14
Mahura hay ŋga Jəwif hay a slam yawa ŋga kəɗey Yesu vagay
(Matiye 26.1-5; Luk 22.1, 2; Jaŋ 11.45-53)
1 Ma lawa ɗar cew ŋga wusey fa gwagway ŋga *Pak ta *gwagway ŋga peŋ manjar cek ma həsla da hwaɗ a. *Bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ta *ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz a səpam cəveɗ ŋga kərzey Yesu ta mayal a, amba a kəɗmara vagay. 14.1-2 11.18 2 A da kərzamara ta mayal a na, maja mahura hay a, a ləvam: «Ya gwakwa ŋga kərzakwa daa gwagway keɗe ba, maja ndəhay a da yam mey.»
Ŋgwas a mbəɗar ɓərdey fa ray ŋga Yesu
(Matiye 26.6-13; Jaŋ 12.1-8)
3 Yesu aa da Betani, fa zəmey ɗaf da way *Simaŋw, ndaw masa aa ma mbəlda daa maasəkula heyey. Masa aŋga fa zəmey ɗaf na, ŋgwas daha, a mbəzey fa ata ta kwalaba da har, kwalaba ha ŋga aŋgwa maavərkwakaya mezəley «*albaatəra». Kwalaba ha na, marəhkaya ta ɓərdey mezey maaya masa ma həɗkey ba, mezəley «*nar». A wura mey ŋga kwalaba ha, a mbəɗda ɓərdey a, fa ray ŋga Yesu. 14.3 Lk 7.37-38 4 Ndəhay mekele feteɗe a cam mevel a ray ŋgwas aha. Aa guzlam da wuzlah ata, a ləvam: «A nəsa ɓərdey a keɗe na, maja me? 5 Anja a həɗkada na, a gwa ŋga hətey dala ga, həma dala ŋga ndaw ma key sləra ŋga mevey pal, ba daw? Da ray membəɗey ɓərdey a, a ray ndaw na, ŋgama a wunkatara dala ha a masa-viya hay, ba daw?» A mbəɗmar ray ga ŋgada ŋgwas aha.
6 Ama Yesu a ləvtar: «Mbəkdamara! Ka mbəɗmar ray na, maja me? Cek masa aa ma ka ŋgada yah keɗe na, ara cek maaya. 7 Masa-viya hay na, akwar mandaw mandaw bama. Ta pas wura wura masa akwar ma wuɗam na, ka gwamara ŋga jənmata. Ama yah na, akwar fa da hətmaya ŋga njey ta akwar mandaw mandaw daa ba. 8 Ŋgwas aha ta key cek masa aa ma gwa ŋga ka la. Kwa ya ta məcey daa ba araŋ kaa na, ta mbəɗda ɓərdey cay fa ray aɗaw ŋga ɗiya vaw aɗaw ŋgadaa cəvay. 9 Ya fa ləvkwar fara fara, kwa daa wura daa wura da bəla tabiya na, ndəhay ma da wuzdamara *Mey-maaya-mawiya ŋga Gazlavay, a kadamara cek masa ŋgwas aha ma ka keɗe la may, amba ndəhay a sərfadamara ŋgwas aha.»
Juda a vəlda Yesu a har masa-gəra aŋga hay
(Matiye 26.14-16; Luk 22.3-6)
10 Juda Iskariyawt, gula pal da wuzlah *gula hay ŋga Yesu kuraw a ray a cew, a daw fa *bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas. A ləvtar a wuɗey ŋga vəldatara Yesu a har ata. 11 Ata ma cəndamara mey a keɗe la na, aa səmam ga. A ləvmar da ta vəldatara Yesu la na, a vəlmar dala. Anda keɗe, Juda ha, a daw a səpey cəveɗ amba a vəldatara Yesu.
Yesu a zəmam ɗaf ŋga gwagway ŋga Pak ta gula aŋga hay
(Matiye 26.17-25; Luk 22.7-14, 21-23; Jaŋ 13.21-30)
12 Ara ɗar ŋgeeme ŋga *gwagway ŋga peŋ manjar cek ma həsla da hwaɗ a. Ta pas a ŋgene, *Jəwif hay a həram bəz-təɓaŋ hay ŋga gwagway ŋga *Pak. Gula hay ŋga Yesu a diyam fa vəɗa, a ləvmar: «Ka wuɗey ya diyam, ya ɗiymərwa slam amba ya zəmkwa ɗaf ŋga gwagway ŋga Pak na, dama?» 14.12 Mab 12.15-20 14.12-26 Mab 12.1-14
13 Da ray ŋgene, Yesu a zəley gula aŋga hay cew, a slərdata, a ləvtar: «Diyam aa berney ŋga *Jeruzelem. Feteɗe na, ka da cam ray ta ndaw fa daw ta yam daa kwakulam. Diyam asiya. 14 Aa way masa aa ma da mbəzey na, ləvmar a bay ŋga way a: “Bay ala a ləvey: Way mapakaya ŋgada yah amba ya zəmam ɗaf ŋga gwagway ŋga Pak ta gula aɗaw hay na, aa daa wura?” 15 Fa dəɓa ha, a wuzkwar way mahura da ray way la. Way a maɗiykaya maaya maaya, cek hay cəpa ŋga gwagway da hwaɗ a daha. Ka da ɗiymandakwara cek mezəmey amba ya zəmkwa ɗaf ŋga gwagway a feteɗe.»
16 Gula aŋga hay cew heyey, a mbəkdamata, a diyam aa berney a. Feteɗe, a hətfamatar cek hay tabiya anda Yesu ma ləvtar heyey. Ta’, a ɗiymata cek hay ŋga gwagway ŋga Pak a.
17 Taa kwaɗ a ŋgene na, Yesu a wusam ta gula aŋga hay kuraw a ray a cew aa slam mezəmey ɗaf ŋga gwagway a. 14.17-21 Jaŋ 13.2, 21-30 18 Masa ata fa zəmamara ɗaf a na, Yesu aa guzltar, a ləvey: «Ya fa ləvkwar fara fara, ndaw pal da wuzlah akwar, masa fa zəmey ɗaf ta yah wure keɗe, a vəldaya la a har ndəhay ŋga kəɗmaya vagay.» 14.18 Ps 41.10 19 Mey a keɗe a məctar vaw a gula aŋga hay a, aa cəfɗamara Yesu pal pal, a ləvam: «Ara yah ma da vəldaka ba, ba diya?»
20 Yesu a mbəɗdatara, a ləvtar: «Ara ndaw pal da wuzlah akwar, gula aɗaw hay kuraw a ray a cew. Ara ndaw masa aləkwa fa zəmkwa ɗaf bama daa slam a keɗe. 21 Fara fara, si yah, *Bəz ŋga Ndaw, ya məcey anda mey mawuzlalakaya daa ɗerewel ŋga Gazlavay ma ləvey. Ama banay a sawa la a ray ndaw ma da vəldaya a har ndəhay ŋga kəɗmaya vagay a. Ŋgada ndaw aha na, ŋgama ta yamərwa daa ba səlak.»
Yesu a zəmam ɗaf ŋga madagway-dakw ta gula aŋga hay
(Matiye 26.26-30; Luk 22.14-20; 1 Kwarinti hay 11.23-25)
22 Masa ata fa zəmam ɗaf ŋga gwagway a na, Yesu leŋ! a ley peŋ. A kar suse a Gazlavay, a wunka, ta’, a vəldatara a gula aŋga hay, a ləvtar: «Ehe, təɓmara. Keɗe he, ara vaw aɗaw.» 23 Fa dəɓa ha, leŋ! a ley vəley ta cek mesey da hwaɗ a, a kar suse a Gazlavay saya, ta’, a vəldatara a gula aŋga hay. Gula aŋga hay cəpa ta’, a samara. 14.23-24 1Kwr 10.16
24 Yesu a ləvtar: «Keɗe na, ara mambaz aɗaw. Mambaz a, a da mbəɗwa maja ndəhay ga. Ta fa mambaz a, Gazlavay a jəwey mey mawiya ta ndəhay aŋga hay. 14.24 Mt 26.28 25 Ya fa ləvkwar fara fara, kwa ya fa da sey yam ŋga babəza ŋga wudez maɗəckaya daa saba səlak. Ya da sey na, si cek mawiya mekele daa slam masa Gazlavay fa wey da ray ndəhay da vaɗ.»
26 Ta’, a zlam walay ŋga gwagway daa *Pəsam hay. Fa dəɓa ha, a sləkɗam, a diyam aa Aŋgwa ŋga *Awliviye. 14.26 Lk 22.39; Jaŋ 18.1
Gula hay ŋga Yesu a ləvam fa da mbəkdamara Yesu daa ba
(Matiye 26.31-35; Luk 22.31-34; Jaŋ 13.36-38)
27 Yesu a ləvtar a gula aŋga hay: «Akwar cəpa ka da mbəkdamaya daa masa fa da kərzamaya ŋga kəɗey vagay anda mawuzlalakaya daa ɗerewel ŋga Gazlavay ma ləvey:
“Ya kəɗa ndaw-mecəkwer la vagay.
Təɓaŋ aŋga hay a kwakwacam ray la pal pal.” 14.27 Zak 13.7; Mk 14.50-52; Jaŋ 16.32
28 Ama da yah ta sləkɗawa cay daa meməcey na, ya daw la teeseɗ da ray akwar aa hwayak ŋga *Galile. Ka da hətfamaya feteɗe.» 14.28 16.7
29 *Piyer a ləvar: «Kwa ndəhay cəpa a mbəkdamaka, ama yah na, ya fa da mbəkdaka daa ba.»
30 Yesu a mbəɗdara, a ləvar: «Ya fa ləvka fara fara, dasi tavaɗ keɗe, wuskwaa gwagwalak a da cey ɗay ŋga dey cew na, ka ta ləvey cay dey maakar, ka sərya ba, ka sərya ba.» 14.30 14.72
31 Ama Piyer a mbəɗdara ta gədaŋ, a ləvar: «Kay! Kwa da fa da kəɗmaka vagay na, ŋga kəɗmandakwar cew e, ya fa da ləvey ya sərka ba na, daa ba səlak.» Gula hay ŋga Yesu siya a ləvam kəne may.
Yesu a dərey daŋgay a Gazlavay da Gecemene
(Matiye 26.36-46; Luk 22.39-46)
32 Ata Yesu ta gula aŋga hay a wusam aa slam daha mezəley Gecemene. A ləvtar: «Njam feɗe, yah na, ya daw la ŋga dərwa daŋgay a Gazlavay.» 14.32-42 Lk 5.16; Heb 5.7-8
33 Ta’, a ŋgəlta ata *Piyer, *Jak, leŋ *Jaŋ, a diyam bama. Daa ŋgene, mandərzay a kar a Yesu, mevel aŋga a təɗey, maja banay ma da sawa a ray a. 34 Ta’, a ləvtar a gula aŋga hay maakar heyey: «Mewulkey fa da kəɗya vagay. Njam feɗe, ka da nam ba.» 35 Ta’, Yesu a ŋgəchey nekəɗey fa mey, a regedey a hwayak, a dərey daŋgay a Gazlavay. Aa cəfɗa Gazlavay amba da Gazlavay a təɓa na, banay masa aŋga ma da səra na, a wusfar ba. 14.35 Jaŋ 12.27 36 A ləvey: «Papay, Papay, cek hay cəpa ka gwa ŋga kata. Ləhdaya daa banay a keɗe. Ta kəne he cəpa na, key anda kah ma wuɗey, ba na, anda yah ma wuɗey ba.» 14.36 10.38; Mt 6.10; Jaŋ 18.11; Heb 10.9 37 Ta’, a vəhwa fa gula aŋga hay maakar heyey, a hətfatar manatakaya daa ɗar. A ləvar a *Simaŋw Piyer: «Simaŋw, ka fa ney daw? Ka ta gwa ŋga zezəkey nekəɗey, kwa ler pal daa ba gway daw? 38 Zazəkam, ka da nam ba, dəram daŋgay a Gazlavay ŋga jənkwar amba cek a batakwar ŋga key mebərey ba. Mevel akwar a wuɗey ŋga key cek maaya, ama vaw akwar na, aŋga ta bəle.» 14.38 Ef 6.18; Heb 2.18
39 Ta’, Yesu a ŋgəchey saya, a dərey daŋgay a Gazlavay anda ŋgeeme heyey saya. 40 Fa dəɓa ha, a vəhwa fa gula aŋga hay maakar heyey saya, a hətfatar manatakaya cəŋga maja ɗar fa latar mey kalah. Masa Yesu ma hətfatar manatakaya na, a sləkɗam, a sərmara ata ma daa guzlmar ŋgada Yesu ba.
41 Ta’, Yesu a mbəkdata, a daw ŋga dərey daŋgay a Gazlavay ŋga dey maakar. Cay, a vəhwa fa gula aŋga hay heyey, a ləvtar: «Haa wure keɗe akwar fa nam, fa məskam vaw cəŋga daw? Cay dəɓa. Pas a ta wuswa cay, amba a vəldamaya, yah, *Bəz ŋga Ndaw, a har ndəhay ta mebərey. 42 Lacam! Nəkmara, ndaw ma da vəldaya a har ndəhay ŋga kəɗey vagay fa sawa katay. Nakwa la, ta cadakwa ray.»
(Matiye 26.47-56; Luk 22.47-53; Jaŋ 18.3-12)
43 Masa Yesu faa guzley na, wure ŋgene, Juda, ndaw pal dasi gula aŋga hay kuraw a ray a cew heyey, fa sawa fa vəɗa. Juda ha a samawa na, ta ndəhay ga ta dəlaw * 14.43 dəlaw: maslalam hay da cakay, ta zlanday hay da har. Ma slərdamatərwa ndəhay a na, ara bay-ray hay da ray ndəhay ma ka kwakwas, ta ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz, leŋ mahura hay ŋga Jəwif hay. 44 Juda, ndaw masa ma da vəlda Yesu a har ndəhay, ta wuswa fa Yesu daa ba araŋ na, aa guzltar a ndəhay a, a ləvtar: «Ndaw masa yah ma da car har anda mandala aɗaw fara fara na, ara aŋga. Kərzamara, handamara, jəɗmara maaya maaya.» 45 Masa Juda ma wusey cay gweegwe a cakay Yesu na, a ŋgəchey fa vəɗa, a ləvar: «Bay aɗaw!» Ta’, a car har anda aa ma ləvey heyey.
46 Ndəhay ma samawa ta ata Juda heyey, ta’, a kərzamara Yesu. 47 Ama ndaw pal da wuzlah gula aŋga hay feteɗe, a məɗərwa dəlaw aŋga, a ŋgəma, cərah! a cərha sləmay ŋga madərlam ŋga ndaw mahura da ray ndəhay ma ka kwakwas. 48 Ta’, Yesu a ləvtar: «Ka samawa ŋga kərzamaya ta dəlaw, ta zlanday faa har faa har anda yah ndaw-mayal na, maja me? 49 Mandaw mandaw yah da wuzlah akwar, ya faa sərkadata ndəhay daa *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay, ama ka ta kərzamaya daa ba. Cek hay a, a da kam wure keɗe na, amba a key anda ɗerewel ŋga Gazlavay zleezle ma ləvey da ray cek ma da key da ray aɗaw.» 14.49 Lk 19.47; 24.46
50 Fa dəɓa ha, gula aŋga hay cəpa a zluram, a mbəkdamara Yesu, a hwam. 14.50-52 14.27
51 Bəz-gula daha fa səpar wurzay ŋga Yesu. Aŋga feteɗe ta gwedeere masləlhakaya fa vaw. Ndəhay ma kərzamara Yesu heyey, a kərzamara bəz-gula ha may. 52 Ama, ta’, a pərsley da har ata, a mbəkda gwedeere aŋga, a hway vaw ɓa’ kəne.
Yesu fa mey ŋga ndəhay ma sla yawa ŋga Jəwif hay
(Matiye 26.57-68; Luk 22.54, 55, 63-71; Jaŋ 18.13, 14, 19-24)
53 Ndəhay ma kərzamara Yesu heyey, a handamara a way *ndaw mahura da ray ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay. *Bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay, ta mahura hay ŋga *Jəwif hay, leŋ *ndəhay maa sərkada kwakwas ŋga Mawiz ata makustakaya feteɗe. 54 *Piyer na, fa səpa Yesu ta meedəreŋ e. A mbəzey a palah-way ŋga ndaw mahura da ray ndəhay ma ka kwakwas heyey. Feteɗe, a njam ta ndəhay ma jəɗa way a, aŋga fa sətey awaw.
55 Bay-ray hay ŋga ndəhay ma ka kwakwas ŋga Gazlavay ta ndəhay mahura hay mekele masa ma sla yawa ŋga Jəwif hay tabiya, ata na, a səpam cek malamba masa Yesu ma ka amba a kamar sariya, a kəɗmara vagay. Ama ta hətam daa ba. 56 Ndəhay ga a samawa ŋga mbərzley a ray Yesu. Ama ata na, taa guzlam mey letek daa ba. 14.56 Ps 35.11 57 Da ray ŋgene, ndəhay mekele da wuzlah ata, a sləkɗam ta meyey-mey, a mbərzlam, a ləvam: 58 «Ya cəndamara ndaw aha a ləvey: “Ya bəzla *Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay masa ndəhay ma ləmamara keɗe la, ya ləma la mekele ɗar maakar masa kwa har ŋga ndaw fa da gəsfar ŋga ləmey way a daa ba.”» † 14.58 Yesu a ləvey fara fara na, «Bəzlmara Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay keɗe, ɗar maakar ya ləma la aa slam a.» (Jaŋ 2.19).Ta ləvey masa ara aŋga ma da bəzla na, daa ba. Fara fara Yesu aa guzley da ray ray aŋga masa ata ma da kəɗmara vagay, ŋga ɗar maakar a, a sləkɗawa. 14.58 15.29; Mt 26.61 59 Ama kwa ta membərzley ata ha keɗe na, aa guzlam mey wal wal cəŋga.
60 Da ray ŋgene, ndaw mahura da ray ndəhay ma ka kwakwas heyey a lecey fa mey ŋga ndəhay cəpa, ta’, aa cəfɗa Yesu, a ləvar: «Ka mbəɗdatara a ndəhay maa guzlam da ray akah keɗe ba gway daw?»
61 Ama Yesu manjakaya teete, kwa ta mbəɗdatara daa ba. Da ray ŋgene, ndaw mahura heyey aa cəfɗa Yesu saya, a ləvar: «Kah na, *ndaw masa Gazlavay ma wala ŋga ləhdata ndəhay heyey daw? Gazlavay masa ala ma həlmamara na, kah na, Bəzey aŋga daw?» 14.61 Yesu taa guzley daa ba: Iz 53.7; Mk 15.3-5; Bəzey ŋga Gazlavay: 15.39
62 Yesu a mbəɗdara, a ləvar: «Ahaw, ara yah. Akwar, ka da hətmaya, yah, *Bəz ŋga Ndaw, manjakaya ta har-zəmay ŋga Bay Gazlavay Mawaca-waca. Asaya, ka hətmaya la, ya fa sawa daa mekwtene da vaɗ.» 14.62 Dan 7.13; Mt 22.44; 24.30; Mk 13.26; Lk 21.27
63-64 Maja ŋgene, ndaw mahura heyey, ŋgar! ŋgar! a ŋgərta zana aŋga hay. Mevel a car ga maja Yesu ma ləvar a sawa ta fa Bay Gazlavay. Ta’, ndaw mahura ha, a ləvtar a ndəhay ma sla yawa makustakaya heyey: «Wure keɗe, kwa ya səpkwa ndaw ŋgaa guzlndakwar da ray a saba. Ta pa ray aŋga sem ŋga Gazlavay, akwar ta cəndamara la, ba diya? Wure keɗe ka wulkam da ray a na, kwara?»
Ndəhay cəpa a ləvam aŋga ta mebərey, si mekəɗey aŋga vagay. 14.63-64 Mt 26.65
65 Ndəhay siya da wuzlah ata a cəram meesleɓ a ray Yesu a. A ɗəpmara dey aŋga ta zana, a dəvmar mekəɗey, a ləvmar: «Səra ma kəɗka keɗe na, wa? Wuzdandara cey!» Fa dəɓa ha, ta’, a vəldamara a har ndəhay ma jəɗmara heyey, ndəhay ma jəɗmara ha a vəlmar matapa-har. 14.65 Iz 50.6; 53.5; Lk 7.16
Piyer a ləvey a səra Yesu ba
(Matiye 26.69-75; Luk 22.56-62; Jaŋ 18.15-18, 25-27)
66 *Piyer, aŋga da palah-way ŋga ndaw mahura ma ka sariya heyey, saɓara dasi dəmay ma ka sləra da way ndaw mahura ha, a sawa, 67 a hətar Piyer fa sətey awaw. A saŋgala Piyer heyey, a ləvar: «Kah may, gula ŋga Yesu, ndaw *Nezeret keɗe, ba diya?»
68 Ama Piyer a cada mey, a ləvey: «Kay! Ya səra cek masa kah ma wuɗey ŋgaa guzley ba!»
A daw fa mey-slam ŋga way heyey. [Ta’, gwagwalak a cey ɗay.] 69 Ta’, saɓara heyey, a hətar Piyer saya, a ləvtar a ndəhay makustakaya feteɗe: «Ndaw keɗe aŋga da wuzlah ndəhay ŋga Yesu a!»
70 Ama Piyer a cada mey saya. Menjey nekəɗey, ndəhay feteɗe heyey a ləvmar a Piyer saya: «Fara fara, kah ndaw da wuzlah ndəhay ŋga Yesu, maja kah na, ndaw *Galile.»
71 Da ray ŋgene, Piyer ta’, a ləvtar: «Ya fa mbeɗey, fara fara, ya səra ndaw masa akwar maa guzlam da ray a keɗe ba səlak! Da ya mbərzley na, Gazlavay ŋga mbəɗya ray!»
72 Wure wure ŋgene, gwagwalak a cey ɗay ŋga dey cew. Piyer a sərfada mey masa Yesu ma ləvar zleezle heyey: «Wuskwaa gwagwalak a da cey ɗay ŋga dey cew na, ka ta ləvey cay dey maakar, ka sərya ba, ka sərya ba.» Masa Piyer ma sərfada mey a la na, pat! a bawa ta matəway. 14.72 14.30
14:1 14.1-2 11.18
14:3 14.3 Lk 7.37-38
14:12 14.12 Mab 12.15-20
14:12 14.12-26 Mab 12.1-14
14:17 14.17-21 Jaŋ 13.2, 21-30
14:18 14.18 Ps 41.10
14:23 14.23-24 1Kwr 10.16
14:24 14.24 Mt 26.28
14:26 14.26 Lk 22.39; Jaŋ 18.1
14:27 14.27 Zak 13.7; Mk 14.50-52; Jaŋ 16.32
14:28 14.28 16.7
14:30 14.30 14.72
14:32 14.32-42 Lk 5.16; Heb 5.7-8
14:35 14.35 Jaŋ 12.27
14:36 14.36 10.38; Mt 6.10; Jaŋ 18.11; Heb 10.9
14:38 14.38 Ef 6.18; Heb 2.18
*14:43 14.43 dəlaw: maslalam
14:49 14.49 Lk 19.47; 24.46
14:50 14.50-52 14.27
14:56 14.56 Ps 35.11
†14:58 14.58 Yesu a ləvey fara fara na, «Bəzlmara Way-mekey-kwakwas ŋga Gazlavay keɗe, ɗar maakar ya ləma la aa slam a.» (Jaŋ 2.19).Ta ləvey masa ara aŋga ma da bəzla na, daa ba. Fara fara Yesu aa guzley da ray ray aŋga masa ata ma da kəɗmara vagay, ŋga ɗar maakar a, a sləkɗawa.
14:58 14.58 15.29; Mt 26.61
14:61 14.61 Yesu taa guzley daa ba: Iz 53.7; Mk 15.3-5; Bəzey ŋga Gazlavay: 15.39
14:62 14.62 Dan 7.13; Mt 22.44; 24.30; Mk 13.26; Lk 21.27
14:63-64 14.63-64 Mt 26.65
14:65 14.65 Iz 50.6; 53.5; Lk 7.16
14:72 14.72 14.30