Mishiꞌoraiman kakupa-karu, powaꞌaꞌo umanawunun wanyukunui ai, naꞌiki nanai, powaꞌaꞌo umanawunun kamicha ai. 24 Aushaa udiꞌitapa watonao. Aonaa ĩpaowinan, aonaa ĩkasabaꞌuan papaoriba aka, aonaa ĩdapu nii oo aonaa ĩtoman kabaun kida pakasabaꞌuu kizi nii papaoriba aka. Mazan Tominkaru taapanii, naꞌiki upaapanii paꞌan ipai ĩdyaun. Aitaniiman unao, powaꞌaꞌo zii umanawunun kotuꞌuznao ai.

25 “Turuu mani pidan ikodan pakakupa-kinaa nii kotuaꞌiki zaa, padiꞌitinpan idaꞌan tuukii wuru dauꞌaꞌa aimaakan kidaz? 26 Aizii pumaturuukan an puikodan masakaudaꞌu pukakupa-kinaa nii, pudiꞌitinpan idaꞌan kaziwa. Kandii nii mooko pukaziwadapaꞌazon zii puzowau baꞌoran aimaakan kida dauꞌati?

27 “Aushaa udiꞌitapa amazada ii akaꞌo soosoi, konaunam kida utukapa-kao. Padamata aonaa ĩkaudinan, aonaa ĩtoman pakamichan nii. Mazan õkowaadan nii unao ati, upuꞌu zii King Solomon, umanawun kidaꞌo ushaꞌapauz, umanawunuꞌo umashaapan. Mazan upuꞌu zii aonaa ukamichan konaunaman wuru kawanuꞌu konaunam kidaꞌoraz soosoi. 28 Tominkaru taapanii naꞌiki ukakamichantapanii konaunam pinidi kida baara ii akaꞌo. Aiziꞌo putukapaꞌakan baara ii akaꞌo pinidi, kaiman naꞌiki ziwu. Mazan waikanaꞌan ipaiꞌo nii ukawaoda-kao, tikazi sharawaa-kao nii uꞌidi. Aonaꞌo nii mooko Tominkaru saabaan naꞌiki ukakamichantan unao powaꞌa zii? Mishi unao masakaudaꞌu sodiꞌo karikaonan umishidan. 29 Ukauꞌan aonaa ukaziwadaꞌanaꞌa uzowau, udiꞌitinpan idi tuukii, uaitapaꞌazon idi kanomaꞌo nii unika, oo kanomaꞌo nii utuza. 30 Soo wunaouꞌu maaitapa-kaꞌoraz mishiꞌo Tominkaru, ĩnao paꞌan kaziwadapauzonao pazowau naꞌapa. Udaru Tominkaru, ipai uaitapan wuruꞌu uaipanuz naꞌapa kidaꞌo aimaakan. 31 Mishiꞌoraiman udiꞌitinapa tuukii Tominkaru naobanai-tinan dauꞌu, naꞌiki umashaapa kaiman uparadan kawanaꞌati. Uruu idi utaan nii uꞌati wuruꞌu naꞌapa kidaꞌoraz aimaakan.

32 “Õdainao, aonaa utariaꞌanaꞌa unaꞌapaudaꞌu sodin idi karikaonan. Konaukiaꞌo nii paꞌan udaru Tominkaru taan kaiman kidaꞌo aimaakan unao ati, wuruꞌu zaamatainaouz uruu panaobanaa nii. 33 Uselliaꞌa naa ushaꞌapauz kida, utaa kizi puraata patakaꞌutinainao ati. Ukapuraatan kizi naꞌiki ukashaꞌapauz kizi aokazi ii paꞌan. Naꞌii aonaꞌo nii paꞌan uipaiuzon, naꞌiki aonaꞌo paꞌan koidimikinao koidapan wuruꞌu ushaꞌapauz kidaz. Naꞌiki aonaꞌo nii paꞌan mazinao nikan wuruꞌu ushaꞌapauziz. 34 Aizii naꞌiam an pidan taapan pashaꞌapauz, karikaonanuꞌo nii utaapan panyukunuu wuru diꞌitiꞌi, utaapa-kiziz pashaꞌapauz.

35 “Zaudinpaꞌa naa paꞌi pumashaapa, pukaiwadapaꞌa naa pukamichan, naꞌiki tuudinpaꞌa naa putaapa puzadao. Naꞌiki maodapaꞌa naa putaapa pulampan. Panaadon mashaꞌapakiikaꞌo nii aimaakan shaꞌapaꞌakan. 36 Naꞌapa puzaudapatin, poitoruinao zaudapauzon kawan panaobanaa kaawan, mazidainao aroapa-kizi iki. Aizii ĩnaobanaa kaawan, udau-dauan paniinom, kadiman ĩdaꞌataꞌakan paniinom uꞌati. 37 Kaimanaꞌo nii manawun wunao nyukunuuꞌu poitoruinaouz, ĩnaobanaa ikodan idi ĩdyaun pokodapa, naꞌiki zaudinapa. Õkowaadan nii unao ati naꞌapam nii ĩnaobanaa shaꞌapatinan. Usoꞌotan daunaꞌan pachaakitan, udyuudan nii ĩsakanatan. Udaunaꞌan umaokodan niꞌi naa poitoruinao wanyukunuu nii miisa* miisa: English idaꞌan, table. baaraꞌa. Naꞌiki udyuudan niꞌi naa ĩaroopan. 38 Kaimanaꞌo nii manawun poitoruinao nyukunuu, panaobanaa ikodan idi ĩdyaun zaudinapa, naꞌiki pokodapa, ukaawan puꞌu tomun-zikon oo tomun-zikon daunaꞌan.

39 “Aizii pidan kadapuꞌo aitapan an mani naꞌapainim koidimiki morotinaꞌazon padapu, aonaꞌo nii uwaꞌakan padapu. Mazan unaꞌian nii uzaudapan oo uawunuutapan, naꞌiki aonaꞌo nii ukashaapan koidimiki shaazoan papaniinomiz naꞌiki aonaꞌo nii ukashaapan umorotan padapu nazo iti. 40 Aizii unao, naꞌapaꞌa naa paꞌi kapam umashaapa zaudinapa. Ushaꞌapanum kauꞌan aonaꞌo nii uaitapan naꞌapainim nii Daonaiora Aokazi Ikiꞌo kaawan. Ukaawan nii umazaudinapakan puꞌu.”

41 Sariapa Peter kian Jesus ati, “Wanaobanaa, kaiwuruꞌu pukakuwaatinanuz diꞌitinapa-kinai kuwai idaꞌan, soo waunao atiꞌo kaiwuruꞌu? Oo ipaiꞌo baokopa waunao naꞌiki pidannao atiꞌo kapam?”

42 Jesus kian uꞌati, “Naꞌiaꞌoram poitorui zowaunaa kainaꞌa mishiꞌo ukaudinauzon kaiman, izoꞌatiaabaꞌo, naꞌiki aitapaabaꞌo kapam. Uruuꞌo nii naobanai zaamata kazowautapaꞌo nii ipai aimaakan, naꞌiki pidannao wuruꞌu mashaapainao kidaz udapu ii. Taapaꞌo nii kaiman baꞌoran poitoruinao naꞌiki taaꞌo nii ĩwanyukunuu nii kaiman naꞌiki patumaaka, wanyukunui maokodauzo-kao kawanaꞌati, naꞌapa panaobanaa aitan kawanaꞌati uꞌati. 43 Kaimanaꞌo nii manawun poitorui nyukunuu, unaobanaa kaawan an naꞌiki uikodan uruu kaiman ukaudinan, ipai ushaꞌapatan wuruꞌu panaobanaa dyuudanii kidaz ushaꞌapatan. 44 Õkowaadan uꞌati mishiꞌo, unaobanaa dyuudan nii uawunuutapan ipai aimaakan wuruꞌu paꞌidiwau kidaz.

45 “Mazan aizii wuruꞌu poitoruiz, zaamata-kariwaiz poitoruinao naobanaa nii, kian an panyukunuu ii, ‘Ei, kotuaꞌa naa õnaobanaa makon, atii diꞌi aonaa zii ukaawan.’ Uruu daunaꞌan upatakaꞌutan naa naꞌiki ubaꞌizitapan naa wuruꞌu baꞌoran poitoruinaouz, daonaioranao naꞌiki zunnao. Aizii uruu, umashaapan uaroapatinan naa, utuzapatinan naa, naꞌiki upoꞌidipan naa karikaonan. 46 Mazan baudaꞌapa kamoo unaobanaa kaawan nii. Ukaawaꞌakan nii mashaꞌapakiaka, poitoruinao naobanaa mazaudinapakan puꞌu, aonaꞌo nii uaitapan panaobanaa kaawan. Uruu dono upatakaꞌutan nii wuruꞌu poitoruinao naobanaaz tuukiaꞌo idaꞌan manawun. Naꞌapaꞌo nii upatakaꞌuta-kao pidannao dikintapainao kawan, aonaꞌoraz ĩmishidaꞌazon.

47 “Aizii poitorui, wuruꞌu aitapaꞌoraz padamata ipai kanom panaobanaa aiapanii, oo dyuudanii kida ushaꞌapatan paꞌati. Mazan upuꞌu aonaa ushaꞌapatinan sakita, padyuuda-kao kawanaꞌati. Uruu dikin ii ubaꞌizii-kao nii tuukii. 48 Mazan aizii poitorui, aonaꞌo uaitapan kanom panaobanaa aiapanii shaꞌapata-kao paꞌati, mazan upuꞌu kowas utiwaan pashaꞌapatan aimaakan, mazan ushaꞌapatanuzu panaꞌiti karikaonan. Aizii ushaꞌapatan idi aimaakan panaꞌiti, ubaꞌizii-kao nii udikin ii masakaudaꞌu. Aizii naꞌapam udiriꞌin aimaakan taa-kao pidan shaꞌapatan nii, naꞌapaꞌo nii kapam uaiapa-kao ushaꞌapatan aimaakan, utaa-kao kawanaꞌati uꞌati. Aizii pidan wuruꞌu taa-kariwaiz uꞌati powaꞌa zii aimaakan ushaꞌapatan nii, powaꞌaꞌo nii zii kapam uaiapa-kao ushaꞌapatan aimaakan, utaa-kao kawanaꞌati uꞌati.”

49 Jesus kian, “Õwaꞌatin daꞌatiꞌi, õdyuuda-kao idi õpuꞌukadaꞌanan tikazi imiꞌi baara an. Kadimanaꞌoraꞌa naa padamata õaipan õmaoda-kidanuz. 50 Naꞌiki kainaꞌa zii kapam kashaꞌoraꞌo baiaapa-kidaꞌazoo-kao õꞌati. Naꞌiki õapichauta-kida-kao nii ubaoko iti, pidan apichauta-kida-kao kawan wunu baoko iti uchikaawunuu-kao dono. Kashaꞌora utaapan õnyukunuu, kadimanaꞌoraꞌa naa padamata õaipan ushaꞌapataꞌaka-kao, uipai aka kiziꞌi naa. 51 Kanom uzauda-kidan õshaꞌapataꞌanan wuruꞌu õkaawanuz daꞌatiꞌi? Õnaꞌakan kaimanaꞌo mashaapa-karu, pidannao mashaapa kizi kaiman baokopa wuru amazada baara anaꞌa? Õkowaadan nii unao ati kanom dauꞌatiꞌo wuruꞌu õwaꞌatinuz. Õwaꞌatin daꞌatiꞌi imiꞌi baara ati, aonaa õbaokopataꞌanan mani pidannao, mishiꞌoraiman õbuutaaka-kidaꞌanan paꞌan pidannao pairibannao kida ai. 52 Uruu idi pidannao buutaakapan niꞌi naa pairibannao kida ai. Panaadon kainaꞌa bakaꞌiaudaꞌu pidannao mashaapainao baokopa paudainao tuma baudaꞌapaꞌo kabaun idaꞌa. Panaadon idikinaudaꞌuꞌo nii pidannao ĩnao bii iki zaamatan õgaru panaobanaa nii, uruu dikin ii wuruꞌu dyaꞌutamainaouz toꞌoran niꞌi naa ĩꞌati. Panaadon dyaꞌutamaꞌo nii ĩzaamatan õgaru panaobanaa nii, uruu dikin ii wuruꞌu idikinaudaꞌuinaouz toꞌoran nii ĩꞌati. 53 Naꞌiki daruinao toꞌora-kizaitapan nii paudainao daonaioranao, õgaru dikin ii, panaadon ĩdainao kidaꞌo nii toꞌora-kizaitapa padarunao õgaru dikin ii. Naꞌiki daroinao toꞌora-kizaitapan nii paudainao zunnao õgaru dikin ii. Panaadon ĩdainao zunnaouꞌo nii toꞌora-kizaitapa padaronao. Naꞌiki zunnao toꞌora-kizaitapan nii padinizonao õgaru dikin ii, panaadon ĩdinizonaouꞌo nii toꞌora-kizaitapa paimauzonao, õgaru dikin ii.”

54 Udaunaꞌan Jesus kian ipai pidannao abatapainao ati, “Aizii naꞌapainim utukapan ishaꞌiz marutadinan wakadapu iki, sariapa ukian. ‘Akaa waꞌati wunu.’ Atii kaawa mishi wunu. 55 Aizii naꞌapainim utukapan an awaru waꞌatin udaba ikinapa. Uruu idi ukian nii, ‘Akaa wiichaꞌo nii amazada aizii.’ Atii wiicha mishi amazada naꞌapain. 56 Unao taapinpainao kaimanaꞌo kaikiniꞌi! Uaitapa ukowaadan aimaakan shaꞌapaꞌazon. Aizii utukapan idaꞌan ishaꞌiz marutan uaitapa wunu waꞌatin. Naꞌiki awaru idaꞌan, uaitapa amazada wiichan nii. Mazan kanom niꞌo mooko aonaa uaitapan ukowaadan, kanom niꞌo wuruꞌu õshaꞌapaapanuz aimaakan kida kai, daꞌanaꞌa imiꞌi baara an?”

57 Jesus kian koshan, “Kandii nii mooko aonaa uaitapan uaipan ati, naꞌapam aimaakan shaꞌapata-kao kaiman naꞌiki sakitapa? 58 Aizii pukasharutaakapan an pidan tuma. Uruu dikin ii unaꞌakan pugaru kootowapa-kizai iti. Mazan ukaawa-kidan uaꞌii pugaru naꞌiti, putiwaa pusaabaa-kidan punyukunuu utuma. Aonaan an pushaꞌapatinan naꞌapa, mishiꞌo nii uawautan pugaru kootowapa-kidauzo pidan kanaapu iti. Udaunaꞌan kootowapa-kidauzo pidan taan niꞌi naa pugaru police kaꞌu iti, uruꞌo niꞌi naa kaboota pugaru taraa-kizai iti. 59 Õkian puꞌati, punaꞌian nii, atii pukawinipinaatan ipai daunuudaꞌu aiapa-kariwai pukodita-kinaa nii.”